Chłoniak Hodgkina, wcześniej znany jako ziarnica złośliwa, to nowotwór układu chłonnego pochodzący od limfocytów B. Jest najczęściej spotykany w węzłach chłonnych, ale może również przenikać do sąsiednich organów oraz rozwijać się w odległych miejscach przez krew.

Przyczyny choroby nie są do końca poznane, ale podejrzewa się, że mogą nimi być zakażenia wirusowe (takie jak wirusy HIV, cytomegalii, Epstein-Barr), promieniowanie jonizujące oraz osłabienie układu odpornościowego. Istnieje także skłonność do występowania tej choroby w rodzinach.

W początkowym stadium chłoniaka Hodgkina mogą występować objawy, które mogą być mylone z przeziębieniem. Wśród tych objawów ogólnych znajdują się osłabienie, nadmierna męczliwość, gorączka, wzmożona potliwość (szczególnie w nocy) oraz niezamierzona utrata masy ciała.

Dodatkowo możliwe jest wystąpienie świądu skóry oraz bólu w okolicy węzłów chłonnych po spożyciu alkoholu.

Jednym z charakterystycznych objawów, które częściej skłaniają pacjentów do wizyty u lekarza, jest niebolesne powiększenie węzłów chłonnych. Przeważnie dotyczy to węzłów chłonnych w okolicy szyi, pod pachami oraz wewnątrz klatki piersiowej. Jest to rzadsze w przypadku węzłów chłonnych w pachwinach oraz wewnątrz jamy brzusznej. Powiększenie węzłów chłonnych wewnątrz klatki piersiowej może wywoływać objawy związane z uciskiem na sąsiadujące narządy, takie jak duszność lub kaszel. Podobnie jest w przypadku zajęcia narządów jamy brzusznej, gdzie mogą wystąpić dyskomfort w jamie brzusznej, bóle brzucha, zaparcia lub wzdęcia, a nawet trudności z oddawaniem moczu.

W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Powiększone węzły chłonne mogą być również objawem innych schorzeń, jednak bezbolesne ich powiększenie zawsze budzi niepokój. Po dokładnym wywiadzie lekarz przeprowadzi badanie pacjenta, oceniając węzły chłonne podczas palpacji oraz może zauważyć powiększenie wątroby i śledziony podczas badania jamy brzusznej, co także może wskazywać na chłoniaka Hodgkina. Następnie lekarz zdecyduje o dalszych krokach diagnostycznych. Zazwyczaj po podstawowych badaniach laboratoryjnych krwi (morfologia z rozmazem) i obrazowych (USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej) pacjent zostanie skierowany do szpitala w trybie pilnym. Wyniki badań laboratoryjnych krwi mogą być w normie. Aby postawić diagnozę chłoniaka Hodgkina, konieczne jest wykonanie biopsji podejrzanego węzła chłonnego celem dokładnej oceny jego struktury pod mikroskopem (badanie histopatologiczne). Dodatkowo przeprowadza się inne badania mające na celu określenie zaawansowania choroby, takie jak tomografia komputerowa, badanie PET/TK oraz trepanobiopsję szpiku kostnego.

Leczenie chłoniaka Hodgkina jest prowadzone przez specjalistyczne Oddziały Hematologii. Główne metody terapii obejmują chemioterapię oraz radioterapię. W niektórych sytuacjach konieczne może być przeszczepienie szpiku kostnego. W przypadku braku reakcji na standardowe metody, pacjent może zostać zakwalifikowany do otrzymania nowych leków w ramach badań klinicznych. Zakres terapii jest dostosowany do wieku, stanu zdrowia pacjenta oraz zaawansowania choroby.

Chłoniak Hodgkina to nowotwór o stosunkowo korzystnym rokowaniu. Większość chorych jest w stanie być leczona skutecznie standardowymi metodami. Jednakże u niektórych pacjentów może wystąpić nawrót choroby lub oporność na leczenie.

Po zakończeniu terapii chłoniaka Hodgkina, pacjenci powinni regularnie odwiedzać ośrodek prowadzący leczenie w celu szybkiego wykrycia ewentualnego nawrotu choroby. Lekarz przeprowadza badanie fizykalne oraz kontrolne badania laboratoryjne krwi. W zależności od sytuacji, może być konieczne wykonanie badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa. W okresie tuż po terapii kontrole powinny być częstsze - co 3-6 miesięcy przez pierwsze dwa lata. Później wizyty kontrolne są rzadsze, ale nie wolno ich zaniedbywać.

Osoby po chemioterapii i radioterapii są narażone na ryzyko wystąpienia nowotworów wtórnych związanych z leczeniem (np. białaczki, chłoniaki, zespoły mielodysplastyczne, rak płuca, rak piersi). Dlatego ważne jest utrzymanie wysokiej czujności onkologicznej i w przypadku niepokojących objawów, należy poddać się odpowiednim badaniom diagnostycznym.

U pacjentów po radioterapii okolicy szyi ważne jest regularne sprawdzanie funkcji tarczycy poprzez badanie TSH.