Len jest jednym z najbogatszych naturalnych źródeł kwasów omega-3, w tym kwasu ALA, który może być przekształcany w EPA i DHA. Siemię lniane zawiera również inne istotne składniki, takie jak błonnik, lignany, fitosterole, witaminy (w tym witaminę E, kwas foliowy, witaminy B2 i B6) oraz różne minerały (np. wapń, magnez, potas, fosfor i cynk).

Istnieje wiele artykułów na temat potencjalnego wykorzystania bogatej w powyższe substancje siemienia lnianego w zapobieganiu i leczeniu niektórych chorób. Niestety większość tych zastosowań nie została poparta wnioskami z odpowiednio zaplanowanych i przeprowadzonych badań z losowym przydziałem grup pacjentów, uwzględniających różnorodność grup pacjentów, różne formy i dawki siemienia lnianego itp. Często opierano się na badaniach wykonanych na liniach komórkowych lub modelach zwierzęcych. Na przykład, stwierdzono, że kwasy tłuszczowe omega-3 odgrywają ważną rolę w zapobieganiu chorób serca oraz chorób zapalnych.

Dla zachowania zdrowia istotne jest utrzymanie odpowiednich proporcji kwasów omega-3 i omega-6. Zaleca się, aby w codziennej diecie przeważały kwasy omega-3. Obecnie obserwuje się przesunięcie tych proporcji na rzecz większego udziału kwasów omega-6, które wykazują działanie prozapalne. Warto więc rozważyć użycie nasion lnu lub oleju lnianego w celu utrzymania właściwych proporcji kwasy omega-3 i omega-6. Jak wiadomo, nasiona siemienia lnianego zawierają duże ilości lignanów, znanych również jako fitoestrogeny roślinne. Te związki neutralizują działanie wolnych rodników, które przyczyniają się do starzenia się organizmu i uszkadzania DNA komórek, zwiększając ryzyko rozwoju nowotworów. Ponadto, lignany regulują gospodarkę hormonalną, co wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia niektórych nowotworów zależnych od hormonów, takich jak rak piersi czy prostaty.

Badania wskazują także, że te związki mogą łagodzić objawy menopauzy. Nasiona lnu zawierają również fitosterole, zwłaszcza β-sitosterol, a także kampesterol, sigmasterol i brasikasterol - substancje zmniejszające poziom cholesterolu całkowitego i frakcji LDL. Podobne właściwości posiada błonnik pokarmowy rozpuszczalny w wodzie, który również znajduje się w lnie. Należy również wspomnieć o tokoferolach zawartych w nasionach lnu, w szczególności γ-tokoferolu i α-tokoferolu, które działają przeciwutleniająco, chroniąc organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Siemię lniane w formie mielonej może z powodzeniem zastąpić jajka w różnych przepisach, takich jak muffiny czy ciasta. Można je również dodać do musli domowej roboty czy upiec domowy chleb. Koktajle owocowe bądź warzywne z dodatkiem siemienia lnianego będą miały gładką konsystencję i będą bardziej sycące.

Olej lniany doskonale sprawdzi się jako składnik sosów do sałatek, można nim delikatnie polać ugotowaną kaszę czy nasiona roślin strączkowych.

Ważne! Zaleca się kupować całe ziarna lnu i mielić je przed użyciem. Mielone ziarna dostępne w sklepach, narażone na działanie światła, powietrza i wysokie temperatury, mogą ulec niekorzystnemu utlenianiu. Podobnie olej lniany podlega temu procesowi, dlatego powinien być przechowywany w ciemnym miejscu, np. w lodówce. Świeży olej lniany ma charakterystyczny smak – lekko słodki i orzechowy.

Z nasion lnu można przygotować specjalny napój, który jest polecany do stosowania w celu zapobiegania zaparciom oraz w przypadku problemów z górnym odcinkiem przewodu pokarmowego.

Nie ma znaczenia, kiedy spożyjesz nasiona lnu. Ważne jest, aby dostosować się do własnych preferencji i stylu życia. Po zmieszaniu nasion z wodą i utworzeniu kleiku, należy odczekać około godziny przed spożyciem. To wydaje się być kluczowym czynnikiem decydującym o tym, kiedy można je spożyć.

Siemię lniane jest bogate w błonnik i powinno być stopniowo wprowadzane do diety. Dodatkowo, spożycie siemienia może zwiększyć liczbę wypróżnień, dlatego zaleca się podawanie go z wodą. Przy większych ilościach siemienia mogą wystąpić niepożądane skutki, takie jak wzdęcia, gazy, bóle brzucha i nudności. Istnieją także obawy dotyczące zawartości związków cyjanowych w nasionach lnu, ale spożycie 3 łyżeczek siemienia jest uznane za bezpieczne.

Do przeciwwskazań spożycia siemienia lnianego należą niedrożność jelit i nagły ból brzucha nieznanego pochodzenia.

Olej lniany jest często wskazywany jako skuteczne narzędzie w profilaktyce wielu chorób. Produkt ten pozyskiwany jest z nasion lnu, a jedynie olej tłoczony na zimno okazuje się korzystny dla zdrowia.

Powszechnie uważa się, że oleje tłoczone na zimno są bardziej naturalne, niż te poddane procesom przetwórczym, takim jak ekstrakcja rozpuszczalnikiem, bielenie, neutralizacja, dezodoryzacja i rafinacja. Proces tłoczenia na zimno cechuje mniejsza wydajność niż produkcja rafinowanych olejów, co wiąże się z koniecznością spełnienia surowych norm i wyższą ceną produktu.

Olej lniany, w przeciwieństwie do nasion lnu, nie zawiera błonnika, białka ani lignanów, lecz jest bogaty w kwas α-linolenowy. Ten kwas jest podatny na proces oksydacji, co skraca trwałość oleju, powoduje niepożądane zmiany w zapachu i smaku oraz obniża wartość odżywczą produktu, generując związki szkodliwe dla zdrowia. Ponadto, olej lniany nie nadaje się do smażenia i nie należy spożywać go po upływie terminu ważności.

Obok najczęściej spotykanego lnu – tzw. lnu brązowego – w sklepach ze zdrową żywnością dostępny jest także len złoty. Te dwie odmiany nie różnią się znacząco pod względem składników odżywczych, aczkolwiek, jak wskazują dostępne badania, siemię lniane złote charakteryzuje większe stężenie wielonienasyconych kwasów omega-3 i -6, natomiast siemię lniane brązowe wykazuje większe zdolności antyoksydacyjne.