Tak jak w przypadku innych zaburzeń osobowości, należy uwzględniać różne sfery życia, fazę rozwojową jednostki, stopień cierpienia danej osoby i jej otoczenia. Zaburzenia osobowości należy definiować biorąc pod uwagę utrwalone wzorce zachowania, które odbiegają od normy kulturowo akceptowanej i powodują cierpienie lub negatywny wpływ na otoczenie. Osobowość narcystyczna jest jednym z wielu rodzajów zaburzeń osobowości, które charakteryzuje nadmierne poczucie własnej wartości, potrzeba podziwu od innych i brak empatii. Diagnoza jest oparta na spełnieniu określonych kryteriów, które różnią się między systemami klasyfikacyjnymi, takimi jak ICD-10 i DSM-IV.

Podstawowym sposobem terapii dla osób z osobowością narcystyczną jest psychoterapia psychodynamiczna. W niektórych przypadkach może być również konieczna farmakoterapia, mająca na celu złagodzenie objawów dekompensacji psychicznej, takich jak lęk czy depresja.

Przedstawione przykłady pokazują, jak wygląda terapia psychologiczna osób z różnymi dolegliwościami. Istotną kwestią jest tutaj podatność na depresję, która często wynika z samopoczucia i samoświadomości danej osoby.

Narcystyczne osobowości mogą sprawiać, że inni odczuwają depresję w ich obecności, przez co leczenie staje się trudne, a czasem nawet niemożliwe. Osoby narcystyczne mają trudności z poddaniem się terapii, zachowując jednocześnie kontakt ze sobą, co sprawia, że terapia może być skomplikowana.

Osoby z tendencją do narcyzmu często popadają w stany depresyjne i wymagają specjalistycznej opieki. Terapeuci muszą brać pod uwagę beznadziejność i bezsilność, z jakimi zmaga się taki pacjent.

Podsumowując, istotne jest by pacjent podczas terapii mógł zrozumieć i empatycznie podchodzić do emocji innych osób, aby osiągnąć postęp w leczeniu.

Osoby z cechami narcystycznymi prezentują różnorodne cechy osobowości. Rzadko występują czyste cechy narcystyczne, zazwyczaj obserwuje się obraz mieszany. Warto zwrócić uwagę, że wszystkie struktury osobowości mają funkcję narcystyczną, służącą podtrzymywaniu samooceny. W diagnozie osobowości narcystycznej należy uwzględnić różnicowanie z innymi zaburzeniami osobowości.

Osoby łączące cechy narcystyczne i antyspołeczne cechują się pewnością siebie, brakiem skrupułów, amoralnością, nielojalnością, arogancją, wykorzystywaniem innych, pogardą, mściwością i manipulacjami. Tacy ludzie potrafią odnosić sukcesy zawodowe, ale także trafiać do więzień lub ośrodków terapeutycznych. Są skoncentrowani na własnych sprawach i obojętni na prawdę. Czerpią satysfakcję z oszukiwania innych i z manipulacji.

Osoba narcystyczna z cechami histrionicznymi jest uwodzicielska, czarująca, atrakcyjna fizycznie i elokwentna. Skupia się na swoim wyglądzie i stroju, nawiązuje łatwo kontakty z płcią przeciwną, ale nie jest zainteresowana prawdziwą bliskością. Pragnie adoracji i potwierdzenia swojej atrakcyjności. Może mieć liczne romanse i niekiedy trafić do terapeuty.

Osoby z cechami narcystycznymi i unikające cechują się wrażliwością na krytykę, często obrażają się i łatwo pamiętają doznaną "krzywdę". Chętnie wycofują się z realnego życia do świata fantazji, gdzie kreują iluzje o swojej wyjątkowości i wielkości.

Osoby nienarcystyczne mogą przejawiać zachowania narcystyczne w warunkach zagrożenia tożsamości lub ograniczenia pewności siebie. Jest to tzw. narcystyczny mechanizm obronny, wyzwalany czynnikami sytuacyjnymi.

Omawiając osobowość narcystyczną, charakterystyczną dla obecnej epoki, można zauważyć pewne zmiany w jej kontekście. Istnieje przekonanie, że za czasów Freuda zaburzenia narcystyczne występowały rzadziej niż obecnie. Brak jednak danych epidemiologicznych potwierdzających tę tezę. Pierwsze wrażenie ma dziś większe znaczenie niż cechy wewnętrzne osobowości. Świat dzisiejszy sprzyja występowaniu narcystycznych cech, co może być wynikiem adaptacji do środowiska. Jednak wewnętrzna pustka i cierpienie takich osób jak pani Adela czy pani Bogusława pozostają nierozwiązane.