Mocznik jest produktem przemiany białka w organizmie. Jego ilość jest mierzona we krwi, a czasem także w moczu.

Ocena funkcji nerek jest mniej precyzyjnym wskaźnikiem niż pomiar stężenia kreatyniny we krwi, ponieważ wartość ta może być również zmieniona przez inne czynniki (np. ilość spożywanego białka).

U pacjentów poddawanych dializom pomiar stężenia mocznika w różnych momentach (np. przed i po hemodializie) jest używany do oceny skuteczności dializy.

Brak jakichkolwiek przeciwwskazań.

Wartości prawidłowe u dorosłej osoby wynoszą od 2,0 do 6,7 mmol/l (15-40 mg/dl).

Zwiększone stężenie mocznika we krwi, czyli wynik powyżej górnej granicy normy, zazwyczaj świadczy o pogorszeniu funkcji nerek. Może wystąpić w sposób nagły i przejściowy - wtedy mówimy o nagłej niewydolności nerek, lub może być trwałe i postępujące, jak w przypadku przewlekłej niewydolności nerek. Poziom mocznika może również wzrosnąć podczas spożywania diety bogatej w białko (zwłaszcza pochodzącego z mięsa), krwawienia z przewodu pokarmowego lub uszkodzenia tkanek organizmu (np. ciężkie poparzenia, zmiażdżenia tkanek).

Niskie stężenie mocznika we krwi występuje przy stosowaniu diety o bardzo niskiej zawartości białka, u osób niedożywionych lub wycieńczonych oraz u osób z ciężką chorobą wątroby.

Spostrzeżone po raz pierwszy podwyższone stężenie mocznika we krwi wymaga oceny przez lekarza, zwłaszcza jeśli występują symptomy ostrej choroby, takie jak ból, gorączka, wymioty, biegunka, czy problemy z oddawaniem moczu. Konieczna jest także konsultacja lekarska w przypadku wzrostu stężenia mocznika u osób dotkniętych już przewlekłą chorobą nerek.