Co to są drogi żółciowe i pęcherzyk żółciowy?
Drogi żółciowe są kanałami, którymi żółć wytwarzana w wątrobie przedostaje się do układu pokarmowego. Wewnątrz wątroby małe przewody łączą się stopniowo w większe, tworząc w końcu dwa główne przewody - prawy i lewy przewód wątrobowy. W wnęce wątroby oba przewody łączą się, tworząc główną drogę żółciową, która odprowadza całą żółć do dwunastnicy. Po drodze, do głównej drogi żółciowej wpływa przewód pęcherzykowy, łączący ją z pęcherzykiem żółciowym, który gromadzi żółć i uwalnia ją podczas posiłków, szczególnie tłustych. Dalej, do głównej drogi żółciowej uchodzi również przewód trzustkowy, który przesyła sok trzustkowy do dwunastnicy.
Jakie choroby mogą występować w drogach żółciowych i pęcherzyku żółciowym?
Najczęściej występującą dolegliwością dróg żółciowych jest kamica. Mniej spotykane schorzenia to torbiele dróg żółciowych, polipy pęcherzyka żółciowego i nowotwory złośliwe dróg żółciowych.
Zapalenia oraz uszkodzenia dróg żółciowych często wynikają z obecności kamieni żółciowych oraz przeprowadzanych operacji na pęcherzyku i drogach żółciowych.
Kamica dróg żółciowych
Kamienie w pęcherzyku żółciowym mogą być konsekwencją nadmiernego zagęszczenia żółci. Substancje chemiczne w żółci mogą wytrącać się tworząc kamienie. Kamica pęcherzykowa jest dość powszechna, zwłaszcza w krajach Europy Zachodniej.
Różne czynniki mogą sprzyjać rozwojowi kamicy pęcherzyka żółciowego, takie jak wiek, płeć żeńska, cukrzyca, otyłość, czy nawet zakażenia dróg żółciowych.
Operacja wycięcia pęcherzyka żółciowego jest jedynym skutecznym sposobem leczenia kamicy. Operacja może być przeprowadzana tradycyjnie lub laparoskopowo, w zależności od sytuacji klinicznej. W niektórych przypadkach, gdy operacja wycięcia pęcherzyka jest utrudniona, chirurg może zdecydować się na częściowe usunięcie.
Kamica dróg żółciowych leczona jest głównie operacyjnie. Zabiegi endoskopowe pozwalają usunąć kamienie z dróg żółciowych, minimalizując ryzyko uszkodzenia tkanek. W niektórych sytuacjach konieczna jest klasyczna operacja chirurgiczna.
Potencjalne powikłania kamicy pęcherzyka żółciowego to napad kolki żółciowej, zapalenie pęcherzyka czy zapalenie dróg żółciowych. Leczenie wymaga czasem pilnych interwencji chirurgicznych.
Kamica pęcherzyka żółciowego rzadko nawraca po operacji, jednak istnieje możliwość wystąpienia kamicy resztkowej. Kamica dróg żółciowych może nawracać, gdyż usunięcie kamieni z dróg wcale nie eliminuje ich powstania.
Decyzja o konieczności operacji kamicy pęcherzyka żółciowego zależy od objawów i okoliczności klinicznych. Alternatywne metody leczenia stosuje się w przypadkach, kiedy stan chorego uniemożliwia operację. Usunięcie pęcherzyka żółciowego może skutkować łagodnymi skutkami ubocznymi.
Kamica dróg żółciowych zawsze wymaga operacji, ponieważ jej powikłania mogą być bardzo groźne dla zdrowia pacjenta. Usunięcie kamieni z dróg żółciowych jest konieczne, aby uniknąć poważnych komplikacji.
Polipy pęcherzyka żółciowego
Polipy pęcherzyka żółciowego to zmiany rosnące w pęcherzyku i wyrastające ze ściany do jego wnętrza. Polipy są często obecne u ludzi rasy białej; zostały one zauważone nawet u 10% pacjentów z kamieniami w pęcherzyku żółciowym. Diagnoza polipa jest zwykle przypadkowa, często stwierdzana podczas rutynowego badania USG jamy brzusznej. Większość polipów pęcherzyka żółciowego stanowią tzw. polipy cholesterolowe. Polipy, które składają się z komórek podobnych do komórek ściany pęcherzyka, mogą prowadzić do rozwoju nowotworu. Chirurdzy zalecają usuwanie polipów, szczególnie u pacjentów powyżej 50 roku życia, u których polipy osiągają średnicę powyżej 18 mm.
U młodszych pacjentów oraz u tych z mniejszymi polipami zaleca się regularne badania USG co kilka miesięcy. Operacja jest konieczna, gdy rozwój polipa postępuje. Procedura chirurgiczna polega na usunięciu całego pęcherzyka żółciowego. Najczęstsze powikłania po operacji obejmują zakażenie rany operacyjnej, dolegliwości bólowe, zbiornik płynu w miejscu po wycięciu pęcherzyka, a także nudności i wymioty.
W mniej częstych przypadkach mogą pojawić się powikłania jak przepuklina w bliźnie operacyjnej, uszkodzenie jelita czy zrostowa niedrożność przewodu pokarmowego. Najcięższym z powikłań jest uszkodzenie dróg żółciowych, które wymaga specjalistycznego leczenia. Po operacji pacjenci mogą nadal doświadczać objawów sprzed zabiegu lub nawet nowych objawów, co zmusza ich do dalszej opieki lekarskiej. Zalecenia po operacji obejmują unikanie wysiłku fizycznego przez kilka tygodni i eliminację tłustych pokarmów z diety przez około miesiąc.
Nowotwory dróg żółciowych
Nowotwory dróg żółciowych stanowią duże wyzwanie terapeutyczne. Charakteryzują się one opornością na chemioterapię oraz wysokim ryzykiem związanym z zabiegami chirurgicznymi. W trakcie operacji usuwane są struktury takie jak żyła wrotna, wątroba, trzustka oraz dwunastnica. Po wycięciu nowotworu konieczne jest odtworzenie drogi odpływu żółci z wątroby do jelita, co możliwe jest poprzez zastąpienie usuniętego fragmentu dróg żółciowych odcinkiem jelita cienkiego.
Niektórzy pacjenci nie kwalifikują się do operacji z powodu złego stanu ogólnego. W takich sytuacjach konieczne może być założenie stentu lub wykonanie zespolenia omijającego, aby poprawić stan pacjenta i jakość jego życia.
Operacje nowotworów dróg żółciowych są przeprowadzane w specjalistycznych ośrodkach z dużym doświadczeniem w tego typu zabiegach.