Składnikiem aktywnym preparatu jest deksametazon, syntetyczny steroid o silnym działaniu przeciwzapalnym, antyalergicznym i immunosupresyjnym. Działa poprzez hamowanie ekspresji genów odpowiedzialnych za procesy zapalne i immunologiczne. Mechanizm działania deksametazonu polega na oddziaływaniu z receptorami znajdującymi się w komórce docelowej, co prowadzi do zmniejszenia odpowiedzi zapalnej i immunologicznej. Ponadto może wpływać na metabolizm różnych substancji w organizmie, takich jak węglowodany, wapń, witamina D i lipidy.

Podanie deksametazonu dożylnie prowadzi do szybkiego osiągnięcia maksymalnego stężenia we krwi, natomiast podanie domięśniowe wymaga więcej czasu na pełne wchłonięcie preparatu. Substancja jest metabolizowana głównie w wątrobie i wydalana z żółcią. Przechodzi przez barierę łożyskową oraz do mleka matki.

Preparat jest przeznaczony do stosowania u osób dorosłych i dzieci powyżej pierwszego miesiąca życia w różnych sytuacjach klinicznych, takich jak: nagłe stany zagrożenia życia, leczenie ostrych reakcji alergicznych, zapobieganie nudnościom i wymiotom związanym z chemioterapią, leczenie powikłań po operacjach chirurgicznych oraz terapii Covid-19 u osób dorosłych i młodzieży.

Przed rozpoczęciem długotrwałego leczenia sterydami należy dokładnie rozważyć korzyści i ryzyko związane z terapią.

W sytuacjach życia i śmierci nie ma przeciwwskazań do stosowania leku, szczególnie jeśli jest on stosowany krótkotrwale (24-36 godzin).

W pozostałych przypadkach, nawet jeśli istnieje wskazanie do stosowania preparatu, nie zawsze jest to możliwe. Nie wolno go stosować, jeśli masz uczulenie na którykolwiek składnik leku lub inne kortykosteroidy.

Przeciwwskazaniem do stosowania leku są ogólnoustrojowe infekcje, o ile nie jest zastosowane specyficzne leczenie przeciwdrobnoustrojowe.

Nie używać doustnie u pacjentów z samoistną małopłytkowością.

Zabieg dostawowy jest przeciwwskazany, jeśli występuje:

• infekcja w stawie lub jego bezpośredniej okolicy, wymagająca terapii

• bakteryjne zapalenie stawów

• niestabilność stawów wymagająca leczenia

• skaza krwotoczna (samoistna lub spowodowana przez leki przeciwkrzepliwe)

• zwapnienie okołostawowe

• martwica kości spoza naczyń

• zerwanie ścięgna

• staw Charcota.

Zastosowanie podskórne jest przeciwwskazane, jeśli w miejscu podania występuje infekcja i nie jest stosowane dodatkowe leczenie przyczynowe.

Niektóre schorzenia i inne sytuacje mogą stanowić przeciwwskazania do stosowania lub powody do zmiany dawki leku. W określonych przypadkach może być konieczne przeprowadzenie określonych badań kontrolnych.

W trakcie stosowania glikokortykosteroidów nie zaleca się przyjmowania szczepień, ponieważ mogą one okazać się nieskuteczne. Glikokortykosteroidy osłabiają reakcję immunologiczną, co może prowadzić do upośledzenia wytwarzania przeciwciał. Nie należy przyjmować szczepionek zawierających żywe drobnoustroje, ponieważ może to zwiększyć ryzyko zachorowania.

Aby minimalizować efekty uboczne kortykosteroidów zawsze należy starać się stosować najmniejszą skuteczną dawkę przez możliwie najkrótszy czas.

Stosowanie glikokortykosteroidów może prowadzić do wystąpienia lub nasilenia wcześniej istniejących zaburzeń psychicznych, takich jak zmiany nastroju, depresja lub euforia, zaburzenia snu, psychozy, myśli samobójcze. Objawy te mogą pojawić się w ciągu kilku dni lub tygodni od rozpoczęcia terapii i może wymagać specjalistycznego leczenia psychiatrycznego. W przypadku pojawienia się objawów zaburzeń psychicznych, zwłaszcza obniżenia nastroju lub myśli samobójczych, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Większość objawów ustępuje po zmniejszeniu dawki lub zaprzestaniu stosowania leku. Objawy psychiczne mogą również pojawić się podczas odstawiania kortykosteroidów lub tuż po jego odstawieniu.

Podawanie glikokortykosteroidów pozajelitowo może być związane z wystąpieniem ciężkich reakcji nadwrażliwości i reakcji anafilaktycznych, takich jak obrzęk gardła, pokrzywka, czy skurcz oskrzeli, które mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia. Ryzyko wystąpienia tych reakcji może być większe u pacjentów z historią alergii. Takie stany wymagają natychmiastowego leczenia.

Stosowanie kortykosteroidów u pacjentów z urazem głowy lub udarem jest niezalecane, ponieważ zazwyczaj nie przynosi korzyści, a może być szkodliwe.

Nie należy przerywać stosowania ogólnoustrojowych kortykosteroidów u pacjentów, którzy są już leczeni doustnie innymi kortykosteroidami z innych powodów (np. chorzy z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc), ale nie wymagają dodatkowej tlenoterapii.

Nie zaleca się stosowania deksametazonu u pacjentów z Covid-19, którzy nie potrzebują tlenoterapii ani wentylacji mechanicznej.

Długotrwałe ogólne stosowanie kortykosteroidów hamuje naturalną produkcję hormonów sterydowych przez korę nadnerczy. Niedoczynność kory nadnerczy może utrzymywać się przez wiele miesięcy po zakończeniu terapii. W przypadku długotrwałego stosowania leków sterydowych, a w przypadku wystąpienia stresu, urazu lub planowanego zabiegu chirurgicznego, należy poinformować lekarza, który może ocenić stopień niewydolności kory nadnerczy i zalecić stosowanie doustnych kortykosteroidów dodatkowo.

Przy długotrwałym stosowaniu preparatu, po urazach, wystąpieniu chorób współistniejących lub zabiegach chirurgicznych może być konieczne tymczasowe zwiększenie dawki leku.

Jeśli preparat był stosowany długotrwale, nie należy nagle przerywać jego stosowania; dawkę należy stopniowo zmniejszać przez kilka tygodni lub miesięcy, zgodnie z zaleceniami lekarza. Nagłe zmniejszenie dawki może prowadzić do objawów niedoczynności kory nadnerczy.

Sposób zmniejszania dawki kortykosteroidów zależy również od ryzyka nawrotu choroby. W trakcie odstawiania leku konieczna jest ocena kliniczna stanu pacjenta. Jeśli ryzyko nawrotu choroby jest małe, a terapia trwała krócej niż 3 tygodnie, w większości przypadków lekarz może zdecydować o nagłym przerwaniu leczenia. Jednakże w pewnych grupach pacjentów, nawet jeśli stosowanie deksametazonu trwało krócej niż 3 tygodnie, lekarz może zalecić stopniowe odstawienie leku. Dotyczy to zwłaszcza:

• osób, które wcześniej stosowały kortykosteroidy przez okres dłuższy niż 3 tygodnie

• osób, którym zalecono krótkotrwałe leczenie w ciągu roku od zakończenia długotrwałego leczenia

• pacjentów ze zwiększonym ryzykiem niedoczynności kory nadnerczy

• stosowania dawek deksametazonu większych niż 6 mg na dobę

• pacjentów przyjmujących kilka dawek preparatu wieczorem.

Kortykosteroidy zmniejszają reakcję immunologiczną i nasilenie stanu zapalnego. Mogą maskować objawy zakażeń i stanów zapalnych, pogarszać istniejące infekcje i zwiększać podatność na zakażenia. Poważne infekcje, takie jak sepsa i gruźlica, mogą osiągnąć zaawansowany stan, zanim zostaną zdiagnozowane. Stosowanie kortykosteroidów, jeśli konieczne, powinno iść w parze z odpowiednim leczeniem przeciwzakaźnym (np. w przypadku gruźlicy, wirusowych i grzybiczych infekcji oka).

U osób leczonych kortykosteroidami wzrasta podatność na zakażenia. Zakażenia i choroby zakaźne, takie jak ospa wietrzna i odra, mogą przebiegać bardziej poważnie, a nawet prowadzić do śmierci u osób z osłabioną odpornością. Pacjenci ci powinni unikać kontaktu z tymi chorobami. Ryzyko zakażenia ogólnego może zależeć od dawki, drogi podania, czasu stosowania kortykosteroidów, jak również od choroby podstawowej i cech indywidualnych organizmu.

Osoby przyjmujące kortykosteroidy w momencie narażenia na ospę wietrzną lub odrowę, a także osoby stosujące je w ciągu ostatnich 3 miesięcy przed narażeniem, powinny otrzymać profilaktycznie specyficzną immunoglobulinę. W przypadku rozwoju ospy wietrznej konieczne jest świadczenie specjalistycznej opieki. W takich sytuacjach nie wolno przerywać stosowania glikokortykosteroidów.

Kortykosteroidy mogą zaostrzyć przebieg niektórych schorzeń. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność u chorych, u których występują:

• ropnie lub zakażenia ropne

• choroby dróg pokarmowych, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego, przetoka jelitowa, uchyłkowatość jelit, choroba wrzodowa

• osteoporoza (szczególnie u kobiet po menopauzie)

• nadciśnienie tętnicze

• niewydolność serca

• cukrzycę

• zaburzenia psychiczne, zwłaszcza trwająca psychoza maniakalno-depresyjna

• jaskrę

• przebytą gruźlicę

• zaburzenia czynności wątroby

• niewydolność nerek

• epilepsję

• czynniki ryzyka zakrzepowego zapalenia żył

• miastenię

• opryszczkę oka zagrażającą perforacją rogówki

• niedoczynność tarczycy.

W każdym z powyższych przypadków konieczne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta, a lekarz zaleci odpowiednie badania i środki ostrożności.

Długotrwałe i wielokrotne stosowanie kortykosteroidów w obszarze dotkniętych stawów może prowadzić do nasilenia zmian degeneracyjnych stawów i martwicy kości.

Stosowanie kortykosteroidów może wpływać na zdolność widzenia. W przypadku wystąpienia zaburzeń widzenia, należy skonsultować się z lekarzem.

U chorych z chorobami układu krwiotwórczego stosujących deksametazon może wystąpić zespół rozbicia guza. Osoby zwiększonym ryzykiem powinny być śledzone uważnie.

Podawanie kortykosteroidów niemowlętom, dzieciom i młodzieży może spowodować spowolnienie wzrostu, a ten wpływ może być nieodwracalny. Jeśli lekarz uważa, że stosowanie kortykosteroidów jest konieczne, w tej grupie wiekowej należy ograniczyć leczenie do minimalnej dawki stosowanej przez jak najkrótszy czas.

Stosowanie deksametazonu u wcześniaków może prowadzić do długotrwałych działań niepożądanych.

Preparat zawiera siarczan sodu, który rzadko może wywołać ciężkie reakcje alergiczne i skurcz oskrzeli.

Podczas ciąży zawsze skonsultuj się z lekarzem przed zażyciem jakiegokolwiek leku!

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku w okresie ciąży lub karmienia piersią, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu zrozumienia potencjalnych zagrożeń i korzyści związanych z jego stosowaniem. Jeśli jesteś w ciąży lub planujesz ciążę, poinformuj lekarza prowadzącego o tym, aby nieznacznie przeważyć korzyści i ryzyko związane z lekiem.

Kortykosteroidy dla kobiet w ciąży stosowane są tylko w przypadkach uzasadnionych przez lekarza, gdy oczekiwane korzyści przeważają nad ryzykiem. Wyłącznie lekarz może ocenić, czy stosowanie leku jest uzasadnione w Twoim przypadku!

Nie zaleca się karmienia piersią podczas przyjmowania dużych dawek deksametazonu.

Działania niepożądane Dexavenu mogą wystąpić, jednak korzyści z jego stosowania przeważają nad szkodliwymi skutkami. Krótkotrwałe leczenie rzadko powoduje efekty uboczne, podczas gdy terapia długotrwała może prowadzić do wielu niepożądanych reakcji, takich jak zmiany w masie ciała, zaburzenia wzrostu, hiperglikemia, problemy ze wzrokiem, trudności w gojeniu się ran oraz wiele innych.

Istnieje także ryzyko reakcji alergicznych i anafilaktycznych, a nagłe przerwanie leczenia długotrwałego może skutkować wystąpieniem różnych objawów, w tym zaburzeń psychicznych i nadciśnienia wewnątrzczaszkowego.