Pigwa pospolita
Pigwa pospolita jest rośliną należącą do rodziny różowatych, podobnie jak jabłka. Owoce pigwy dojrzewają na początku października, zmieniając swoją barwę z zielonej na żółtą. Mogą osiągnąć wagę od 100 do 300 g. Uprawia się ją głównie w Gruzji, Turcji, na Bałkanach oraz na Półwyspie Iberyjskim.
W Polsce pigwy nie są wykorzystywane w przemyśle na dużą skalę. Ciemnienie owoców po przekrojeniu czy rozdrobnieniu sprawia, że nie są popularnym składnikiem do przetwórstwa. Jednakże wysoka zawartość związków polifenolowych, takich jak kwas chlorogenowy i enzym polifenolooksydaza, sprawia, że pigwa może być stosowana jako dodatek do soków owocowych.
Mimo niewielkiej popularności w przetwórstwie, pigwa jest często wykorzystywana w domowych warunkach do przygotowania soków, dżemów oraz nalewek.
Pigwa pospolita – wartość odżywcza i właściwości
Kaloryczność owocu pigwy wynosi 57 kcal w 100 g produktu. Wśród składników mineralnych na uwagę zasługuje duża zawartość potasu. Wbrew obiegowej opinii oraz temu, co sugerowałby wyjątkowo kwaśny smak, owoce pigwy nie są bogatym źródłem kwasu askorbinowego (inaczej witaminy C). Maksymalna oznaczona zawartość tego składnika wynosiła, w zależności od publikacji, 15 mg w 100 g suchej masy.
Natomiast pigwę można przedstawiać głównie jako źródło substancji biologicznie czynnych, gdyż jest bogatym źródłem związków polifenolowych, w tym polimerów procyjanidyn, kwasów hydroksycynamonowych oraz flawonoli.
Związki polifenolowe, charakterystyczne dla owoców i warzyw, wykazują działanie kardioprotekcyjne, antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Ponadto kwas chlorogenowy, kwercetyna i katechiny mają silne właściwości przeciwnowotworowe.
Zawartość poszczególnych składników odżywczych przedstawiono poniżej
Wartość odżywcza 100 g pigwy pospolitej | |
---|---|
wartość energetyczna [kcal] | 57 |
białko [g] | 0,4 |
tłuszcz ogółem [g] | 0,1 |
węglowodany ogółem [g] | 15,3 |
błonnik pokarmowy [g] | 1,9 |
witamina B1 [mg] | 0,02 |
witamina B2 [mg] | 0,03 |
witamina B3 [mg] | 0,2 |
witamina C [mg] | 15 |
witamina A [µg] | 2 |
sód [mg] | 4 |
potas [mg] | 197 |
wapń [mg] | 11 |
fosfor [mg] | 17 |
żelazo [mg] | 0,7 |
magnez [mg] | 8 |
Wykorzystanie pigwy pospolitej w kuchni
Z uwagi na twardość owoców (duża ilość tzw. komórek kamiennych) oraz cierpki smak, owoce te nie nadają się do bezpośredniego spożycia. Natomiast z uwagi na aromat, o którym decydują olejki lotne zawarte w skórce i miąższu, są często wykorzystywane w produkcji soków dżemów, galaretek oraz nalewek.
Zaletą owoców pigwy pospolitej jest duża zawartość pektyn, dlatego z powodzeniem mogą być wykorzystywane do żelowania przetworów z owoców o małej zawartości pektyn (np. truskawek, malin, wiśni, śliwek, gruszek i moreli).
Tradycyjny sok z pigwy przygotowuje się z dwóch składników: owoców pigwy (2 kg) i cukru (2 kg).
Umyte owoce należy podzielić na ćwiartki i usunąć z nich gniazda nasienne. Następnie owoce ściera się na tarce o grubych oczkach lub rozdrabnia na niewielkie kawałki w blenderze.
W następnej kolejności rozdrobnione owoce przesypuje się do dużego słoika i zasypuje cukrem, następnie słoik przykrywa gazą (można układać naprzemiennie warstwę owoców i warstwę cukru).
Tak przygotowane owoce należy odstawić w chłodne i ciemne miejsce. Po kilku dniach powstały sok zlewa się do mniejszych butelek lub słoików. Należy je następnie poddać pasteryzacji trwającej około 10 minut (od momentu zagotowania wody).
Sok taki, z uwagi na dużą zawartość cukru, nie powinien być spożywany przez osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (nietolerancją glukozy, cukrzycą) oraz osoby chorujące na otyłość.
Kiedy zrywać pigwę?
Owoce pigwy dojrzewają zazwyczaj na początku października. Znakomity owoc charakteryzuje się intensywnie żółtym kolorem, a nie zielonym. Dojrzałe owoce pigwy można rozpoznać po tym, że tracą meszek, który je otacza. Zalecane jest zbieranie owoców po pierwszych przymrozkach, co sprawia, że stają się one mniej cierpkie w smaku.
Czy pigwę należy obierać ze skórki?
Ściąganie skórki z pigwy nie jest wymagane. Warto jednak mieć na uwadze, że jest ona bardziej twarda od miąższu i jeśli chodzi o przygotowanie dżemu z pigwy, skórka ta może nadal być wyczuwalna mimo gotowania w wysokiej temperaturze.
Czy przygotowując przetwory z pigwy trzeba usuwać gniazda nasienne?
Podczas przygotowywania przetworów z pigwy pospolitej, zaleca się wyjęcie nasion. Nieusunięte nasiona mogą sprawić, że produkt końcowy będzie posiadał gorzki posmak.
Czy pigwę można jeść na surowo?
Surowa pigwa nie jest trująca, ale ze względu na swoją twardą konsystencję, niewielką soczystość, bardzo cierpki smak i obecność komórek kamiennych nie jest zalecana do spożycia na surowo.