1
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Sildenafil Apotex, 100 mg, tabletki powlekane
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH
Każda tabletka powlekana zawiera 140,48 mg syldenafilu cytrynianu, co odpowiada 100 mg
syldenafilu.
Pełny wykaz substancji pomocniczych patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Tabletka powlekana.
Biała, obustronnie wypukła tabletka powlekana z wytłoczonym napisem „APO” po jednej stronie i
„SIL100” po drugiej stronie.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1. Wskazania do stosowania
Produkt leczniczy Sildenafil Apotex jest wskazany do stosowania u dorosłych mężczyzn z zaburzeniami
erekcji, czyli niezdolnością uzyskania lub utrzymania erekcji prącia wystarczającej do odbycia
stosunku płciowego.
W celu skutecznego działania produktu Sildenafil Apotex niezbędna jest stymulacja seksualna.
4.2. Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Stosowanie u dorosłych
Zalecaną dawką jest 50 mg syldenafilu przyjmowane w zależności od potrzeb około godzinę przed
planowaną aktywnością seksualną. W zależności od skuteczności i tolerancji produktu leczniczego,
dawkę można zwiększyć do 100 mg lub zmniejszyć do 25 mg. Maksymalna zalecana dawka wynosi
100 mg. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego Sildenafil Apotex częściej niż raz na dobę.
Jeżeli produkt Sildenafil Apotex jest przyjmowany podczas posiłku, początek działania syldenafilu
może być opóźniony w porównaniu do przyjęcia produktu leczniczego na czczo (patrz punkt 5.2)
Szczególne populacje pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku
Dostosowanie dawkowania u pacjentów w podeszłym wieku nie jest wymagane (≥ 65 lat).
Zaburzenia czynności nerek
Zalecenia dotyczące dawkowania opisane w punkcie „Stosowanie u dorosłych" dotyczą także
pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny 30-80
2
ml/min).
U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny < 30 ml/min), ze względu na
zmniejszony klirens syldenafilu należy rozważyć zastosowanie dawki 25 mg. W zależności od
skuteczności i tolerancji produktu leczniczego, dawka może być stopniowo zwiększona do 50 mg, w
razie konieczności maksymalnie do 100 mg.
Zaburzenia czynności wątroby
U pacjentów z niewydolnością wątroby (np. z marskością wątroby), ze względu na zmniejszony klirens
syldenafilu należy rozważyć zastosowanie dawki 25 mg. W zależności od skuteczności i tolerancji
produktu leczniczego, dawka może być stopniowo zwiększona do 50 mg, w razie konieczności
maksymalnie do 100 mg.
Stosowanie u pacjentów przyjmujących inne leki
U pacjentów stosujących jednocześnie inhibitory izoenzymu CYP3A4, należy rozważyć podanie
dawki początkowej 25 mg (patrz punkt 4.5). Wyjątkiem jest rytonawir, którego nie zaleca się
stosować jednocześnie z syldenafilem (patrz punkt 4.4).
W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego u pacjentów przyjmujących
leki α-adrenolityczne stan takich pacjentów powinien być ustabilizowany przed rozpoczęciem
leczenia syldenafilem. Dodatkowo należy rozważyć rozpoczęcie terapii od dawki 25 mg syldenafilu
(patrz punkt 4.4 i 4.5).
Dzieci i młodzież
Produkt leczniczy Sildenafil Apotex nie jest wskazany dla osób w wieku poniżej 18 lat.
Sposób podawania
Podanie doustne.
4.3. Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w
punkcie 6.1.
Ze względu na wpływ syldenafilu na przemiany metaboliczne, w których biorą udział tlenek azotu i
cykliczny guanozynomonofosforan (cGMP) (patrz punkt 5.1) nasila on hipotensyjne działanie
azotanów. Przeciwwskazane jest zatem równoczesne stosowanie syldenafilu z lekami uwalniającymi
tlenek azotu (np. azotanem amylu) lub azotanami w jakiejkolwiek postaci.
Jednoczesne podawanie inhibitorów PDE5, w tym syldenafilu, ze stymulatorami cyklazy
guanylanowej, takimi jak riocyguat, jest przeciwwskazane, ponieważ może potencjalnie prowadzić do
objawowego niedociśnienia (patrz punkt 4.5).
Produktów przeznaczonych do leczenia zaburzeń erekcji, w tym syldenafilu nie należy stosować u
mężczyzn, u których aktywność seksualna nie jest wskazana (np. pacjenci z ciężkimi schorzeniami
układu sercowo-naczyniowego, takimi jak niestabilna dusznica bolesna lub ciężka niewydolność
serca).
Syldenafil jest przeciwwskazany u pacjentów, którzy utracili wzrok w jednym oku w wyniku
nietętniczej przedniej niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego (ang. non-arteritic anterior
ischaemic optic neuropathy, NAION) niezależnie od tego, czy miało to związek, czy nie miało
związku z wcześniejszą ekspozycją na inhibitor PDE5 (patrz punkt 4.4).
Nie określono bezpieczeństwa stosowania syldenafilu u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby,
3
hipotonią (ciśnienie krwi < 90/50 mm Hg), po niedawno przebytym udarze lub zawale serca oraz ze
stwierdzonymi dziedzicznymi zmianami degeneracyjnymi siatkówki, takimi jak retinitis pigmentosa
(niewielka część tych pacjentów ma genetycznie uwarunkowane nieprawidłowości fosfodiesterazy
siatkówki). Stosowanie syldenafilu u tych pacjentów jest przeciwwskazane.
4.4. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Przed zastosowaniem leczenia farmakologicznego, należy przeprowadzić badanie podmiotowe i
przedmiotowe pacjenta w celu rozpoznania zaburzenia erekcji i określenia jego przyczyn.
Sercowo-naczyniowe czynniki ryzyka
Ponieważ z aktywnością seksualną wiąże się ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności układu krążenia,
przed rozpoczęciem jakiegokolwiek leczenia zaburzeń erekcji zalecana jest ocena stanu układu
sercowo-naczyniowego pacjenta. Syldenafil, wykazując właściwość rozszerzania naczyń powoduje
niewielkie, przemijające obniżenie ciśnienia krwi (patrz punkt 5.1). Przed przepisaniem syldenafilu
lekarz powinien ocenić, czy pacjent może być podatny na działanie rozszerzające naczynia,
szczególnie w czasie aktywności seksualnej. Zwiększoną wrażliwość na środki rozszerzające naczynia
krwionośne wykazują pacjenci z lewokomorowym zaburzeniem odpływu krwi (np. zwężeniem ujścia
aorty czy kardiomiopatią przerostową z zawężeniem drogi odpływu) lub z rzadkim zespołem atrofii
wielonarządowej, charakteryzującym się silnym zaburzeniem kontroli ciśnienia tętniczego krwi przez
autonomiczny układ nerwowy.
Syldenafil nasila hipotensyjne działanie azotanów (patrz punkt 4.3).
Po wprowadzeniu syldenafilu do obrotu zgłaszano przypadki, związanych z czasem stosowania
sylendafilu, ciężkich zaburzeń czynności układu sercowo-naczyniowego, takich jak zawał mięśnia
sercowego, niestabilna dusznica bolesna, nagła śmierć sercowa, niemiarowość komorowa, krwotok
mózgowo-naczyniowy, przemijający napad niedokrwienny, nadciśnienie czy niedociśnienie.
Większość z tych pacjentów, u których wystąpiły powyższe zaburzenia, należała do grupy z
czynnikami ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.
Wiele z tych działań niepożądanych wystąpiło w czasie stosunku seksualnego lub wkrótce po jego
zakończeniu. W pojedynczych przypadkach byli to pacjenci, u których powyższe zaburzenia
wystąpiły wkrótce po zastosowaniu sylendafilu zanim doszło do aktywności seksualnej. Nie jest
możliwe jednoznaczne określenie zależności pomiędzy powyższymi zdarzeniami a czynnikami, które
je mogły wywołać.
Priapizm
Leki przeznaczone do leczenia zaburzeń erekcji, w tym syldenafil, należy stosować ostrożnie u
pacjentów z anatomicznymi deformacjami prącia (takimi jak zagięcie, zwłóknienie ciał jamistych lub
choroba Peyroniego) oraz ze schorzeniami predysponującymi do wystąpienia priapizmu (np.
niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, szpiczak mnogi lub białaczka).
Po dopuszczeniu syldenafilu do obrotu zgłaszano przypadki przedłużonych erekcji i priapizmu. W
przypadku erekcji utrzymującej się dłużej niż 4 godziny, pacjent powinien natychmiast zwrócić się po
pomoc medyczną. Jeśli priapizm nie będzie natychmiast leczony, może dojść do uszkodzenia tkanki
prącia i trwałej utraty potencji.
Jednoczesne stosowanie z innymi inhibitorami PDE5 lub innymi metodami leczenia zaburzeń erekcji
Dotychczas nie zbadano bezpieczeństwa oraz skuteczności jednoczesnego stosowania syldenafilu z
innymi inhibitorami PDE5, terapiami tętniczego nadciśnienia płucnego (TNP) z zastosowaniem
syldenafilu (REVATIO) czy innymi metodami leczenia zaburzeń erekcji. Nie zaleca się stosowania
4
takich połączeń.
Zaburzenia widzenia
W związku z przyjmowaniem syldenafilu i innych inhibitorów PDE5 zgłaszano spontanicznie
przypadki zaburzeń widzenia (patrz punkt 4.8). Przypadki nietętniczej przedniej niedokrwiennej
neuropatii nerwu wzrokowego, rzadko występującej choroby, były zgłaszane spontanicznie i w
badaniach obserwacyjnych w związku z przyjmowaniem syldenafilu i innych inhibitorów PDE5 (patrz
punkt 4.8). Pacjentom należy zalecić, aby w przypadku wystąpienia jakichkolwiek nagłych zaburzeń
widzenia przerwali przyjmowanie produktu Sildenafil Apotex i niezwłocznie skonsultowali się z
lekarzem (patrz punkt 4.3).
Jednoczesne stosowanie z rytonawirem
Nie zaleca się jednoczesnego stosowania syldenafilu i rytonawiru (patrz punkt 4.5).
Jednoczesne stosowanie z lekami α-adrenolitycznymi
Należy zachować ostrożność przy podawaniu syldenafilu pacjentom przyjmującym leki
α-adrenolityczne, ponieważ jednoczesne ich stosowanie może prowadzić do objawowego
niedociśnienia u nielicznych, podatnych chorych (patrz punkt 4.5). Najczęściej występuje to w ciągu
4 godzin od podania syldenafilu. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia niedociśnienia
ortostatycznego, stan pacjenta przyjmującego leki α-adrenolityczne powinien być hemodynamicznie
stabilny przed rozpoczęciem leczenia syldenafilem.
Należy rozważyć rozpoczęcie terapii od dawki 25 mg syldenafilu (patrz punkt 4.2). Ponadto lekarz
powinien poinformować pacjenta co należy uczynić w razie wystąpienia objawów niedociśnienia
ortostatycznego.
Wpływ na krwawienie
Badania in vitro przeprowadzone na ludzkich płytkach krwi wykazały, że syldenafil nasila
przeciwagregacyjne działanie nitroprusydku sodu. Nie ma informacji dotyczących bezpieczeństwa
stosowania syldenafilu u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia lub czynną chorobą wrzodową. U tych
pacjentów syldenafil należy stosować jedynie po dokładnym rozważeniu możliwych korzyści i
zagrożeń.
Kobiety
Syldenafil nie jest wskazany do stosowania u kobiet.
Substancja pomocnicza
Ten lek zawiera mniej niż 1 mmol sodu (23 mg) na tabletkę, co oznacza, że zasadniczo jest „wolny od
sodu”.
4.5. Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Wpływ innych leków na działanie syldenafilu
Badania in vitro:
Syldenafil metabolizowany jest przez układ enzymatyczny cytochromu P450, głównie jego izoenzym
3A4 i w mniejszym stopniu 2C9. Dlatego inhibitory tych izoenzymów mogą zmniejszać klirens
syldenafilu, zaś induktory tych izoenzymów mogą zwiększać klirens syldenafilu.
5
Badania in vivo:
Analiza populacyjna danych farmakokinetycznych uzyskanych z badań klinicznych wykazała
zmniejszenie klirensu syldenafilu podczas jednoczesnego stosowania z inhibitorami izoenzymu
CYP3A4 (takimi jak ketokonazol, erytromycyna, cymetydyna). Pomimo, iż u tych pacjentów nie
zaobserwowano zwiększenia częstości występowania działań niepożądanych, w czasie jednoczesnego
stosowania syldenafilu z inhibitorami CYP3A4 należy rozważyć zastosowanie dawki początkowej
25 mg.
Jednoczesne zastosowanie rytonawiru, inhibitora proteazy HIV będącego bardzo silnym inhibitorem
P450, w stanie równowagi (500 mg dwa razy na dobę) z syldenafilem (w pojedynczej dawce 100 mg),
powodowało zwiększenie Cmax syldenafilu o 300% (4-krotny wzrost) i wzrost AUC syldenafilu w
surowicy o 1000% (11-krotne zwiększenie). Po upływie 24 godzin stężenie syldenafilu w surowicy
wynosiło wciąż około 200 ng/ml w porównaniu ze stężeniem ok. 5 ng/ml po podaniu samego
syldenafilu. Wyniki te są zgodne z wpływem rytonawiru na układ enzymatyczny cytochromu P450.
Syldenafil nie wpływał na parametry farmakokinetyczne rytonawiru. Na podstawie powyższych
danych farmakokinetycznych nie zaleca się jednoczesnego stosowania syldenafilu i rytonawiru (patrz
punkt 4.4). Maksymalna dawka syldenafilu nie powinna przekroczyć w tych warunkach 25 mg w
ciągu 48 godzin.
Jednoczesne zastosowanie sakwinawiru (inhibitora proteazy HIV), będącego również inhibitorem
CYP3A4 w stanie równowagi (1200 mg trzy razy na dobę) z syldenafilem (pojedyncza dawka 100 mg),
powodowało zwiększenie Cmax syldenafilu o 140% i zwiększenie pola pod krzywą AUC syldenafilu o
210%. Syldenafil nie wpływał na parametry farmakokinetyczne sakwinawiru (patrz punkt 4.2). Można
spodziewać się, że zastosowanie silniejszych inhibitorów CYP3A4, takich jak ketokonazol i
itrakonazol, mogłoby wywierać silniejszy wpływ.
Podanie pojedynczej dawki 100 mg syldenafilu jednocześnie z erytromycyną, umiarkowanym
inhibitorem CYP3A4, w stanie równowagi (500 mg dwa razy na dobę przez 5 dni), powodowało
zwiększenie pola pod krzywą AUC syldenafilu o 182%. W badaniach u zdrowych mężczyzn,
ochotników, nie wykazano wpływu stosowania azytromycyny (500 mg na dobę przez 3 dni) na AUC,
Cmax, tmax, stałą eliminacji i okres półtrwania syldenafilu oraz jego głównych krążących metabolitów.
Zastosowanie cymetydyny w dawce 800 mg (będącej inhibitorem cytochromu P450 i nieswoistym
inhibitorem CYP3A4) u zdrowych ochotników jednocześnie z syldenafilem (50 mg) powodowało
zwiększenie stężenia syldenafilu w surowicy krwi o 56%.
Sok grejpfrutowy będący słabym inhibitorem CYP3A4 w ścianie jelit, może powodować niewielkie
zwiększenie stężenia syldenafilu w surowicy krwi.
Pojedyncze dawki leków zobojętniających kwas solny (tlenek magnezu, tlenek glinu) nie wpływały na
dostępność biologiczną syldenafilu.
Nie przeprowadzono badań dotyczących swoistych interakcji syldenafilu ze wszystkimi preparatami
farmaceutycznymi. Analiza populacyjna danych farmakokinetycznych nie wykazała jednak wpływu na
farmakokinetykę syldenafilu podczas jednoczesnego stosowania leków z grupy inhibitorów CYP2C9
(takich jak tolbutamid, warfaryna, fenytoina), inhibitorów CYP2D6 (takich, jak selektywne inhibitory
wychwytu zwrotnego serotoniny, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne), tiazydowych leków
moczopędnych i leków pokrewnych, diuretyków pętlowych i oszczędzających potas, inhibitorów
konwertazy angiotensyny, antagonistów wapnia, leków beta-adrenolitycznych czy indukujących
enzymy układu CYP450 (takich, jak ryfampicyna, barbiturany). W badaniu z udziałem zdrowych
ochotników płci męskiej, równoczesne podawanie antagonisty endoteliny – bozentanu (induktor
CYP3A4 [umiarkowany], CYP2C9 oraz prawdopodobnie CYP2C19), w stanie stacjonarnym (125 mg
dwa razy na dobę) z syldenafilem w stanie stacjonarnym (80 mg trzy razy na dobę), powodowało
zmniejszenie wartości AUC syldenafilu o 62,6% i Cmax syldenafilu o 55,4%. Zatem równoczesne
podawanie silnych induktorów CYP3A4, takich jak ryfampicyna, spowoduje znaczne zmniejszenie
6
stężenia syldenafilu w osoczu.
Nikorandyl jest połączeniem aktywatora kanału potasowego i azotanu. Ze względu na zawartość
azotanu może powodować poważne interakcje z syldenafilem.
Wpływ syldenafilu na inne produkty lecznicze:
Badania in vitro:
Syldenafil jest słabym inhibitorem następujących izoenzymów cytochromu P450: 1A2, 2C9, 2C19,
2D6, 2E1 i 3A4 (IC50 > 150 µM). Biorąc pod uwagę, że największe stężenia syldenafilu w surowicy (po
zastosowaniu zalecanych dawek) wynoszą około 1 µM, jest mało prawdopodobne by syldenafil
wpływał na klirens substratów tych izoenzymów.
Nie ma danych dotyczących interakcji syldenafilu z nieswoistymi inhibitorami fosfodiesterazy, takimi
jak teofilina lub dipirydamol.
Badania in vivo:
W wyniku stwierdzonego wpływu syldenafilu na przemiany metaboliczne, w których biorą udział
tlenek azotu i cykliczny guanozynomonofosforan (cGMP) (patrz punkt 5.1) wykazano, że syldenafil
nasila hipotensyjne działanie azotanów. Jednoczesne stosowanie syldenafilu i leków uwalniających
tlenek azotu lub azotanów w jakiejkolwiek postaci jest przeciwwskazane (patrz punkt 4.3).
Riocyguat
Badania przedkliniczne wykazały addytywne działanie obniżające ciśnienie tętnicze w wyniku
skojarzenia inhibitorów PDE5 z riocyguatem. W badaniach klinicznych wykazano, że riocyguat nasila
hipotensyjne działanie inhibitorów PDE5. Nie było dowodu korzystnego działania klinicznego tego
skojarzenia w badanej populacji. Jednoczesne stosowanie riocyguatu z inhibitorami PDE5, w tym
syldenafilem, jest przeciwwskazane (patrz punkt 4.3).
Jednoczesne podawanie syldenafilu pacjentom przyjmującym leki α-adrenolityczne może prowadzić
do objawowego niedociśnienia u nielicznych, podatnych chorych. Najczęściej występuje to w ciągu 4
godzin od podania syldenafilu (patrz punkt 4.2 i 4.4). W trzech specyficznych badaniach dotyczących
interakcji międzylekowych lek α-adrenolityczny doksazosyna (4 mg i 8 mg) i syldenafil (25 mg,
50 mg i 100 mg) były jednocześnie podawane pacjentom z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego
(ang. benign prostatic hyperplasia, BPH), ustabilizowanych w wyniku leczenia doksazosyną. W
badanych populacjach średnie dodatkowe obniżenie wartości ciśnienia krwi w pozycji leżącej
wyniosło 7/7mmHg, 9/5mmHg i 8/4mmHg, a średnie dodatkowe obniżenie wartości ciśnienia krwi w
pozycji stojącej wyniosło odpowiednio 6/6mmHg, 11/4mmHg i 4/5mmHg. W trakcie jednoczesnego
podawania syldenafilu i doksazosyny pacjentom, których uprzednio ustabilizowano w wyniku
leczenia doksazosyną w nielicznych przypadkach występowały objawy niedociśnienia
ortostatycznego. Obejmowały one zawroty głowy oraz zamroczenie, ale nie dochodziło do omdleń.
Nie wykazano istotnych interakcji podczas stosowania syldenafilu (50 mg) jednocześnie z
metabolizowanymi przez CYP2C9 tolbutamidem (250 mg) lub warfaryną (40 mg).
Syldenafil (50 mg) nie nasilał wydłużenia czasu krwawienia po zastosowaniu kwasu
acetylosalicylowego (150 mg).
Syldenafil (50 mg) nie nasilał obniżającego ciśnienie krwi działania alkoholu u zdrowych ochotników,
u których przeciętne największe stężenie alkoholu we krwi wynosiło 80 mg/dl.
Nie stwierdzono różnic w występowaniu objawów niepożądanych u pacjentów przyjmujących
syldenafil (w porównaniu do stosujących placebo) jednocześnie z następującymi lekami
przeciwnadciśnieniowymi: lekami moczopędnymi, lekami beta-adrenolitycznymi, inhibitorami
konwertazy angiotensyny, antagonistami angiotensyny II, produktami przeciwnadciśnieniowymi
(działającymi rozszerzająco na naczynia i ośrodkowo), lekami blokującymi neurony adrenergiczne,
7
antagonistami wapnia i lekami blokującymi receptory α-adrenergiczne. W specyficznym badaniu
interakcji u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, podczas jednoczesnego stosowania syldenafilu (100
mg) i amlodypiny stwierdzono dodatkowe obniżenie skurczowego ciśnienia tętniczego krwi,
mierzonego w pozycji leżącej, o 8 mmHg. Dodatkowe obniżenie ciśnienia rozkurczowego (w pozycji
leżącej) wynosiło 7 mmHg. Wartości dodatkowego obniżenia ciśnienia krwi były podobne do
obserwowanych po podaniu zdrowym ochotnikom samego syldenafilu (patrz punkt 5.1).
Syldenafil (100 mg) nie wpływał na stan równowagi farmakokinetycznej inhibitorów proteazy HIV:
sakwinawiru i rytonawiru, które są substratami CYP3A4.
U zdrowych ochotników płci męskiej syldenafil w stanie stacjonarnym (80 mg trzy razy na dobę)
powodował zwiększenie wartości AUC bozentanu o 49,8% oraz Cmax bozentanu o 42% (125 mg dwa
razy na dobę).
4.6. Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Syldenafil nie jest przeznaczony do stosowania u kobiet.
Nie przeprowadzono odpowiednich, ściśle kontrolowanych badań z udziałem kobiet w okresie ciąży lub
karmienia piersią.
W badaniach nad rozrodczością przeprowadzonych na szczurach i królikach, po zastosowaniu
syldenafilu podanego doustnie nie stwierdzono działań niepożądanych w tym zakresie.
Po podaniu jednorazowej doustnej dawki 100 mg syldenafilu u zdrowych ochotników nie stwierdzono
zmian w ruchliwości i morfologii plemników (patrz punkt 5.1).
4.7. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Sildenafil Apotex może wywierać niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania
maszyn.
Ze względu na doniesienia z badań klinicznych nad syldenafilem o występowaniu zawrotów głowy i
zaburzeń widzenia, pacjenci powinni poznać swoją reakcję na syldenafil zanim przystąpią do
prowadzenia pojazdu bądź obsługi maszyn.
4.8. Działania niepożądane
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Profil bezpieczeństwa syldenafilu oparto na danych dotyczących 9570 pacjentów w 74 badaniach
klinicznych prowadzonych metodą podwójnie ślepej próby i kontrolowanych placebo. Do działań
niepożądanych najczęściej zgłaszanych przez pacjentów przyjmujących syldenafil w badaniach
klinicznych należały: ból głowy, nagłe zaczerwienienie twarzy, niestrawność, zatkany nos, zawroty
głowy, nudności, uderzenia gorąca, zaburzenia widzenia, widzenie na niebiesko oraz niewyraźne
widzenie.
Dane dotyczące działań niepożądanych gromadzone w ramach monitorowania bezpieczeństwa
farmakoterapii po wprowadzeniu syldenafilu do obrotu dotyczą okresu ponad 10 lat. Ponieważ nie
wszystkie działania niepożądane są zgłaszane podmiotowi odpowiedzialnemu i wprowadzane do bazy
danych dotyczących bezpieczeństwa, nie jest możliwe rzetelne ustalenie częstości występowania
tychże działań.
8
Tabelaryczne zestawienie działań niepożądanych
W poniższej tabeli wymieniono wszystkie istotne z medycznego punktu widzenia działania
niepożądane, których częstość występowania przewyższała częstość występowania analogicznych
zdarzeń u pacjentów przyjmujących placebo. Działania te pogrupowano ze względu na układy
narządów i częstość ich występowania (bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt
często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000)).
W obrębie każdej grupy o określonej częstości występowania objawy niepożądane są wymienione
zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem.
Tabela 1. Istotne z medycznego punktu widzenia działania niepożądane, których częstość
występowania przewyższała częstość występowania analogicznych zdarzeń u pacjentów
przyjmujących placebo w badaniach klinicznych kontrolowanych placebo oraz istotne z medycznego
punktu widzenia działania niepożądane, które miały miejsce po wprowadzeniu syldenafilu do obrotu.
Klasyfikacja
układów i
narządów
Bardzo często
(1/10)
Często
(1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(1/1 000 do
<1/100)
Rzadko
(1/10 000 do
<1/1 000)
Zakażenia i
zarażenia
pasożytnicze
Nieżyt nosa
Zaburzenia
układu
immunologicznego
Nadwrażliwość
Zaburzenia
układu
nerwowego
Ból głowy Zawroty głowy Senność,
niedoczulica
Udar naczyniowy
mózgu,
przemijający
napad
niedokrwienny,
drgawki,
*
drgawki
nawracające,
*
omdlenie
Zaburzenia oka Zaburzenia
widzenia
barwnego**,
zaburzenia
widzenia,
niewyraźne
widzenie
Zaburzenia
łzawienia***, ból
oczu,
światłowstręt,
fotopsja,
przekrwienie oka,
jaskrawe
widzenie,
zapalenie
spojówek
Przednia
niedokrwienna
neuropatia nerwu
wzrokowego
niezwiązana z
zapaleniem tętnic
(NAION),
*
zamknięcie naczyń
siatkówki*,
krwotok
siatkówkowy,
retinopatia
miażdżycowa,
zaburzenia
siatkówki, jaskra,
ubytki pola
widzenia,
widzenie
9
podwójne, zmniejszona
ostrość wid
zenia,
kr
ó
t
k
o
w
z
roc
z
n
ość,
niedo
m
o
ga
wid
zenia,
z
m
ętnieni
e ci
a
ła
szkliste
go,
zabur
zenie
tęc
zów
k
i,
r
o
z
s
z
e
r
zen
ie
źrenic
y
,
wid
zenie obwódek
wo
kół
źród
eł
ś
wiatła (an
g
. halo
visio
n), obr
zęk
o
ka,
obr
z
mienie
o
ka,
zabur
zenia
o
ka,
pr
z
e
krwienie
spojówe
k,
podra
żnienie
o
ka,
nieprawid
łowe
odc
zucia
we
wnętr
zu o
ka,
obr
zęk powie
k
i,
odbarwienie
twardów
k
i
Zaburzenia ucha i
błędnika
Zawroty
g
łowy
pochod
zenia
ośrod
kowe
go,
s
zum w us
zach
Utr
a
t
a
s
łuchu
Zaburzenia serca
Tachykardia, kołatania serca
N
a
g
ł
a
ś
m
i
e
rć
sercowa
*
,
zaw
ał
m
ięśnia
sercowe
go,
ar
y
t
m
i
a
k
o
m
o
r
o
w
a
,
*
m
i
g
o
tan
ie
pr
zedsion
ków,
niestabilna dławica
Zaburzenia
naczyniowe
N
a
g
łe
zac
zer
w
ienienia
,
ude
r
zenia
g
o
rąca
Nadc
iśnienie
tętnic
ze,
niedoc
iśnienie
Zaburzenia
układu
oddechowego,
klatki piersiowej i
śródpiersia
U
c
z
ucie
zat
kane
g
o
nosa
Kr
w
a
wie
n
ie z
nosa,
z
a
t
kani
e
z
atok
U
c
z
uci
e ucis
ku w
gardle, obr
zęk
nosa, suchość nosa
Zaburzenia
żołądka i jelit
Nudno
ści,
niestra
wność
Choroba
reflu
kso
wa
pr
z
e
łyku,
N
iedoc
zulica
j
a
my
ustnej
10
wymioty, ból w
górnej części jamy
brzusznej, suchość
w ustach
Zaburzenia skóry
i tkanki
podskórnej
Wysypka Zespół StevensaJohnsona (ang.
Stevens Johnson
Syndrome, SJS)
*
,
martwica
toksyczna
naskórka (ang.
Toxic Epidermal
Necrolysis, TEN)
*
Zaburzenia
mięśniowoszkieletowe i
tkanki łącznej
Ból mięśni, ból w
kończynie
Zaburzenia nerek
i dróg moczowych
Krwiomocz
Zaburzenia
układu
rozrodczego i
piersi
Krwawienie z
prącia, priapizm,
*
krwawa sperma,
nasilona erekcja
Zaburzenia ogólne
i stany w miejscu
podania
Ból w klatce
piersiowej,
zmęczenie,
uczucie gorąca
Drażliwość
Badania
diagnostyczne
Przyspieszona
akcja serca
*Zgłaszane tylko po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu
** Zaburzenia widzenia barwnego: widzenie na zielono, chromatopsja, widzenie na niebiesko,
widzenie na czerwono, widzenie na żółto.
*** Zaburzenia łzawienia: zespół suchego oka, zaburzenie łzawienia, zwiększone łzawienie.
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań
niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania
produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie
podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych
Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i
Produktów Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181 C, 02-222 Warszawa, tel.: + 48 22 49-21-301, fax: + 48
22 49-21-309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl.
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
4.9. Przedawkowanie
W badaniach przeprowadzonych na zdrowych ochotnikach, u których stosowano jednorazowe dawki
produktu leczniczego dochodzące do 800 mg, działania niepożądane były podobne do działań
obserwowanych po podaniu mniejszych dawek, występowały one jednak z większą częstością i były
bardziej nasilone. Zastosowanie dawki 200 mg nie powodowało większej skuteczności, natomiast
11
częstość występowania działań niepożądanych (ból głowy, uderzenia gorąca, zawroty głowy,
dolegliwości dyspeptyczne, uczucie zatkanego nosa, zmiany widzenia) była zwiększona.
W przypadkach przedawkowania, w zależności od objawów należy stosować standardowe leczenie
podtrzymujące. Syldenafil silnie wiąże się z białkami osocza i nie jest wydalany z moczem, zatem
przypuszcza się, że zastosowanie dializy nie spowoduje przyspieszenia klirensu syldenafilu.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1. Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki urologiczne, leki stosowane w leczeniu zaburzeń erekcji.
Kod ATC: G04B E03.
Mechanizm działania
Syldenafil jest produktem leczniczym do stosowania doustnego, przeznaczonym do leczenia zaburzeń
erekcji. W naturalnych warunkach, tzn. w odpowiedzi na stymulację seksualną, przywraca on
zaburzony mechanizm erekcji poprzez zwiększenie dopływu krwi do prącia.
Fizjologicznym mechanizmem odpowiedzialnym za erekcję prącia jest uwalnianie tlenku azotu w
ciałach jamistych w czasie pobudzenia seksualnego. Tlenek azotu następnie aktywuje enzym cyklazę
guanylową, co zwiększa poziom cyklicznego guanozynomonofosforanu (cGMP). Powoduje to
rozkurcz mięśni gładkich w ciałach jamistych i umożliwia napływ krwi do prącia.
Syldenafil jest silnym selektywnym inhibitorem swoistej dla cGMP fosfodiesterazy typu 5 (PDE5),
która jest odpowiedzialna za rozkład cGMP w ciałach jamistych. Syldenafil wywołuje erekcję poprzez
swoje działanie obwodowe. Syldenafil nie wykazuje bezpośredniego działania zwiotczającego na
izolowane ludzkie ciała jamiste, natomiast znacznie nasila rozkurczający wpływ tlenku azotu na tę
tkankę. W czasie pobudzenia seksualnego, gdy dochodzi do aktywacji przemian metabolicznych, w
których biorą udział tlenek azotu i cGMP, zahamowanie aktywności PDE5 przez syldenafil powoduje
wzrost poziomu cGMP w ciałach jamistych. Pobudzenie seksualne jest, zatem niezbędne, aby
syldenafil mógł wywierać zamierzone korzystne działanie farmakologiczne.
Działanie farmakodynamiczne
Badania in vitro wykazały, że syldenafil działa selektywnie na PDE5, biorący udział w mechanizmie
erekcji. Wpływa na PDE5 silniej niż na inne znane fosfodiesterazy. Działa 10-krotnie bardziej
selektywnie niż na PDE6, izoenzym biorący udział w przekazywaniu bodźców świetlnych przez
siatkówkę oka. Stosowany w maksymalnych zalecanych dawkach, syldenafil działa na PDE5 80-
krotnie bardziej selektywnie niż na PDE1 oraz ponad 700-krotnie bardziej selektywnie niż na PDE2,
3, 4, 7, 8, 9, 10 i 11. W szczególności syldenafil działa ponad 4000 razy bardziej selektywnie na PDE5
niż na PDE3, izoenzym fosfodiesterazy swoistej względem cAMP, wpływającej na kurczliwość
mięśnia sercowego.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania
Aby ocenić przedział czasowy, w jakim syldenafil wywołuje erekcję w odpowiedzi na pobudzenie
seksualne, przeprowadzono dwa badania kliniczne. W badaniu metodą pletyzmografii penisa
(RigiScan) u pacjentów otrzymujących syldenafil (będących na czczo) stwierdzono, że średni czas
osiągnięcia erekcji o sztywności 60% (wystarczającej do odbycia stosunku płciowego) wynosił 25
12
minut (zakres od 12 do 37 minut).
W innym badaniu przeprowadzonym metodą RigiScan wykazano, że syldenafil po 4-5 godzinach po
podaniu nadal mógł wywoływać erekcję w odpowiedzi na pobudzenie seksualne.
Syldenafil powoduje niewielkie i przemijające obniżenie ciśnienia krwi, w większości przypadków bez
istotnego znaczenia klinicznego. Średnie maksymalne obniżenie skurczowego ciśnienia krwi
(mierzonego w pozycji leżącej) po doustnej dawce 100 mg wynosiło 8,4 mmHg. Odpowiadająca temu
zmiana ciśnienia rozkurczowego (w pozycji leżącej) wynosiła 5,5 mmHg. Obniżenie ciśnienia
tętniczego krwi wiąże się z rozszerzającym naczynia krwionośne działaniem syldenafilu,
prawdopodobnie wynikającym ze wzrostu poziomu cGMP w mięśniówce naczyń krwionośnych.
Jednorazowe dawki syldenafilu do 100 mg nie powodowały u zdrowych ochotników klinicznie
istotnych zmian w zapisie EKG.
W badaniu wpływu na hemodynamikę pojedynczej doustnej dawki syldenafilu 100 mg podanej 14
pacjentom z ciężką chorobą niedokrwienną serca (CAD) (>70% zwężenia, co najmniej jednej tętnicy
wieńcowej) średnie ciśnienia skurczowe i rozkurczowe w spoczynku obniżały się odpowiednio o 7% i
6% w porównaniu do wartości wyjściowych. Średnie ciśnienie skurczowe w tętnicy płucnej obniżyło
się o 9%. Syldenafil nie wpływał na pojemność minutową serca, nie pogarszał przepływu krwi przez
zwężone tętnice wieńcowe.
W badaniu wysiłkowym, kontrolowanym placebo z podwójnie ślepą próbą, oceniono 144 pacjentów z
zaburzeniami erekcji i stabilną dławicą piersiową, którzy stale przyjmowali leki przeciwdławicowe
(za wyjątkiem azotanów). Wyniki badania nie wykazały istotnych klinicznie różnic w zakresie czasu
wystąpienia objawów dławicy piersiowej pomiędzy pacjentami przyjmującymi syldenafil i placebo.
U niektórych osób godzinę po zastosowaniu dawki 100 mg produktu leczniczego, za pomocą testu
rozróżniania barw Farnsworth-Munsell'a 100, stwierdzono niewielkie, przejściowe utrudnienie
rozróżniania kolorów (niebieskiego/zielonego). Działania tego nie obserwowano już po upływie 2
godzin od przyjęcia produktu leczniczego.
Postuluje się, że mechanizmem odpowiedzialnym za zaburzenia rozróżniania kolorów jest
zahamowanie aktywności izoenzymu PDE6, biorącego udział w kaskadzie przewodzenia bodźca
świetlnego w siatkówce. Syldenafil nie wpływa na ostrość ani kontrastowość widzenia. W niewielkim
badaniu klinicznym (n=9) kontrolowanym placebo u pacjentów z udokumentowanymi wczesnymi,
związanymi z wiekiem zmianami zwyrodnieniowymi plamki, syldenafil w pojedynczej dawce 100 mg
nie wpływał istotnie na przeprowadzone testy okulistyczne (ostrość widzenia, siatka Amslera, test
rozróżniania kolorów symulujący światła uliczne, perymetr Humphreya oraz wrażliwość na światło).
Po doustnym podaniu jednorazowych dawek 100 mg syldenafilu u zdrowych ochotników nie
stwierdzono zmian w ruchliwości i morfologii plemników (patrz punkt 4.6).
Dalsze informacje z badań klinicznych
W badaniach klinicznych syldenafil zastosowano u ponad 8000 pacjentów w wieku od 19 do 87 lat.
Wzięły w nich udział następujące grupy pacjentów: pacjenci w podeszłym wieku (19,9%), z
nadciśnieniem tętniczym (30,9%), cukrzycą (20,3%), chorobą niedokrwienną serca (5,8%),
hiperlipidemią (19,8%), po urazach rdzenia kręgowego (0,6%), z depresją (5,2%), po przebytej
przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego (3,7%), po radykalnej prostatektomii (3,3%). Z badań
klinicznych były wykluczone lub nie były wystarczająco reprezentowane następujące grupy
pacjentów: pacjenci po zabiegach chirurgicznych w obrębie miednicy, po radioterapii, z ciężką
niewydolnością nerek lub wątroby oraz pacjenci z niektórymi chorobami układu sercowonaczyniowego (patrz punkt 4.3).
W badaniach, w których zastosowano stałą dawkę produktu leczniczego, poprawę erekcji stwierdzono u
62% pacjentów (dla dawki 25 mg), 74% (dla dawki 50 mg) oraz 82% (dla dawki 100 mg) w porównaniu
13
do 25% pacjentów, u których zastosowano placebo. W kontrolowanych badaniach klinicznych
stwierdzono, że częstość przerwania terapii syldenafilem była mała i podobna do obserwowanej w grupie
placebo.
Biorąc pod uwagę wyniki wszystkich badań klinicznych, odsetek pacjentów zgłaszających poprawę po
zastosowaniu syldenafilu był następujący w poszczególnych grupach: pacjenci z zaburzeniami erekcji
o podłożu psychogennym (84%), pacjenci z zaburzeniami erekcji o przyczynie mieszanej (77%),
pacjenci z zaburzeniami erekcji o podłożu organicznym (68%), osoby w wieku podeszłym (67%),
pacjenci z cukrzycą (59%), pacjenci z chorobą niedokrwienną serca (69%), pacjenci z nadciśnieniem
tętniczym (68%), pacjenci po przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego (TURP) (61%), pacjenci po
radykalnej prostatektomii (43%), pacjenci po urazie rdzenia kręgowego (83%), pacjenci z depresją
(75%). W badaniach długookresowych, bezpieczeństwo i skuteczność syldenafilu utrzymywały się na
niezmienionym poziomie.
Dzieci i młodzież
Europejska Agencja Leków uchyliła obowiązek dołączania wyników badań syldenafilu we
wszystkich podgrupach populacji dzieci i młodzieży w leczeniu zaburzeń erekcji (stosowanie u
dzieci i młodzieży, patrz punkt 4.2).
5.2. Właściwości farmakokinetyczne
Wchłanianie
Syldenafil jest wchłaniany szybko. Po podaniu doustnym na czczo, maksymalne stężenia w surowicy
występują po 30-120 minutach (średnio 60 minut). Średnia całkowita biodostępność po zastosowaniu
doustnym wynosi 41% (zakres wartości 25-63%). W zakresie zalecanych dawek (25-100 mg) po
podaniu doustnym, wartości AUC i Cmax syldenafilu zwiększają się proporcjonalnie do dawki.
Stosowanie syldenafilu podczas posiłku zmniejsza szybkość jego wchłaniania; opóźnienie Tmax
syldenafilu wynosi 60 minut, a średnie zmniejszenie Cmax - 29%.
Dystrybucja
Średnia objętość dystrybucji syldenafilu w stanie stacjonarnym (Vd) wynosi 105 l, co wskazuje na
przenikanie produktu leczniczego do tkanek. Po doustnym zastosowaniu pojedynczej dawki 100 mg,
średnie maksymalne stężenie syldenafilu w osoczu wynosiło około 440 ng/ml (CV 40%). Ponieważ
syldenafil (i jego główny krążący N-demetylo metabolit) wiążą się z białkami osocza w około 96%;
powoduje to, że średnie maksymalne stężenie wolnej postaci syldenafilu wynosi 18 ng/ml (38 nM).
Stopień wiązania z białkami nie zależy od całkowitych stężeń produktu leczniczego.
W ejakulacie zdrowych ochotników, którym podano jednorazowo 100 mg syldenafilu, po 90 minutach
znajdowało się mniej niż 0,0002% podanej dawki (średnio 188 ng).
Metabolizm
Syldenafil jest metabolizowany przez układ enzymów mikrosomalnych wątroby - głównie przez
izoenzym CYP3A4 i w mniejszym stopniu przez CYP2C9. Główny metabolit syldenafilu powstaje w
wyniku jego N-demetylacji. Wykazuje on podobną do syldenafilu selektywność w stosunku do
fosfodiesteraz. Działanie metabolitu na PDE5 określono in vitro na około 50% siły działania leku
macierzystego, natomiast jego stężenie w osoczu odpowiada około 40% stężenia syldenafilu. Ndemetylo metabolit syldenafilu podlega dalszym przemianom; jego okres półtrwania wynosi około 4
godziny.
Eliminacja
Całkowity klirens syldenafilu wynosi 41 l/godzinę, co daje okres półtrwania 3 - 5 godzin. Syldenafil
zarówno po podaniu doustnym, jak i dożylnym, wydalany jest w postaci metabolitów, głównie z
kałem (około 80% dawki doustnej) oraz w mniejszym stopniu z moczem (około 13% dawki doustnej).
Farmakokinetyka w szczególnych grupach pacjentów
14
Osoby w podeszłym wieku
U zdrowych ochotników (w wieku ≥ 65 lat) stwierdzono zmniejszony klirens syldenafilu, co
powodowało, że stężenie produktu leczniczego i jego aktywnego N-demetylo metabolitu w osoczu
było w przybliżeniu o 90% większe od obserwowanego u ochotników w młodszym wieku (18 - 45
lat). Z uwagi na zmieniający się z wiekiem stopień wiązania z białkami, stężenie wolnego syldenafilu
w osoczu zwiększyło się w przybliżeniu o 40%.
Zaburzenia czynności nerek
U ochotników z niewielkimi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny
30-80 ml/min) farmakokinetyka syldenafilu po zastosowaniu jednorazowej dawki doustnej 50 mg nie
zmieniła się. W porównaniu do wartości u ochotników w tym samym wieku, bez współistniejących
zaburzeń czynności nerek, średnie wartości AUC i Cmax N-demetylo metabolitu zwiększały się
odpowiednio do 126% i do 73%. Pomimo tego, z uwagi na dużą zmienność osobniczą, różnice te nie
okazały się statystycznie istotne. U ochotników z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (klirens
kreatyniny < 30 ml/min) klirens syldenafilu zmniejszał się, co powodowało wzrost AUC i Cmax
syldenafilu odpowiednio o 100% i 88% w porównaniu do osób w tym samym wieku i bez
niewydolności nerek. Znamiennie zwiększały się ponadto wartości AUC i Cmax N-demetylo metabolitu
odpowiednio o 200% i o 79%.
Zaburzenia czynności wątroby
U ochotników z łagodną i umiarkowaną marskością wątroby (A i B wg. Child-Pugh'a), klirens
syldenafilu ulegał zmniejszeniu, co powodowało wzrost AUC (o 84%) i Cmax (o 47%) w porównaniu do
tych wartości u osób w tym samym wieku bez zaburzeń czynności wątroby. Nie badano
farmakokinetyki syldenafilu u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.
5.3. Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane niekliniczne uwzględniające wyniki konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących
bezpieczeństwa stosowania, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności,
rakotwórczości oraz toksycznego wpływu na rozród i rozwój potomstwa, nie wskazują na szczególne
zagrożenie dla ludzi.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1. Wykaz substancji pomocniczych
Rdzeń tabletki:
Celuloza mikrokrystaliczna (E460)
Kroskarmeloza sodowa (E468)
Krzemionka koloidalna bezwodna (E551)
Magnezu stearynian (E572).
Otoczka:
Hypromeloza (E464)
Hydroksypropyloceluloza
Makrogol 8000
Tytanu dwutlenek (E171).
6.2. Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3. Okres ważności
15
2 lata.
6.4. Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania produktu leczniczego.
6.5. Rodzaj i zawartość opakowania
Blistry PVC/Aluminium po 1, 2, 4, 8, 12 lub 24 tabletek.
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6. Szczególne środki ostrożności dotyczące usuwania
Bez specjalnych wymagań.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJACY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Apotex Europe B.V.
Archimedesweg 2
2333 CN Leiden
Niderlandy
8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU:
17720
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO
OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA.
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 20.01.2011
Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 26.11.2015
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
31.12.2020