Densytometria to specyficzne badanie rentgenowskie, które służy do oceny gęstości mineralnej kości. Jest to jedno z głównych badań stosowanych w diagnostyce osteoporozy. Pomaga lekarzowi ocenić ryzyko złamań kości oraz decydować o konieczności rozpoczęcia leczenia osteoporozy (jako narzędzie do monitorowania skuteczności terapii).

Wynik badania jest określany poprzez porównanie gęstości kości badanej osoby z gęstością kości zdrowych młodych osób (T-score) oraz rówieśników (Z-score). Najważniejsza jest densytometria końca kości udowej i kręgosłupa lędźwiowego, rzadziej wykonywane są badania innych obszarów kości (np. przedramienia).

Densytometria to bezbolesne i nieinwazyjne badanie. Wykorzystuje się specjalny aparat rentgenowski, który emituje minimalną ilość promieniowania. Przed przystąpieniem do badania dokonuje się pomiaru wzrostu i wagi pacjenta. Podczas badania pacjent leży na stole pomiarowym, pod którym znajduje się ramię aparatu (w przypadku badania przedramienia pacjent siedzi). Badanie w jednej lokalizacji, np. kręgosłupa, trwa zazwyczaj 2–3 minuty, a w tym czasie warto zachować nieruchomość.

Densytometria nie wymaga bycia na czczo. Przed badaniem należy unikać spożywania suplementów wapnia (inne leki można przyjmować normalnie). Aby uniknąć zakłóceń, nie powinno się mieć na sobie żadnych metalowych przedmiotów (np. metalowych zamków, guzików, biżuterii). Kolejne badania densytometryczne powinny być wykonywane na tym samym aparacie, co zwiększa powtarzalność wyników, dokładność pomiarów i ułatwia ich porównywanie.

Densytometrię przeprowadza się u osób, które mają ryzyko osteoporozy, takich jak kobiety po menopauzie, starsi mężczyźni, osoby doświadczające złamań niskoenergetycznych lub te, które mają czynniki ryzyka osteoporozy (np. leczenie steroidami).

Potrzebę wykonania densytometrii ustala lekarz na podstawie różnych czynników, w tym ryzyka złamań obliczonego za pomocą kalkulatora FRAX (u osób z bardzo niskim lub bardzo wysokim ryzykiem zazwyczaj nie jest to konieczne).

Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia densytometrii jest stan ciąży.

Nie zaleca się przeprowadzania badań w ciągu dwóch dni po przyjęciu środka kontrastowego, na przykład po tomografii komputerowej z użyciem kontrastu.

Obecność dużych zmian zwyrodnieniowych, złamań lub obcego materiału (np. protezy biodra) na obszarze badania uniemożliwia właściwe zinterpretowanie wyników, dlatego w takich przypadkach wybiera się inną lokalizację do przeprowadzenia badania.

Densytometria to bezpieczne badanie, którego dawka promieniowania rentgenowskiego jest bardzo niewielka (<1/30 dawki stosowanej przy wykonywaniu zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej). Można je przeprowadzać u kobiet w ciąży, unikając szkodliwego wpływu promieniowania na dziecko.