Neuropatia to schorzenie nerwów, spowodowane ich uszkodzeniem, co jest jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy. Może również wystąpić z innych przyczyn, takich jak nadużywanie alkoholu, choroby nowotworowe, niedobór witaminy B, mocznica czy choroby neurologiczne.

W przypadku neuropatii cukrzycowej główną przyczyną jest wysokie stężenie glukozy we krwi, co powoduje powstawanie końcowych produktów glikacji, prowadzących do zmian w nerwach, takich jak demielinizacja czy zmiany w włóknach nerwowych.

Polineuropatia cukrzycowa obwodowa (dystalna) - najczęstszy rodzaj neuropatii cukrzycowej, charakteryzujący się początkowo brakiem objawów. Później jednak pojawiają się typowe symptomy związane z uszkodzeniem nerwów, głównie w dystalnych (obwodowych) częściach ciała, czyli stopach i dłoniach. Często określa się ją jako "symetryczną", ponieważ dotyczy obu stron ciała.

Objawy polineuropatii cukrzycowej obejmują utratę czucia dotyku, wibracji, temperatury oraz bólu. Chory może odczuwać mrowienie, drętwienie, uczucie cierpnięcia, kłucie, a także ból piekący i przeszywający. Symptomy często nasilają się w nocy, a pacjenci reagują np. na lekkie dotknięcie jako bardzo przykre. W diagnozie istotne jest badanie neurologiczne, które obejmuje testy czucia nacisku, wibracji, bólu i temperatury, a także badanie przewodnictwa nerwowego.

Neuropatia autonomiczna towarzyszy zazwyczaj symetrycznej polineuropatii obwodowej i jest powiązana z nieprawidłową kontrolą cukrzycy. Dotyczy układu autonomicznego, regulującego funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Z kolei neuropatia układu sercowo-naczyniowego charakteryzuje się m.in. tachykardią, czyli zwiększoną częstością rytmu serca.

Neuropatia przewodu pokarmowego prowadzi do różnych zaburzeń motoryki żołądka, jelit czy pęcherzyka żółciowego, manifestujących się np. zaparciami, biegunkami, uczuciem pełności, a także może utrudniać kontrolę glikemii. Neuropatia układu moczowo-płciowego objawia się m.in. niekontrolowanym oddawaniem moczu, co może być związane z zaburzeniami czynności pęcherza moczowego.

Z kolei zaburzenia erekcji mogą dotyczyć mężczyzn chorych na cukrzycę, ze względu na uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych, a także miażdżycę. Leczenie tych zaburzeń wymaga utrzymywania odpowiedniej kontroli glikemii, diety oraz rezygnacji z palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu.

Chronienie stężeń glukozy we krwi w zalecanych granicach jest kluczowe dla zapobiegania neuropatii cukrzycowej, podobnie jak w przypadku innych powikłań wynikających z cukrzycy. Ważne jest także zaprzestanie palenia papierosów i utrzymanie prawidłowych poziomów lipidów (cholesterol, triglicerydy) we krwi.

Badania mające na celu wykrycie nieprawidłowości w nerwach u pacjentów z cukrzycą typu 1 przeprowadza się pięć lat po diagnozie, natomiast u osób z cukrzycą typu 2 realizuje się je w momencie rozpoznania choroby.

W leczeniu neuropatii cukrzycowej istnieje podział na dwie główne metody: przyczynową, której celem jest eliminacja przyczyny, oraz objawową, której zadaniem jest łagodzenie bądź redukcja dolegliwości. Leczenie przyczynowe polega na optymalnym dostosowaniu terapii w celu utrzymania zalecanej wartości glikemii, co przynosi zmniejszenie dolegliwości oraz poprawę wyników badań neuropatii. Warto również dbać o odpowiednie stężenie cholesterolu we krwi, kontrolować ciśnienie tętnicze, oraz rezygnować z używania papierosów i alkoholu. Do leczenia neuropatii stosuje się preparaty takie jak kwas α-liponowy i benfotiaminę. W przypadku bardziej zaawansowanej neuropatii, zaleca się początkowo podanie kwasu α-liponowego w formie wlewu dożylnego, a następnie kontynuację leczenia doustnego. Benfotiaminę należy zażywać doustnie przez 3 miesiące.

Leczenie objawowe polega na łagodzeniu dolegliwości poprzez stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwdepresyjnych oraz przeciwdrgawkowych. Dodatkowo, można zastosować fizykoterapię i akupunkturę. Badania wykazały, że umiarkowany wysiłek fizyczny może spowolnić rozwój neuropatii cukrzycowej.