Amyloidoza (skrobawica) to schorzenie polegające na nieprawidłowym gromadzeniu się w tkankach i narządach nierozpuszczalnych białek nazywanych amyloidem.

Przyczyna amyloidozy nie jest całkowicie znana, ale wiadomo, że choroba ta często towarzyszy przewlekłym stanom zapalnym w organizmie, takim jak różne rodzaje zapaleń stawów, choroba Leśniowskiego-Crohna czy przewlekłe ropnie.

Ryzyko zachorowania jest większe u osób powyżej 55. roku życia, u których przewlekłe zapalenie trwa długo i jest bardzo aktywne, oraz u osób występujących infekcje bakteryjne.

Ponieważ istnieje kilka typów tej jednostki chorobowej, trudno precyzyjnie określić rozpowszechnienie jej występowania. Przypadków amyloidozy pierwotnej występuje około 5 na 100 000 osób i dotyczy głównie osób powyżej 40. roku życia.

W przypadku amyloidozy związanej z reumatoidalnym zapaleniem stawów rozwija się u około 11-30% pacjentów dotkniętych tą chorobą.

Na początku amyloidoza często nie daje żadnych objawów i jest trudna do zauważenia. Pierwszym sygnałem może być powiększenie wątroby lub śledziony. Inne symptomy mogą obejmować obrzęki (szczególnie wokół oczu), problemy z nerwami (np. zespół cieśni nadgarstka), problemy z przewodem pokarmowym (biegunka lub zaparcia), nagłe spadki ciśnienia podczas zmiany pozycji, duszność (szczególnie w czasie wysiłku), kołatanie serca, omdlenia, powiększenie języka, krwawe siniaki wokół oczu, zmiany na paznokciach, zmniejszenie ilości moczu, a nawet złamania kości przy niewielkich urazach lub zaburzenia czucia kończyn dolnych.

Osoby cierpiące na przewlekłe choroby zapalne, które mogą sprzyjać amyloidozie, powinny natychmiast skonsultować się z lekarzem. Natomiast osoby zdrowe, które zauważają u siebie niepokojące objawy, powinny udać się do lekarza rodzinnego.

Amyloidoza to schorzenie o chronicznym i zazwyczaj powolnym przebiegu.

Ustalenie diagnozy amyloidozy opiera się na analizie dolegliwości pacjenta, badaniu fizykalnym i dodatkowych badaniach. Amyloidoza jest rzadką chorobą, która często wywołuje niecharakterystyczne objawy, dlatego rozpoznanie może być trudne. Choroba ta często wiąże się z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza o charakterze zapalnym, dlatego istotne jest poinformowanie lekarza, czy aktualnie występują lub występowały w przeszłości takie dolegliwości. Może też być istotne występowanie amyloidozy w rodzinie.

Podczas badania pacjenta lekarz zwróci uwagę na ewentualne powiększenie wątroby lub śledziony, języka, zmiany skórne (wokół oczu), obrzęki, zmiany na paznokciach, zaburzenia czucia i rytmu serca. Wykonane zostaną również badania laboratoryjne, takie jak badanie moczu, stężenie kreatyniny i enzymów cholestatycznych w surowicy krwi, a także badania mające na celu wykrycie białek monoklonalnych lub wolnych łańcuchów w moczu. Aby potwierdzić diagnozę, konieczna może być biopsja tkanki tłuszczowej podskórnej brzucha, badana mikroskopowo. W przypadkach niejasnych, rzadko sięga się po biopsję nerki lub wątroby.

Przede wszystkim należy leczyć podstawową chorobę towarzyszącą amyloidozie.

Dodatkowo, w terapii stosuje się kolchicynę, cyklofosfamid oraz i w przypadkach ciężkich, czasami konieczne może być przeszczepienie wątroby.

Amiloidoza, zwana również skrobawicą, jest schorzeniem przewlekłym, którego całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Terapia ma na celu kontrolowanie objawów oraz spowolnienie postępu choroby.