- Co to jest łojotokowe zapalenie skóry i jakie są przyczyny?
- Jak często występuje łojotokowe zapalenie skóry?
- Jak się objawia łojotokowe zapalenie skóry?
- Co robić w przypadku wystąpienia objawów łojotokowego zapalenia skóry?
- W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?
- Jakie są sposoby leczenia łojotokowego zapalenia skóry?
- Czy możliwe jest całkowite wyleczenie łojotokowego zapalenia skóry?
- Co robić po zakończeniu leczenia?
- Co robić, aby uniknąć zachorowania na łojotokowe zapalenie skóry?
Co to jest łojotokowe zapalenie skóry i jakie są przyczyny?
Wyprysk łojotokowy jest często spotykanym schorzeniem u osób dorosłych, charakteryzującym się pojawieniem się rumieniowo-złuszczających zmian na skórze pokrytych żółtawymi łuskami. U dzieci częściej dotyczy niemowląt i pojawia się w ciągu pierwszych tygodni życia (najczęściej między 2. a 10. tygodniem) w postaci tzw. ciemieniuchy lub "czepca kołyskowego".
Mechanizm powstawania zmian nie został do końca poznany. Jedną z przyczyn może być nadmierna produkcja łoju, której ilość jest ściśle uzależniona od regulacji hormonalnej. U niemowląt wpływ na pracę gruczołów łojowych mają hormony matki (androgeny). W późniejszym okresie życia łojotokowe zapalenie skóry występuje rzadko i objawy mogą pojawić się ponownie dopiero w okresie dojrzewania, kiedy stężenie hormonów w organizmie zwiększa się. Jako jeden z potencjalnych czynników przyczyniających się do rozwoju choroby wskazuje się grzyba Pityrosporum ovale (Malassezia furfur). Jest to drożdżak, który może przyczynić się do rozwoju tego schorzenia u osób dorosłych, jednak brak jednoznacznych danych literaturowych na temat jego roli w postaci łojotokowego zapalenia skóry u małych dzieci.
Jak często występuje łojotokowe zapalenie skóry?
Szacuje się, że schorzenie może dotyczyć około 3-5% populacji. Łojotokowe zapalenie skóry na twarzy i klatce piersiowej jest często spotykane u osób starszych. U niemowląt najczęściej występuje na owłosionej skórze głowy, ale może także dotyczyć środkowej części twarzy, klatki piersiowej i krocza.
Jedną z możliwych, choć rzadko występujących postaci jest uogólnione zapalenie skóry, czyli erytrodemia. Dokładne czynniki genetyczne odpowiedzialne za powstawanie zmian skórnych nie są jeszcze znane.
Jak się objawia łojotokowe zapalenie skóry?
Charakterystyczne objawy łojotokowego zapalenia skóry obejmują tłuste, szarożółte łuski i strupy, zazwyczaj przylegające do skóry głowy, ale mogą rozprzestrzeniać się na inne części ciała.
Zmiany te mogą być towarzyszone rumieniem i wysiękiem, a także mogą prowadzić do infekcji bakteryjnych i grzybiczych. Świąd jest zazwyczaj łagodny, a zmiany skórne stopniowo zanikają, nie pozostawiając śladu.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów łojotokowego zapalenia skóry?
Jeśli zauważysz pierwsze zmiany na skórze głowy dziecka, delikatnie wyczesz je, używając miękkiej szczotki niemowlęcej po wcześniejszym zastosowaniu preparatów, które rozmiękcza łuskę.
Natomiast w przypadku bardziej zaawansowanego stanu zapalnego z wykwitami lub łojotokowym zapaleniu skóry zajmującym duże obszary, konieczna jest konsultacja dermatologiczna.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?
Rozpoznanie choroby polegającej na zakażeniu łojami skóry głowy najczęściej nie nastręcza trudności diagnostycznych. W przypadku wystąpienia zmian na innych częściach ciała, należy rozważyć różnicową diagnozę między łojotokowym zapaleniem skóry a np. atopowym zapaleniem skóry. Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się późniejszym początkiem (zazwyczaj po 3 miesiącu życia), intensywnym świądem, częstym występowaniem w rodzinie oraz wyjątkowo suchą skórą.
Jakie są sposoby leczenia łojotokowego zapalenia skóry?
Skutecznym sposobem radzenia sobie z ciemieniuchą jest regularne usuwanie nagromadzonych płatków skóry za pomocą specjalnych preparatów zawierających kwas salicylowy, mocznik, selen oraz pirytionian cynku (oczywiście w postaci płynów, oliwek lub szamponów). Innym sposobem leczenia łojotoku jest stosowanie kremu i szamponu zawierającego 2% ketokonazolu. W przypadku wystąpienia infekcji bakteryjnej lub drożdżakowej, zaleca się stosowanie miejscowych środków przeciwbakteryjnych lub przeciwgrzybiczych. Jeśli pojawią się nasilone objawy zapalne, rumień lub swędzenie, można rozważyć dodanie do terapii preparatów glikokortykosteroidowych o niskiej sile działania w formie aerozoli lub balsamów.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie łojotokowego zapalenia skóry?
Jeśli postępujesz zgodnie z zaleceniami, łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt zazwyczaj ustępuje w ciągu kilku tygodni, chociaż czasami może trwać aż do pierwszego roku życia. U dorosłych natomiast często występują nawroty i konieczna jest regularna pielęgnacja.
Co robić po zakończeniu leczenia?
Zaleca się delikatną pielęgnację skóry maluszka przy użyciu łagodnych środków myjących i zapobieganie powstawaniu dużych łusek.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na łojotokowe zapalenie skóry?
Nie istnieją skuteczne metody zapobiegania rozwojowi łojotokowego zapalenia skóry.
Można jedynie przeciwdziałać poważniejszym postaciom tej choroby poprzez odpowiednie postępowanie w przypadku łagodnych zmian skórnych.