Swędzenie i pieczenie w okolicach intymnych jest częstym problemem, który przysparza kłopotów wielu kobietom. Dolegliwości te mogą znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie i powodować ogólny dyskomfort. W większości przypadków przyczyna świądu nie jest poważna i można sobie z nią poradzić poprzez zmianę codziennych nawyków higienicznych.

Najczęstszą przyczyną swędzenia pochwy i sromu jest reakcja na używane środki higieny osobistej, detergenty do prania bielizny lub podrażnienie mechaniczne. Mogą to również być infekcje intymne, takie jak grzybica, infekcje bakteryjne, choroby przenoszone drogą płciową czy choroby dermatologiczne. Zdarza się również, że świąd jest objawem związanym z okresem menopauzalnym, kiedy to zmiany hormonalne mogą prowadzić do atrofii błony śluzowej pochwy.

Rzadziej przyczyną mogą być nowotwory sromu lub zaburzenia psychiczne. Czynnikami sprzyjającymi pojawieniu się tych dolegliwości mogą być cukrzyca, niewłaściwa higiena intymna, ryzykowne zachowania seksualne oraz skłonność do podrażnień.

Swędzenie i pieczenie pochwy i sromu mogą być jedynym symptomem, aczkolwiek mogą mu towarzyszyć inne dolegliwości, na które warto zwrócić uwagę i poinformować lekarza podczas wizyty.

Objawy, które mogą towarzyszyć swędzeniu pochwy i sromu to:

• zaczerwienienie okolicy warg sromowych, krocza, wejścia do pochwy,
• ból i obrzęk podczas dotyku okolic intymnych,
• upławy – m.in. serowate/o nieprzyjemnym zapachu/zielono-żółte/pieniące się,
• problemy z oddawaniem moczu,
• dyskomfort podczas współżycia,
• zmiany na skórze i błonach śluzowych sromu i pochwy,
• pieczenie podczas oddawania moczu, częstsze oddawanie moczu, parcie na pęcherz w nocy.

Większość sytuacji, gdy pochwa i srom swędzą, ustępuje po zmianie produktów higienicznych, które mogły spowodować takie dolegliwości. Ważne jest powstrzymanie się od drapania, ponieważ może to prowadzić do uszkodzenia skóry i błon śluzowych, tworząc wrota dla infekcji.

Jeśli dyskomfort utrzymuje się przez długi czas lub w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, konieczna jest wizyta u ginekologa. Lekarz zbada narządy płciowe i dobierze odpowiednie leczenie w zależności od przyczyny. Wizytę zawsze należy umówić natychmiast, gdy dolegliwości są nie do zniesienia, uniemożliwiają sen, towarzyszą im inne objawy lub nie ustępują pomimo zmiany higieny osobistej.

Podczas konsultacji ginekologicznej lekarz przeprowadza wywiad z pacjentką, badając szczegółowo objawy, ich nasilenie, czas trwania oraz inne możliwe dolegliwości. Następnie przeprowadza badanie pacjentki na fotelu ginekologicznym, dokładnie sprawdzając okolicę sromu i pochwy za pomocą wzierników. Skupia się na obserwacji ewentualnych zmian skórnych, zaczerwienień oraz charakteru wydzieliny z dróg rodnych. Może także wykonać badanie dwuręczne, co pozwala mu na wstępną ocenę narządów rodnych. W razie konieczności, proponuje wykonanie przezpochwowego badania ultrasonograficznego (USG TV).

W trakcie badania lekarz może pobrać wymazy z pochwy, zlecić cytologię oraz skierować pacjentkę na badania laboratoryjne. Jeśli widoczne są zmiany na sromie, których pochodzenie jest niejasne lub nie reagują one na leczenie, lekarz może pobrać fragment zmienionych tkanek w celu ich dalszej analizy pod mikroskopem przez patomorfologa.

Kobiety, które odczuwają świąd w okolicach intymnych po użyciu popularnych detergentów do prania lub produktów do higieny osobistej, powinny spróbować przejść na produkty o właściwościach hipoalergicznych. Zmiana ta powinna pomóc złagodzić dolegliwości. Dodatkową ulgę mogą przynieść kąpiele siedzące z rumiankiem i liśćmi dębu.

Jeśli swędzenie pochwy i sromu jest efektem infekcji intymnej, leczenie może obejmować chemioterapeutyki, leki przeciwgrzybicze lub antybiotyki, w zależności od typu drobnoustroju odpowiedzialnego za objawy. Z reguły stosuje się globulki dopochwowe oraz kremy do stosowania na zewnętrzne narządy płciowe. Ważne jest dokładne przestrzeganie zaleceń lekarza i kontynuowanie leczenia, nawet gdy dolegliwości są łagodniejsze po kilku aplikacjach leków - przerwanie kuracji może prowadzić do szybkiego nawrotu objawów. Świąd związany z redukcją estrogenów w okresie okołomenopauzalnym można złagodzić za pomocą kremów, tabletek lub krążków dopochwowych zawierających estrogen. W przypadku innych przyczyn podrażnienia i swędzenia, jak na przykład liszaj, terapia miejscowa kortykosteroidami może być konieczna.

Czasami, aby złagodzić dolegliwości, wystarczy zmienić używane kosmetyki i detergenty do prania bielizny. Swędzenie pochwy i sromu spowodowane przez chorobę wymaga leczenia, ale stosowanie zalecanej terapii zazwyczaj pozwala pozbyć się tego problemu.

Dolegliwości takie jak swędzenie sromu i pochwy mogą się powtarzać. Istnieje jednak kilka metod, które pomogą zmniejszyć ryzyko ponownego wystąpienia objawów, np.:

• stosowanie delikatnych, nie drażniących, hipoalergicznych środków do higieny intymnej,
• unikanie płukania pochwy,
• omijanie zapachowych kosmetyków, papieru toaletowego i podpasek,
• mycie okolic intymnych ciepłą wodą (zawsze w kierunku od przedsionka pochwy w kierunku odbytu),
• noszenie przewiewnej, oddychającej, najlepiej bawełnianej bielizny,
• korzystanie z prezerwatyw podczas stosunku,
• stosowanie probiotyków wspomagających odbudowę flory bakteryjnej pochwy.