Akrocyjanoza, znana również jako zasinienie kończyn, jest łagodnym zaburzeniem naczynioruchowym, które dotyczy dalszych części kończyn. Objawia się stałym, bezbolesnym zabarwieniem dłoni i stóp na niebiesko, które często nasila się po ekspozycji na zimno. Zmiany są symetryczne i mogą towarzyszyć im nadmierne pocenie się dłoni i stóp.

Wyróżnia się dwie postacie akrocyjanozy: pierwotną (samoistną) oraz wtórną - która może wystąpić w wyniku chorób charakteryzujących się nadmierną lepkością krwi (np. czerwienica prawdziwa, nadpłytkowość), w przypadku odmrożeń lub ucisku na żyły.

Przyczyny akrocyjanozy nie są znane. Podstawą zmian skórnych jest prawdopodobnie nieprawidłowa regulacja przepływu krwi w dystalnych częściach kończyn. Dochodzi do zaburzenia kurczliwości i rozkurczliwości małych naczyń krwionośnych w odległych częściach kończyn, co prowadzi do ograniczenia przepływu krwi w tych naczyniach. W rezultacie naczynia te pozostają dłużej wypełnione nietlenioną krwią żylną, co powoduje sinawe zabarwienie skóry w tych obszarach unaczynienia i uczucie dyskomfortu. Objawy pogłębiają się po wystawieniu na niskie temperatury otoczenia i nie wiążą się z bólem ani z bladymi napadami skóry. Nie prowadzą one do owrzodzeń ani martwicy skóry.

Akrocyjanoza pierwotna występuje często, ale dokładna liczba przypadków jest nieznana. Najczęściej manifestuje się u osób między 20 a 30 rokiem życia, a pierwsze symptomy mogą się pojawić w okresie dojrzewania.

Jeśli u pacjenta występują wymienione objawy i nie towarzyszą im dolegliwości z innych narządów, szczególnie serca, naczyń krwionośnych oraz układu oddechowego, warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Specjalista wykluczy inne możliwe przyczyny akrocyjanozy i uspokoi pacjenta, informując go o niegroźnym charakterze tego stanu. Zaleca się unikanie zimna, jeśli to możliwe.

Lekarz diagnozuje akrocyjanozę na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta oraz charakterystycznego sinawego zabarwienia palców dłoni i stóp, które nasila się pod wpływem niskiej temperatury. Po dokładnym badaniu pacjenta lekarz może zlecić dodatkowe testy diagnostyczne w celu wykluczenia innych możliwych przyczyn akrocyjanozy, takich jak czerwienica prawdziwa czy nadpłytkowość. Często wykonywane są badania krwi, takie jak morfologia krwi, oraz inne testy, np. RTG klatki piersiowej czy gazometria krwi tętniczej.

Akrocyjanoza może być trudna do rozróżnienia od objawu Raynauda, dlatego zaleca się czasem wykonanie badania kapilaroskopowego, które pozwala na dokładne przyjrzenie się drobnym naczyniom krwionośnym wału paznokciowego. Nieprawidłowy wynik tego badania może sugerować obecność choroby Raynauda lub zespołu Raynauda.

Akrocyjanoza pierwotna jest problemem estetycznym i nie wymaga interwencji medycznej. W przypadkach wtórnych konieczne jest leczenie choroby podstawowej, co zazwyczaj redukuje objawy akrocyjanozy. Zaleca się unikanie niskich temperatur, jeśli to możliwe.

Objawy akrocyjanozy pierwotnej zazwyczaj utrzymują się przez długi czas z różnym nasileniem. Natomiast objawy akrocyjanozy wtórnej zależą od ciężkości i przebiegu choroby podstawowej.

Aby uniknąć wystąpienia akrocyjanozy pierwotnej, należy unikać narażania się na niskie temperatury, co może złagodzić jej objawy.