Odpowiednie odżywianie się jest istotnym elementem leczenia wysokiego poziomu cholesterolu, obok farmakoterapii. Zalecenia dietetyczne powinny być zbliżone do zasad zdrowego odżywiania, jednak należy zwrócić uwagę na ilość oraz jakość spożywanych tłuszczów.

Należy unikać spożywania nasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak:

• kwas laurynowy
• kwas mirystynowy
• kwas palmitynowy
• kwas stearynowy.

Większość tych kwasów znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego, z wyjątkiem oleju kokosowego i oleju palmowego pochodzenia roślinnego. Warto zauważyć, że nie wszystkie nasycone kwasy tłuszczowe mają takie samo niekorzystne działanie. Wszystkie, z wyjątkiem kwasu stearynowego, podnoszą poziom cholesterolu LDL. Kwas laurynowy jest najbardziej szkodliwy w tym kontekście, ale zwiększa również poziom korzystnego cholesterolu HDL. Z tego powodu wskaźnik aterogenności (czyli stosunek LDL do HDL) nie wzrasta, co jest korzystne. Najbardziej niebezpieczne pod względem wskaźnika aterogenności są kwas mirystynowy i palmitynowy. Mimo że nasycone kwasy tłuszczowe mają różne działanie, w produktach pochodzenia zwierzęcego często występują one razem.

Osoby z wysokim poziomem cholesterolu powinny unikać:

• tłustych mięs
• wyrobów wędliniarskich, takich jak pasztet, parówki, salami, boczek, kiełbasy.

Podczas wybierania produktów nabiałowych należy preferować te o niskiej zawartości tłuszczu lub odtłuszczone.

Tłuszcze trans zwiększają poziom cholesterolu

Izomery trans kwasów tłuszczowych są kolejnym składnikiem diety, który znacząco podnosi poziom cholesterolu LDL. Dodatkowo obniżają poziom korzystnego cholesterolu HDL. Nienasycone kwasy tłuszczowe występują w naturze w formie cis, ale proces utwardzania tłuszczów roślinnych prowadzi do powstania formy trans.

Podstawowymi źródłami izomerów trans są:

• tłuszcze cukiernicze
• frytki
• twarde margaryny
• gotowe wyroby cukiernicze
• fast food
• gotowe zupy i sosy.

Cholesterol z pokarmu

Podobnie jak nasycone kwasy tłuszczowe i izomery trans, cholesterol pokarmowy podnosi poziom cholesterolu LDL.

Głównymi źródłami cholesterolu pokarmowego są:

• żółtko jaj
• podroby
• wędliny podrobowe.

Zaleca się spożywanie 2–3 jaj tygodniowo.

Dieta dla osób z podwyższonym poziomem cholesterolu powinna składać się z warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, nasion roślin strączkowych, chudego mięsa i ryb.

Jadłospisy zawierające około 1500 kcal dziennie pomagają w redukcji masy ciała u pacjentów z nadwagą lub otyłością, co przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Opracowane zostały zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej.

Składniki obecne w posiłkach mają niską zawartość składników zwiększających poziom cholesterolu we krwi, takich jak nasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol pokarmowy i izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto, są bogate w składniki wspierające zdrowie serca, takie jak antyoksydanty, błonnik, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witaminy i minerały.

W celu ułatwienia pacjentom przestrzeganie zaleceń dietetycznych w przypadku hipercholesterolemii, jadłospisy uwzględniają chude produkty mleczne, mięso, tłuszcze roślinne, wędliny, produkty z dodatkiem steroli lub stanoli roślinnych oraz tłuste ryby morskie. Ponadto, zaleca się substytucję soli ziołami.

Poniżej znajdziesz kilka propozycji dań, które mogą być zalecane dla osób z wysokim poziomem cholesterolu:

• Tagliatelle z łososiem w delikatnym sosie jogurtowym
• Dorsz gotowany na parze z aromatycznym curry
• Pieczony filet z łososia
• Orzeźwiająca sałatka z kopru włoskiego i soczystym kurczakiem
• Delikatny gulasz z soczewicy w wersji bezglutenowej

Hipercholesterolemię można zauważyć, gdy poziom cholesterolu LDL wynosi 3 mmol/l lub więcej. Cholesterol jest lipidem, który znajduje się w lipoproteinach we krwi. Największą ilość cholesterolu przewożą lipoproteiny o małej gęstości (LDL-C), co powoduje zwiększone stężenie cholesterolu LDL.

Mniejszą część cholesterolu można znaleźć w lipoproteinach o dużej gęstości, czyli HDL-C. LDL-C jest nazywany "złym" cholesterolem, a HDL-C "dobrym" cholesterolem.

Lipoproteiny LDL są odpowiedzialne za dostarczanie komórkom cholesterolu do budowy błon komórkowych i wytwarzania różnych substancji w organizmie. Stężenie LDL-C we krwi rośnie w wyniku niewłaściwej diety, co sprzyja rozwojowi miażdżycy.

Miażdżyca to choroba tętnic, która prowadzi do ich zwężenia i utrudnia przepływ krwi do narządów. Najczęściej dotyczy tętnic wieńcowych, co może prowadzić do choroby wieńcowej i zawału serca.

Blaszki miażdżycowe rozwijają się na skutek odkładania się cholesterolu z LDL w ścianach tętnic. Mogą być miękkie, co zwiększa ryzyko pęknięcia i wystąpienia zakrzepu, prowadzącego do zawału serca lub udaru mózgu.

Badania epidemiologiczne potwierdzają związek pomiędzy stężeniem LDL-C a chorobą wieńcową. Zarówno badania amerykańskie, jak i europejskie wykazały, że większe stężenie LDL-C zwiększa ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej.

Hipercholesterolemia rodzinna jest spowodowana genetycznym defektem receptora LDL, co prowadzi do podwyższonego stężenia cholesterolu LDL-C. Objawia się wcześnie chorobami wieńcowymi.