Do substancji odżywczych korzystnie wpływających na poziom cholesterolu LDL należą jednonienasycone kwasy tłuszczowe (MUFA) oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza z rodziny omega-6 (n-6) (PUFA). Ograniczenie spożycia produktów bogatych w cholesterol pokarmowy w połączeniu ze zwiększonym spożyciem rozpuszczalnego błonnika pokarmowego również przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu. Jednonienasycone kwasy tłuszczowe oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-6 (n-6) mogą obniżyć poziom cholesterolu LDL, a także zwiększyć poziom ochronnego cholesterolu HDL.

Produkty bogate w te kwasy znajdują się głównie w olejach roślinnych. Nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 (n-3) zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, dlatego zaleca się spożywanie tłustych ryb morskich, które są ich bogatym źródłem. Rozpuszczalna frakcja błonnika pokarmowego, taka jak pektyny, gumy, śluzy roślinne, hemicelulozy oraz beta-glukan, może także pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu poprzez wiązanie kwasów żółciowych. Sterole i stanole roślinne, naturalne składniki żywności, również pomagają zmniejszyć poziom LDL-cholesterolu. Znajdują się one m.in. w ziarnach sezamowych, pestkach słonecznika oraz niektórych olejach roślinnych. Warto pamiętać, że oprócz zmiany diety istotne jest regularne uprawianie aktywności fizycznej, co może przyczynić się do redukcji masy ciała lub jej utrzymania.

Istnieje wiele informacji na temat ziół mających wpływ na poziom cholesterolu, jednak badania naukowe nie potwierdzają ich skuteczności. Picie wywarów ziołowych nie może zastąpić odpowiedniej terapii farmakologicznej i zrównoważonej diety. Przed przyjmowaniem preparatów ziołowych zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć potencjalnych interakcji z innymi lekami.

Odpowiedni sposób odżywiania jest istotnym elementem leczenia wysokiego poziomu cholesterolu. Zalecenia żywieniowe są podobne do zasad zdrowego odżywiania, jednak należy zwrócić uwagę na ilość i jakość spożywanych tłuszczów.

Należy unikać nasyconych kwasów tłuszczowych. Do nasyconych kwasów tłuszczowych zaliczają się: kwas laurynowy, mirystynowy, palmitynowy, stearynowy. Charakterystyczne są głównie dla produktów pochodzenia zwierzęcego, z wyjątkiem oleju kokosowego i palmowego pochodzenia roślinnego. Należy pamiętać, że nie wszystkie nasycone kwasy tłuszczowe wywierają takie samo niekorzystne działanie. Wszystkie, poza kwasem stearynowym, zwiększają poziom cholesterolu LDL. Kwas laurynowy najbardziej podnosi stężenie cholesterolu LDL, ale także zwiększa poziom korzystnej frakcji cholesterolu HDL. Najbardziej szkodliwe dla wskaźnika aterogenności są kwas mirystynowy i palmitynowy.

Osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu powinny unikać tłustych mięs oraz wyrobów wędliniarskich.

Tłuszcze trans podnoszą stężenie cholesterolu. Izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych w znacznym stopniu zwiększają poziom cholesterolu LDL i obniżają frakcję HDL. Należy unikać tłuszczów cukierniczych, frytur, margaryn twardych, gotowych wyrobów cukierniczych, fast foodów oraz zup i sosów gotowych.

Cholesterol pokarmowy również podwyższa poziom cholesterolu LDL i głównymi źródłami są żółtka jaj, podroby oraz wędliny podrobowe. Zaleca się spożywanie 2–3 jaj tygodniowo.

W jadłospisie osób z wysokim poziomem cholesterolu ważną rolę odgrywają warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych oraz chude mięsa i ryby.

Pierwsze śniadanie: - Płatki owsiane (30 g, przed gotowaniem) z siemieniem lnianym (1 łyżeczka, 5 g) na mleku o zawartości tłuszczu ≤1% (250 ml), posypane suszonymi żurawinami (1 łyżeczka, 5 g) - Kanapka: kromka chleba (40 g) posmarowana margaryną ze sterolami lub stanolami (1 łyżeczka, 5 g), plasterki pieczonej w folii – natartej oregano i olejem rzepakowym – polędwiczki wieprzowej (20 g), kilka plasterków ogórka, natka pietruszki - Herbata (np. zielona)

Drugi śniadanie: - Kromka chleba (40 g), posmarowana margaryną ze sterolami lub stanolami (1 łyżeczka, 5 g), serek homogenizowany chudy (2 łyżki, 30 g), wymieszany z truskawkami świeżymi lub mrożonymi (7 sztuk, 100 g) i listkami mięty - Kefir o zawartości tłuszczu ≤1% (150 ml) - Woda mineralna niskosodowa wapniowo-magnezowa

Obiad: - Barszcz czerwony z fasolą, zielem angielskim i listkiem laurowym: wywar z warzyw, buraki (1 średnia sztuka, 100 g), fasola kolorowa (30 g przed gotowaniem), ząbek czosnku, lubczyk suszony lub świeże listki lubczyku; zupa zabielona maślanką o zawartości tłuszczu ≤1% (3 łyżki, 45 ml) - Zapiekanka: mięso z udka z kurczaka pokrojone w kostkę (100 g), posiekany ząbek czosnku, pomidor (1 mała sztuka, 50 g), papryka czerwona (1/2 średniej sztuki, 125 g), pokrojone w plasterki ziemniaki (70 g), margaryna ze sterolami lub stanolami (2 łyżeczki, 10 g), całość posypana natką pietruszki - Surówka: sałata lodowa (100 g), jogurt o zawartości tłuszczu ≤1% (3 łyżki, 45 ml), ocet winny, oliwa z oliwek (1 łyżeczka, 5 g) - Woda mineralna niskosodowa wapniowo-magnezowa

Podwieczorek: - Galaretka: sok z pomarańczy bez dodatku cukru (200 ml), żelatyna, mandarynka (kilka cząstek, 100 g), do dekoracji: gęsty jogurt o zawartości tłuszczu ≤1% (3 łyżki, 45 ml), listki mięty - Woda mineralna niskosodowa

Kolacja: - Chleb graham (40 g) posmarowany margaryną ze sterolami lub stanolami (1 łyżeczka, 5 g) - Sałatka: serek sojowy tofu (1 łyżka pokrojonego w drobną kostkę, 15 g), kapusta pekińska (100 g), sok z cytryny, rodzynki (1 łyżeczka, 5 g), posiekane orzechy włoskie (3 sztuki, 15 g), olej rzepakowy (2 łyżeczki, 10 g) - Herbata z aronii

Poniżej znajdziesz kilka propozycji dań dla osób z wysokim poziomem cholesterolu:

• Tagliatelle z łososiem w jogurtowym sosie
• Dorsz duszony w curry
• Pieczony łosoś
• Sałatka z kopru włoskiego i cytrynowym kurczakiem
• Gulasz z soczewicy (przepis bezglutenowy)

Hipercholesterolemia jest określana jako podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego we krwi, gdy stężenie cholesterolu LDL wynosi ≥3 mmol/l. Cholesterol jest transportowany we krwi przez lipoproteiny, głównie LDL-C, nazywany potocznie "złym" cholesterolem. Z kolei HDL-C uważany jest za "dobry" cholesterol.

Lipoproteiny LDL dostarczają cholesterolu do komórek do różnych celów, ale nadmiar cholesterolu LDL może prowadzić do rozwoju miażdżycy. Miażdżyca to choroba polegająca na odkładaniu cholesterolu z LDL w ścianach tętnic, prowadząca do zwężenia naczyń krwionośnych i utrudnienia przepływu krwi.

Badania wykazały związek pomiędzy stężeniem LDL-C a chorobą wieńcową, stąd znaczenie kontrolowania poziomu "złego" cholesterolu we krwi. Hipercholesterolemia rodzinna to genetyczna przyczyna wysokich stężeń cholesterolu LDL, które mogą prowadzić do wcześniejszego rozwoju miażdżycy i choroby serca.