O decyzję o ostrej zatorowości płucnej mają wpływ stopień choroby oceniany przez lekarza na podstawie indywidualnego ryzyka wczesnego zgonu pacjenta (w ciągu 30 dni od początku choroby). Ryzyko to jest oceniane na podstawie badania pacjenta i ustalenia, czy występują objawy wstrząsu oraz niewydolności prawej komory serca.

W zależności od obecności powyższych cech, wyróżnia się:

• ostre zatorowości płucnej wysokiego ryzyka
• ostre zatorowości płucnej niskiego ryzyka, która dzieli się na
  • ostre zatorowości płucnej średniego ryzyka
  • ostre zatorowości płucnej niskiego ryzyka

Na podstawie stopnia ostrej zatorowości płucnej określa się ryzyko zgonu oraz ustala się odpowiednie postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne.

Czynniki sprzyjające zatorom płucnym są identyczne jak w zakrzepicy żył głębokich. Należą do nich warunki sprzyjające trzem czynnikom tworzącym tzw. triadę Virchowa, opisaną przez Rudolfa Virchowa w XIX wieku.

Triada Virchowa obejmuje spowolnienie przepływu krwi, obecność czynników zwiększających krzepnięcie oraz uszkodzenie naczyń krwionośnych.

Objawy zatorowości płucnej zazwyczaj pojawiają się nagle i mogą obejmować:

1. duszność (u około 80% chorych)
2. ból w klatce piersiowej (około 50% chorych)
3. kaszel, zwykle suchy (20%)
4. zasłabnięcie lub omdlenie (14%)
5. krwioplucie (7%).

U około 1/3 chorych mogą występować również objawy zakrzepicy żył głębokich, takie jak obrzęk, zaczerwienienie i ból nogi zazwyczaj po jednej stronie. Objawy te mogą być mylone z innymi schorzeniami, takimi jak zapalenie płuc lub zawał serca. Niektóre przypadki zatorowości płucnej mogą przebiegać bezobjawowo. Należy pamiętać, że nieleczone przypadki zatorowości mogą być śmiertelne, a śmiertelność może wynosić około 30%.

Przebieg zatorowości płucnej oraz nasilenie objawów zależą od stopnia zatkania naczyń krwionośnych oraz wydolności układu sercowo-naczyniowego. U pacjentów z niewydolnością serca nawet niewielkie zablokowanie naczyń płucnych może powodować nasilone objawy, podczas gdy u młodych, zdrowych osób nawet większe zablokowanie naczyń może powodować niewielkie objawy kliniczne.

W przypadku zatorowości płucnej zamykającej naczynia krwionośne i zmniejszającej przepływ krwi przez płuca, może dojść do niedotlenienia wszystkich narządów. Dodatkowo, jeśli zatory zablokują znaczącą część naczyń, zwiększy to opór przepływu krwi w naczyniach, co może prowadzić do zwiększenia obciążenia prawej komory serca. To z kolei może doprowadzić do niewydolności tej komory.

Badania dodatkowe są wykonywane zależnie od stanu pacjenta oraz objawów klinicznych, więc nie wszystkie wymienione testy są konieczne dla wszystkich pacjentów.

- Elektrokardiografia (EKG)

- RTG klatki piersiowej - pozwala zobaczyć obszary nieupowietrznionego płuca i płyn w jamach opłucnych.

- Scyntygrafia perfuzyjna i perfuzyjno-wentylacyjna płuc - ocenia ukrwienie tkanki płucnej i stosunek wentylacji do ukrwienia, co pozwala wykryć obszary nieprawidłowo ukrwionej tkanki płucnej.

- Tomografia komputerowa, w tym angio-TK - umożliwia dokładną ocenę tętnic płucnych i zatory tętnicze.

Leczenie zatorowości płucnej zależy od jej ciężkości. W przypadkach niepowikłanych polega głównie na stosowaniu leczenia przeciwkrzepliwego. W fazie początkowej podaje się heparynę drobnocząsteczkową podskórnie, a następnie leki doustne. W przypadkach cięższych konieczna jest hospitalizacja na oddziale intensywnej terapii. W niektórych przypadkach stosuje się także leczenie trombolityczne. Leczenie inwazyjne jest stosowane rzadko.