Usunięcie nadmiaru tkanki z wnętrza macicy jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów ginekologicznych przeprowadzanych w warunkach szpitalnych. Jest on często przeprowadzany podczas jednodniowego pobytu w szpitalu, zazwyczaj w połączeniu z usunięciem nadmiaru tkanki z kanału szyjki macicy. Zabieg trwa zazwyczaj od 10 do 20 minut i wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym.

Zabieg ten polega na pobraniu tkanki z wnętrza macicy lub całkowitym jej opróżnieniu przy użyciu specjalistycznych narzędzi. Ma to na celu diagnostykę oraz leczenie chorób endometrium, czyli błony śluzowej macicy, takich jak nowotwory, kontrolowanie nieprawidłowego krwawienia z dróg rodnych lub usunięcie zalegających tkanek po porodzie lub poronieniu.

Jak w przypadku każdego zabiegu, konieczne są precyzyjne wskazania do jego wykonania, a pacjentka musi zostać skierowana przez swojego lekarza ginekologa. Zabieg ten jest zalecany dla pacjentek z nieprawidłowymi obfitymi lub przedłużającymi się krwawieniami z dróg rodnych o nieznanym pochodzeniu, zwłaszcza w okresie przedmenopauzalnym, krwawieniami lub plamieniami po menopauzie, podejrzeniem nadmiernego wzrostu błony śluzowej macicy lub polipa endometrium, które zdiagnozowano na podstawie badania ultrasonograficznego. Jest to również jedna z opcji leczenia poronienia zatrzymanego, które nie odpowiada na terapię farmakologiczną, a może być konieczne po niezupełnym poronieniu samoistnym, kiedy w jamie macicy pozostaną pozostałości po jaju płodowym.

Zdarza się, że po porodzie siłami natury podczas przeglądu łożyska i błon płodowych stwierdza się lub podejrzewa niekompletność lub niepełne oddzielenie łożyska. W takich przypadkach również przeprowadza się zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy, przy czym często nie jest konieczne wprowadzanie pacjentki w znieczulenie ogólne.

Procedura wyłyżeczkowania jamy macicy jest przeprowadzana w krótkim znieczuleniu ogólnym na fotelu ginekologicznym w gabinecie zabiegowym. Podczas zabiegu pacjentka śpi, nie odczuwa bólu ani dyskomfortu, nie pamięta przebiegu procedury. Przed rozpoczęciem zabiegu okolice sromu oraz krocza są dokładnie odkażane. Wykorzystywane są sterylne narzędzia i środki higieniczne jednorazowego użytku. Po znieczuleniu przez anestezjologa, ginekolog zakłada wzierniki ginekologiczne do pochwy, a następnie narzędzia zwane kulociągami na wargę przednią szyjki macicy. Po wprowadzeniu sondy do jamy macicy, następuje rozszerzenie kanału szyjki macicy za pomocą narzędzi zwanych hegarami, uzyskując dostęp do jamy macicy. Po wyskrobania zawartości jamy macicy, pobrany materiał biologiczny jest wysyłany do badania histopatologicznego w celu oceny struktury błony śluzowej macicy. Po zabiegu pacjentka jest wybudzana i monitorowana przez 2 godziny. Po uzyskaniu pełnej sprawności i braku powikłań, pacjentka może zostać wypisana do domu tego samego dnia.

Przed przystąpieniem do zabiegu konieczne jest zgłoszenie się do szpitala o wyznaczonej godzinie na czczo, z odpowiednim ubraniem do przebrania oraz regularnie przyjmowanymi lekami. Dodatkowo, pacjentka powinna udać się do toalety tuż przed operacją, aby oddać mocz i/lub stolec oraz dokładnie się umyć.

Konieczność przygotowania przed zabiegiem lekarz omówi indywidualnie z każdą pacjentką. Jeśli pacjentka choruje na przewlekłe schorzenia, powinna skonsultować się ze swoim lekarzem co najmniej 7 dni przed operacją, szczególnie jeśli przyjmuje leki wpływające na krzepliwość krwi. Zaleca się nie podejmować decyzji dotyczących modyfikacji leczenia na własną rękę, a zawsze kierować się wątpliwościami do lekarza prowadzącego.

Przeciwwskazaniem do wykonania procedury wyłyżeczkowania jamy macicy jest rozwijająca się ciąża, dlatego przed jej przeprowadzeniem konieczne jest dokonanie testu ciążowego z krwi. Kobiety cierpiące na ostre stany zapalne dróg rodnych, które doświadczają nieprawidłowych upławów o niezwykłym zapachu, powinny skonsultować się z lekarzem. Na podstawie rozmowy i badania ginekologicznego lekarz podejmie decyzję o ewentualnym przełożeniu zabiegu i zastosowaniu odpowiedniego leczenia.

Niekorzystne skutki oraz powikłania zabiegu są rzadkie. Najczęstszym powikłaniem po wyłyżeczkowaniu macicy są kilkudniowe plamienia, które trwają zazwyczaj maksymalnie tydzień.

Poważne powikłania, zagrażające zdrowiu i życiu, zdarzają się bardzo rzadko. Należy jednak być świadomym możliwości ich wystąpienia, ponieważ żaden lekarz nie może zagwarantować bezproblemowego przebiegu procedury.

Do nich należą:

• zakażenie rany w macicy,
• zakażenie dróg moczowych,
• uszkodzenie ściany macicy narzędziami wprowadzanymi do niej, co może skutkować koniecznością usunięcia całego narządu,
• silne krwawienie w trakcie lub po zabiegu, które wymaga natychmiastowej interwencji,
• powikłania zakrzepowo-zatorowe,
• bardzo rzadko uszkodzenie sąsiednich narządów, takich jak moczowody, pęcherz moczowy, jelita.

Do późnych powikłań po wyłyżeczkowaniu macicy należy choroba Ashermana, polegająca na powstawaniu zrostów w macicy, mogąca negatywnie wpływać na płodność.

Standardowa rekonwalescencja po zabiegu obejmuje kilkudniowy okres oszczędzania się - unikanie współżycia, dźwigania ciężkich przedmiotów i intensywnych aktywności. Endometrium regeneruje się zazwyczaj w około 5 dni, dlatego po 5–7 dniach można wrócić do normalnego trybu życia.

W przypadku niepokojących objawów po wyjściu ze szpitala, takich jak dreszcze, gorączka, silne krwawienia z dróg rodnych czy ból brzucha, konieczne jest natychmiastowe zgłoszenie się do lekarza. Wydłużające się plamienia z dróg rodnych wymagają konsultacji z lekarzem prowadzącym. Po wykonaniu wyłyżeczkowania macicy po porodzie lub poronieniu zalecana jest wizyta kontrolna u ginekologa po 2–3 tygodniach, aby ocenić proces oczyszczania macicy. Należy pamiętać o odbiorze wyniku badania histopatologicznego kilka tygodni po zabiegu i omówieniu go z lekarzem w celu ustalenia dalszego postępowania.