Bielactwo to schorzenie, które powoduje bielenie lub utratę koloru skóry. Obszary dotknięte bielactwem zależą od jego rodzaju. Choroba ta jest główną przyczyną odbarwień skóry i dotyka około 0,5-2% populacji. Mechanizm powstawania plam odbarwionych na skórze nie jest w pełni zrozumiany, ale odgrywają w nim rolę czynniki genetyczne, immunologiczne oraz zaburzenia unerwienia. Istotny jest również stres oksydacyjny. Czynniki autoimmunologiczne i obecność autoprzeciwciał odgrywają również ważną rolę w patogenezie choroby.

U pacjentów z bielactwem nabytym można zaobserwować różne rodzaje autoprzeciwciał, również skierowanych przeciwko melanocytom, czyli komórkom pigmentowym odpowiedzialnym za zabarwienie skóry. Pojawienie się krążących limfocytów T cytotoksycznych skierowanych przeciwko melanocytom rezydującym w skórze na obrzeżach aktywnych plam bielaczych, również wydaje się mieć istotne znaczenie.

Bielactwo występuje u około 0,5-2% ludzi i częstość zachorowań jest podobna u obu płci. Objawy zazwyczaj pojawiają się między 10. a 30. rokiem życia, a ponad połowa pacjentów ma je przed skończeniem 20. roku życia. Niektórzy pacjenci mają rodzinne predyspozycje do bielactwa.

Objawia się to chorobą poprzez ekspozycję plam depigmentacyjnych (przebarwień), spowodowanych utratą melanocytów skóry. Wykwity mogą wystąpić w dowolnym miejscu na skórze. Przebarwienia różnią się rozmiarem, począwszy od małych a skończywszy na bardzo dużych. Granica między nimi jest wyraźnie zaznaczona. Najczęściej bielactwo nabyte dotyczy obu stron ciała, z symetrycznym rozłożeniem plam, zwłaszcza na obszarze twarzy (szczególnie w okolicach ust i oczu), szyi, wewnętrznych powierzchniach kończyn, grzbietach dłoni, pachwinach, wokół naturalnych otworów ciała (usta, oczy) i rzadziej na błonach śluzowych. Plamy depigmentacyjne mogą pojawić się także w miejscach podrażnień (objaw Koebnera), na przykład tam, gdzie pasek lub kołnierz przeciera skórę, są również bardziej widoczne na skórze narażonej na działanie promieni słonecznych. Osoby z bielactwem mogą doświadczać siwienia włosów (). Plamy są bardziej zauważalne u osób o ciemniejszej karnacji.

Rzadziej bielactwo może dotyczyć jednej strony ciała lub konkretnych obszarów - jak palce u rąk, nogi, uszy, a także obszar skóry wokół naturalnych otworów ciała (oczy, usta, nos).

Bielactwu nabytemu mogą towarzyszyć inne choroby skóry, takie jak przedwczesne siwienie włosów, znamiona typu Suttona oraz łysienie plackowate. Często występującymi towarzyszącymi bielactwu chorobami są choroby tarczycy (nadczynność, niedoczynność, choroba Hashimoto). Dodatkowo, cukrzyca, choroba Addisona lub niedokrwistość sierpowatokrwinkowa mogą współwystępować z bielactwem. Bielactwo może również pojawić się w przebiegu czerniaka złośliwego i wtedy jest uważane za korzystny czynnik rokowniczy związanym z efektywną immunologiczną reakcją obronną organizmu przeciwko komórkom nowotworowym.

Jeśli zauważysz jakiekolwiek zmiany w twojej skórze, szczególnie te dotyczące bielactwa, warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub dermatologiem.

W terapii bielactwa stosuje się różnorodne metody, jednak żadna z nich nie gwarantuje satysfakcjonujących rezultatów. Proces repigmentacji, czyli przywrócenia prawidłowej pigmentacji, zazwyczaj zaczyna się od mieszków włosowych, chociaż możliwa jest także migracja melanocytów z obrzeża plam.

W leczeniu miejscowym najpopularniejsze są glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny oraz pochodne witaminy D3. Stosowanie glikokortykosteroidów od lat, począwszy od silnych preparatów, a skończywszy na słabszych. Niestety po odstawieniu leku często dochodzi do nawrotów. Inhibitory kalcyneuryny (pimekrolimus, takrolimus) u niektórych pacjentów przynoszą poprawę w postaci repigmentacji po 2–6 miesiącach stosowania. W porównaniu z glikokortykosteroidami, mogą być bezpiecznie stosowane na twarz (również na powiekach) i nie powodują działań niepożądanych (takich jak zanik naskórka). Pochodne witaminy D3 zaczęto stosować w leczeniu bielactwa, lecz ich skuteczność nie została jeszcze potwierdzona.

Wśród terapii ogólnych ważną rolę w leczeniu bielactwa odgrywa fototerapia. Fotochemioterapia (psoraleny z UVA) jest skuteczna, ale u pacjentów z przeciwwskazaniami wykorzystuje się naświetlanie UVB 311 nm (bez konieczności przyjmowania psoralenów). Niektórzy twierdzą, że metoda UVB311 powinna być preferowaną opcją, szczególnie przy rozległych ogniskach bielactwa.

Ostatnio zwraca się uwagę na chirurgiczne metody leczenia bielactwa, które polegają na implantacji melanocytów z zdrowej skóry do obszarów dotkniętych odbarwieniem. Istnieje kilka metod chirurgicznych (np. przeszczepienie naskórka, miniprzeszczep autologiczny, transplantacja hodowanych melanocytów).

Najczęściej stosowane przeszczepienie naskórka polega na tworzeniu pęcherzy poprzez ssanie, a następnie umieszczaniu ich na plamie pozbawionej naskórka. W ciągu 1–3 miesięcy dochodzi do całkowitego zabarwienia zmiany.

Osoby z bielactwem powinny przestrzegać zasad bezpiecznego wystawiania się na słońce – unikać opalania, stosować odpowiednie kremy z filtrem.

Choroba ma zmienny przebieg i trudno jest go przewidzieć. U niektórych jednostek zmiany pozostają stabilne, podczas gdy u innych wraz z wiekiem pojawia się coraz więcej plam bielaczych. U niektórych osób obserwuje się również spontaniczne ustępowanie zmian.

Nie istnieją znane środki, które mogłyby zmniejszyć ryzyko wystąpienia bielactwa.