Ketoprofen-SF
Ketoprofen-SF
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ketoprofen-SF 50 mg kapsułki, twarde
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
1 kapsułka zawiera 50 mg ketoprofenu.
Jedna kapsułka zawiera 88,3 mg laktozy.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Kapsułka, twarda.
Ketoprofen-SF 50 mg kapsułki, twarde:
Kapsułka (rozmiar 3) z nieprzezroczystym niebieskofioletowym wieczkiem i białym korpusem wypełnionym białawoszarym proszkiem.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Objawowe leczenie bólu i zapalenia w przypadku
- ostrego zapalenia stawów
- przewlekłego zapalenia stawów, zwłaszcza reumatoidalnego zapalenia stawów - zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa) i innych reumatoidalnych stanów zapalnych kręgosłupa
- zaostrzenia choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa (zapalenie kości i stawów). 4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie:
Maksymalna dawka dobowa wynosi 200 mg. Przed rozpoczęciem leczenia z użyciem dawki dobowej 200 mg należy dokładnie rozważyć stosunek korzyści do ryzyka. Większe dawki nie są zalecane (patrz również punkt 4.4).
U dorosłych zalecana jest dawka dobowa 50 mg do 200 mg ketoprofenu, w 1 do 2 dawek pojedynczych w zależności od ciężkości przebiegu choroby.
Sposób i czas podawania:
Ketoprofen-SF należy połykać w całości (nie żuć) popijając dużą ilością płynu, w czasie lub po posiłku.
Okres podawania określa lekarz prowadzący.
Przyjmowanie produktu leczniczego w najmniejszej dawce skutecznej przez najkrótszy okres konieczny do łagodzenia objawów zmniejsza ryzyko działań niepożądanych (patrz punkt 4.4).
2
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku:
Ze względu na możliwe działania niepożądane (patrz punkt 4.4), pacjenci w podeszłym wieku wymagają szczególnej obserwacji.
Dzieci i młodzież:
Ketoprofen-SF nie jest zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży, z uwagi na brak odpowiednich danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tej grupie wiekowej.
Pacjenci z zaburzeniem czynności nerek i pacjenci w podeszłym wieku:
Zaleca się zmniejszenie dawki początkowej i podtrzymanie najmniejszej dawki skutecznej. Indywidualne dostosowanie dawki należy rozważyć tylko po zapewnieniu stanu dobrej tolerancji na produkt (patrz punkt 5.2).
Pacjenci z zaburzeniem czynności wątroby:
Pacjentów takich należy dokładnie monitorować oraz stosować najmniejsze dawki skuteczne. 4.3 Przeciwwskazania
- nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą - znane z wywiadu reakcje takie jak skurcz oskrzeli, astma oskrzelowa, zapalenie błony śluzowej nosa lub pokrzywka w następstwie stosowania kwasu acetylosalicylowego lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ)
- znane reakcje fotoalergiczne lub fototoksyczne podczas stosowania ketoprofenu lub fibratów - niewyjaśnione zaburzenia układu krwiotwórczego
- czynna choroba wrzodowa żołądka lub jakiekolwiek przypadki krwawnień z przewodu pokarmowego, owrzodzenia lub perforacja przewodu pokarmowego w wywiadzie - krwawienie z naczyń mózgowych lub inne czynne krwawienie
- ciężka niewydolność serca
- ciężkie zaburzenia czynności wątroby lub nerek
- ostatni trymestr ciąży (patrz punkt 4.6).
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Wpływ na przewód pokarmowy
Przyjmowanie produktu leczniczego w najmniejszej skutecznej dawce przez najkrótszy okres konieczny do łagodzenia objawów zmniejsza ryzyko działań niepożądanych (patrz punkt 4.2 oraz Wpływ na przewód pokarmowy i Wpływ na układ krążenia i naczynia mózgowe poniżej).
Należy unikać jednoczesnego stosowania produktu leczniczego Ketoprofen-SF wraz z innymi lekami z grupy NLPZ, włącznie z selektywnymi inhibitorami cyklooksygenazy-2.
Pacjenci w podeszłym wieku:
Podczas stosowania leków z grupy NLPZ ryzyko wystąpienia działań niepożądanych zwłaszcza krwawień z przewodu pokarmowego lub perforacji przewodu pokarmowego, które mogą zakończyć się zgonem, jest większe w przypadku osób w podeszłym wieku (patrz też punkt 4.2).
Krwawienia z przewodu pokarmowego, owrzodzenia i perforacje przewodu pokarmowego: Krwawienia z przewodu pokarmowego i powstawanie owrzodzeń lub perforacji, które mogą zakończyć się zgonem, raportowano dla wszystkich NLPZ w każdym okresie leczenia, z objawami ostrzegawczymi lub bez, lub poważnymi zdarzeniami dotyczącymi przewodu pokarmowego w wywiadzie.
3
Dane epidemiologiczne wskazują, że stosowanie ketoprofenu może być związane ze zwiększonym, w porównaniu do innych NLPZ, działaniem toksycznym na przewód pokarmowy, zwłaszcza w przypadku stosowania większych dawek (patrz też punkty 4.2 i 4.3).
Ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego, owrzodzenia lub perforacji jest większe w przypadku stosowania większych dawek NLPZ u pacjentów z chorobą wrzodową w wywiadzie, w szczególności w przypadkach powikłanych krwawieniem lub perforacją (patrz punkt 4.3), oraz u osób w podeszłym wieku. U tych pacjentów należy zatem rozpoczynać leczenie od najmniejszej dostępnej dawki. Należy rozważyć u tych pacjentów, jak również w grupie pacjentów wymagających jednoczesnego leczenia małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego oraz innymi produktami leczniczymi zwiększającymi ryzyko działań niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego (patrz punkt 4.5 poniżej), stosowanie skojarzonego leczenia lekami ochronnymi (np. mizoprostolem lub inhibitorami pompy protonowej).
Pacjenci z objawami toksycznego wpływu na układ pokarmowy w wywiadzie, zwłaszcza w podeszłym wieku, powinni zgłaszać wszelkie nietypowe objawy brzuszne (zwłaszcza krwawienia z przewodu pokarmowego), szczególnie na początku leczenia.
Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów stosujących jednocześnie leki, które mogą zwiększać ryzyko powstawania owrzodzeń lub krwawienia, takie jak doustne kortykosteroidy, leki przeciwzakrzepowe takie jak warfaryna, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny lub leki hamujące agregację płytek, takie jak kwas acetylosalicylowy (patrz punkt 4.5).
Należy przerwać leczenie w przypadku wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego lub owrzodzenia przewodu pokarmowego u pacjentów stosujących produkt Ketoprofen-SF.
Leki z grupy NLPZ należy stosować z ostrożnością w przypadku pacjentów z chorobami przewodu pokarmowego w wywiadzie (wrzodziejące zapalenie okrężnicy, choroba Crohna), ponieważ leki te mogą zaostrzyć przebieg tych chorób (patrz punkt 4.8).
Wpływ na układ krążenia i naczynia mózgowe
Pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w wywiadzie lub łagodną do umiarkowanej zastoinową niewydolnością serca, z zatrzymaniem płynów i z obrzękami należy odpowiednio kontrolować i wydawać właściwe zalecenia. Zatrzymanie płynów i obrzęki były zgłaszane w związku z leczeniem NLPZ.
Z badań klinicznych i danych epidemiologicznych wynika, że przyjmowanie niektórych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (szczególnie długotrwale w dużych dawkach) jest związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka zatorów tętnic (np. zawał serca lub udar). Dane te są niewystarczające, aby wykluczyć takie ryzyko w przypadku przyjmowania ketoprofenu. Pacjenci z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, zastoinową niewydolnością serca, chorobą niedokrwienną serca, chorobą tętnic obwodowych lub chorobą naczyń mózgu powinni być leczeni ketoprofenem bardzo rozważnie. Podobną rozwagę należy zachować przed rozpoczęciem długotrwałego leczenia pacjentów z czynnikami ryzyka chorób układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, cukrzyca, palenie tytoniu).
Zalecana jest ostrożność u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i (lub) niewydolnością serca w wywiadzie, ponieważ zgłaszane były zatrzymanie płynów oraz obrzęki w związku z leczeniem NLPZ.
Reakcje skórne
W czasie leczenia NLPZ odnotowano bardzo rzadkie przypadki wystąpienia ciężkich reakcji skórnych, niektóre ze skutkiem śmiertelnym, w tym, złuszczające zapalenie skóry, zespół Stevensa Johnsona i toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka (patrz punkt 4.8). Prawdopodobnie największe ryzyko tych działań niepożądanych u pacjentów występuje na początku leczenia, ponieważ w większości przypadków reakcje te występowały w pierwszym miesiącu leczenia. W przypadku
4
pierwszych objawów wysypki skórnej, zmian w obrębie błon śluzowych i jakichkolwiek innych objawów reakcji nadwrażliwości, należy przerwać stosowanie produktu Ketoprofen-SF.
Reakcje fotoalergiczne spowodowane stosowaniem NPLZ są dobrze znanymi działaniami niepożądanymi leków tej grupy i są najczęściej przypisywane promieniowaniu UV. Ketoprofen powoduje zwiększone ryzyko fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Reakcja fotoalergiczna występuje na skutek nadwrażliwości na poziomie komórkowym obejmującej reakcje immunologiczne. Dlatego też występuje jedynie u pacjentów wcześniej uczulonych i wymaga okresu utajenia nadwrażliwości. Cofnięcie objawów skórnych po odstawieniu produktu może trwać kilka miesięcy. Mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości krzyżowej z innymi związkami kwasu arylopropionowego, fenofibratami lub związkami benzoilu lub benzofenonu zabezpieczonych oksybenzonem. Nie można wykluczyć, że powszechne oraz powtarzające się stosowanie tych związków może prowadzić do nadwrażliwości. W przypadku wystąpienia reakcji fotoalergicznej u pacjentów stosujących produkt Ketoprofen-SF, należy przerwać jego stosowanie.
Pozostałe informacje
Ketoprofen-SF należy tylko stosować po dokładnym rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka: - w przypadkach wywołanej porfirii.
Szczególnie w następujących przypadkach wymagany jest dokładny nadzór lekarza: - występujące uprzednio uszkodzenie nerek
- bezpośrednio po poważnym zabiegu chirurgicznym
- u pacjentów z katarem siennym, polipami nosa oraz przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, z uwagi na zwiększone ryzyko zapoczątkowania reakcji alergicznej. Może się to objawiać w postaci ataków astmy (tzw. astma aspirynowa), wystąpienia obrzęku
naczynioworuchowego lub pokrzywki
- u pacjentów wykazujących reakcję alergiczną na inne substancje, ponieważ istnieje również ryzyko reakcji nadwrażliwości w czasie stosowania produktu Ketoprofen-SF
- intensywne leczenie lekami moczopędnymi
- leczenie lekami z grupy NLPZ lub innymi lekami przeciwbólowymi
- zaburzenia krzepnięcia krwi, leczenie lekami przeciwzakrzepowymi.
Ostre reakcje nadwrażliwości (np.: wstrząs anafilaktyczny) obserwowano w bardzo rzadkich przypadkach. W przypadku wystąpienia pierwszych poważnych objawów reakcji nadwrażliwości po zastosowaniu Ketoprofen-SF, należy przerwać stosowanie produktu. W zależności od objawów, jakakolwiek interwencja medyczna musi być przeprowadzona przez specjalistę. W przypadku wystąpienia zaburzeń takich jak niewyraźne widzenie, należy przerwać stosowanie produktu.
Podobnie jak w przypadku stosowania innych NLPZ podczas choroby zakaźnej, przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe właściwości ketoprofenu mogą maskować występujące zazwyczaj objawy postępowania infekcji takie jak gorączka.
U pacjentów, szczególnie w podeszłym wieku, z niewydolnością serca, marskością wątroby i nerczycą, stosujących leki moczopędne oraz z przewlekłym zaburzeniem czynności nerek , należy dokładnie badać czynność nerek na początku leczenia. U pacjentów tych, stosowanie ketoprofenu może wywołać zmniejszenie przepływu krwi przez nerki na skutek hamowania prostaglandyn i przez to prowadzić do uszkodzenia nerek.
Produkt Ketoprofen-SF może tymczasowo hamować agregację płytek. Pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia krwi powinni być poddani dokładnej obserwacji.
Podczas dłuższego stosowania produktu Ketoprofen-SF, wymagane jest regularne badanie aktywności enzymów wątrobowych, czynności nerek oraz morfologię krwi z rozmazem.
5
Podczas dłuższego stosowania leków analgetycznych może wystąpić ból głowy, którego nie należy leczyć zwiększając dawkę produktu leczniczego.
Zasadniczo nałogowe przyjmowanie leków analgetycznych, w szczególności, gdy jednocześnie podaje się kilka substancji przeciwbólowych, może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerek włącznie z niewydolnością nerek (nefropatia polekowa).
W czasie stosowania leków z grupy NLPZ, działania niepożądane, zwłaszcza te dotyczące przewodu pokarmowego i ośrodkowego układu nerwowego, zwiększają się gdy jednocześnie jest spożywany alkohol.
Wpływ na płodność u kobiet, patrz punkt 4.6.
Produktu Ketoprofen-SF nie należy stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy galaktozy.
4.5 Interakcje z innymi lekami i inne rodzaje interakcji
Należy zachować ostrożność stosując ketoprofen (podobnie jak inne NLPZ) z następującymi produktami:
Inne NLPZ, włącznie z salicylanami
Jednoczesne stosowanie kilku leków z grupy NLPZ, w wyniku działania synergistycznego, może zwiększać ryzyko owrzodzenia przewodu pokarmowego i krwawień z przewodu pokarmowego. Z tego też względu należy unikać jednoczesnego stosowania ketoprofenu wraz z innymi NLPZ (patrz punkt 4.4).
Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfaryna, acenokumarol) i hamujące agregację płytek krwi (tj. tyklopidyna, klopidogrel)
Zwiększone ryzyko krwawienia. Jeżeli jednoczesne stosowanie jest nieuniknione, należy dokładnie kontrolować stan zdrowia pacjenta.
Fenytoina, lit
Jednoczesne stosowanie produktu Ketoprofen-SF wraz z lekami zawierającymi fenytoinę lub lit może zwiększać ich stężenie w surowicy krwi. Zaleca się monitorowanie stężeń litu i fenytoiny w surowicy krwi. Należy dostosować dawkowanie litu w czasie leczenia NLPZ oraz po jego zakończeniu.
Metotreksat
Podanie produktu Ketoprofen-SF w przeciągu 24 godzin przed lub po podaniu metotreksatu może prowadzić do zwiększonego stężenia metotreksatu i nasilać jego działanie toksyczne.
Metotreksat w dawkach mniejszych niż 15 mg/tydzień:
W pierwszym tygodniu jednoczesnego stosowania, należy cotygodniowo wykonywać pełną morfologię krwi. Badanie należy wykonywać częściej w przypadku jakiegokolwiek zaburzenia czynności nerek lub podeszłego wieku pacjenta.
Metotreksat w dawkach większych niż 15 mg/tydzień:
W szczególności podczas podawania wysokich dawek (> 15 mg/tydzień), występuję zwiększone ryzyko toksycznego działania metotreksatu na krew i układ krwiotwórczy. Jest to prawdopodobnie związane z uwolnieniem metotreksatu z postaci związanej z białkami oraz jego zmniejszonego klirensu nerkowego.
6
Glikokortykosteroidy
Występuje zwiększone ryzyko owrzodzenia przewodu pokarmowego lub krwawień z przewodu pokarmowego (patrz punkt 4.4).
Diuretyki, inhibitory ACE, antagoniści angiotensyny II
NLPZ mogą zmniejszać działanie diuretyków i leków hipotensyjnych. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (np.: odwodnionych lub w podeszłym wieku) jednoczesne stosowanie inhibitorów ACE lub antagonistów angiotensyny II z produktami hamującymi cyklooksygenazę może prowadzić
do dalszego pogorszenia czynności nerek, które jest zazwyczaj odwracalne. Należy zachować ostrożność podczas stosowania takiego połączenia, w szczególności u osób w podeszłym wieku. Należy pouczyć pacjenta o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów oraz należy rozważyć regularną kontrolę czynności nerek przed rozpoczęciem leczenia skojarzonego.
Jednoczesne stosowanie produktu Ketoprofen-SF i diuretyków oszczędzających potas może prowadzić do hiperkaliemii. Należy kontrolować stężenie potasu we krwi.
Pentoksyfilina:
Występuje zwiększone ryzyko krwawienia. Należy częściej przeprowadzać badania kontrolne oraz kontrolę czasu protrombinowego.
Antybiotyki – pochodne chinolonu:
Istnieje zwiększone ryzyko rozwoju drgawek u pacjentów stosujących NLPZ i chinoliny.
Digoksyna:
Leki z grupy NLPZ mogą wzmacniać niewydolność serca oraz zwiększać stężenie digoksyny w surowicy krwi.
Inne leki przeciwzakrzepowe, heparyna w dawkach leczniczych:
Zwiększone ryzyko krwawienia
Inne leki powodujące hiperkaliemię:
Ryzyko hiperkaliemii.
Leki beta-adrenolityczne:
Ryzyko zmniejszonej skuteczności leków beta-adrenolitycznych.
Cyklosporyna, takrolimus:
Zwiększone ryzyko działania neurotoksycznego, w szczególności u osób w podeszłym wieku.
Trombolityki:
Zwiększone ryzyko krwawienia.
Probenecid i sulfinpirazon
Produkty lecznicze zawierające probenecid i sulfinpirazon mogą opóźniać wydalanie ketoprofenu.
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (ang. SSRI)
Występuje zwiększone ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego (patrz punkt 4.4).
Diuretyki pętlowe
Jednoczesne stosowanie diuretyków pętlowych może zwiększać występowanie zaburzeń czynności nerek.
Leki zobojętniające sok żołądkowy
Leki zobojętniające sok żołądkowy mogą prowadzić do zmniejszenia wchłaniania produktu Ketoprofen-SF.
7
Doustne leki przeciwcukrzycowe
Do chwili obecnej, badania kliniczne nie wykazały interakcji pomiędzy ketoprofenem oraz doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Nie mniej jednak, zaleca się zapobiegawczo kontrolę stężenia cukru w czasie skojarzonego leczenia.
4.6 Ciąża i laktacja
Ciąża
Hamowanie syntezy prostaglandyn może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży i (lub) rozwój zarodka i płodu. Dane z badań epidemiologicznych wskazują na zwiększone ryzyko poronienia, jak również wad serca i wytrzewienia, po użyciu inhibitorów syntezy prostaglandyn we wczesnej ciąży. Ryzyko zwiększa się wraz z dawką i czasem trwania leczenia.
U zwierząt wykazano, że podanie inhibitora syntezy prostaglandyn prowadzi do zwiększonej utraty zarodka przed i po jego zagnieżdżeniu oraz zwiększonej śmiertelności zarodkowo-płodowej. Ponadto, zwiększona ilość wad rozwojowych, włączając wady sercowo-naczyniowe, była raportowana u zwierząt, którym podawano inhibitor syntezy prostaglandyn podczas fazy organogenezy.
W czasie pierwszego i drugiego trymestry ciąży, ketoprofen należy podawać jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności. Jeżeli ketoprofen podawany jest kobiecie, która zamierza zajść w ciążę oraz gdy jest podawany w pierwszym lub drugim trymestrze ciąży, dawka powinna być możliwie najmniejsza, a czas leczenia możliwie najkrótszy.
W czasie trzeciego trymestru ciąży, wszystkie inhibitory prostaglandyn mogą: - narazić płód na:
• działanie toksyczne na układ krążenia i płuca (przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego i nadciśnienie płucne),
• zaburzenia czynności nerek, mogące prowadzić do niewydolności nerek z małowodziem.
- narazić matkę i dziecko na następujące ryzyko pod koniec trwania ciąży:
• możliwość przedłużenia czasu krwawienia, hamujący wpływ na agregację płytek, który może wystąpić nawet po bardzo małych dawkach,
• hamowanie skurczów macicy mogące powodować opóźnienie lub przedłużenie porodu. W związku z powyższym, ketoprofen jest przeciwwskazany w trzecim trymestrze ciąży.
Laktacja
Nie zaleca się stosowania produktu Ketoprofen-SF w okresie karmienia piersią, z uwagi na brak danych dotyczących przenikania ketoprofenu do mleka matki i potencjalnego szkodliwego wpływu w okresie niemowlęcym.
Płodność
Podobnie jak w przypadku innych produktów leczniczych, o których wiadomo, że hamują syntezę cyklooksygenazy/prostaglandyn, stosowanie ketoprofenu może zaburzać płodność u kobiet, dlatego też nie jest zalecany u kobiet planujących ciążę. U kobiet, które mają trudności z zajściem w ciążę lub które są poddawane badaniom w związku z niepłodnością, należy rozważyć zakończenie stosowania ketoprofenu.
8
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu
Ponieważ w czasie stosowania dużych dawek produktu Ketoprofen-SF mogą wystąpić działania niepożądane dotyczące ośrodkowego układu nerwowego (np.: zmęczenie, zawroty głowy), zdolność reakcji może być zmieniona w pojedynczych przypadkach oraz zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu może być ograniczona. W szczególności odnosi się to do interakcji z alkoholem.
4.8 Działania niepożądane
Określa się następujące częstości występowania działań niepożądanych:
Bardzo często (≥ 1/10)
Często (≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100)
Rzadko (≥1/10 000 do <1/1 000)
Bardzo rzadko (< 1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).
W odniesieniu do następujących działań niepożądanych produktu leczniczego należy pamiętać, iż są one głównie zależne od dawki oraz występuje różnica międzyosobnicza w ich występowaniu.
Najczęstszymi obserwowanymi działaniami niepożądanymi są działania dotyczące przewodu pokarmowego. Owrzodzenie żołądka, perforacja lub krwawienie, również ze skutkiem śmiertelnym, mogą wystąpić, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku (patrz punkt 4.4). Po podaniu produktu leczniczego odnotowano nudności, wymioty, biegunki, wzdęcia, zaparcia, niestrawność, ból brzucha, biegunki krwawe, krwawe wymioty, wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, pogorszenie przebiegu zapalenia jelita grubego i choroby Crohna (patrz punkt 4.4). Rzadziej obserwowano zapalenie błony śluzowej żołądka.
Ryzyko wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego w szczególności zależy od dawki i czasu trwania leczenia.
W związku z leczeniem NLPZ zgłaszano występowanie obrzęków, nadciśnienia niewydolności serca.
Z badań klinicznych i danych epidemiologicznych wynika, że przyjmowanie niektórych NLPZ (szczególnie długotrwale w dużych dawkach) jest związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka zatorów tętnic (np. zawał serca lub udar), patrz punkt 4.4.
Zakażenia i zarażenia pasożytnicze
Bardzo rzadko: opisano przypadki pogorszenia stanów zapalnych pochodzenia infekcyjnego (np.: rozwój martwiczego zapalenia powięzi) związanego z podaniem ogólnym NLPZ. Prawdopodobnie związane jest to z mechanizmem działania NLPZ.
Należy zalecić pacjentom, aby natychmiast skontaktowali się z lekarzem w przypadku pojawienia się pierwszych objawów infekcji lub pogorszenia stanu zapalnego, w czasie leczenia produktem Ketoprofen-SF. Należy sprawdzić, czy istnieje wskazanie do leczenia przeciwzakaźnego antybiotykiem.
Zaburzenia krwi i układu chłonnego
Bardzo rzadko: niedokrwistość hemolityczna, zaburzenia układu krwiotwórczego (niedokrwistość aplastyczna, leukopenia, trombocytopenia, pancytopenia, agranulocytoza). Pierwszymi oznakami mogą być: gorączka, ból gardła, powierzchowne zmiany chorobowe ograniczone w jamie ustnej, objawy grypopodobne, znaczne zmęczenie, krwawienie z nosa oraz krwawienie w obrębie skóry.
9
W czasie długotrwałego leczenia należy regularnie kontrolować morfologię krwi z rozmazem.
Zaburzenia układu immunologicznego
Często: reakcje nadwrażliwości w postaci wysypki skórnej i świądu.
Bardzo rzadko: ostre ogólne reakcje nadwrażliwości. Objawiają się one jako: obrzęk twarzy, obrzęk języka, wewnętrzny obrzęk krtani wraz ze zwężeniem dróg oddechowych, duszność, kołatanie serca, niedociśnienie tętnicze, a nawet zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Należy natychmiast zasięgnąć pomocy medycznej w przypadku wystąpienia początków powyższych działań, które mogą już wystąpić po pierwszym podaniu produktu.
Zaburzenia psychiczne
Często: bezsenność, pobudzenie, drażliwość.
Zaburzenia układu nerwowego
Często: ból głowy, zawroty głowy lub zmęczenie.
Zaburzenia oka
Niezbyt często: zaburzenia widzenia.
Zaburzenia ucha i błędnika
Niezbyt często: szumy uszne.
Zaburzenia serca
Bardzo rzadko: niewydolność serca, zawał mięśnia sercowego.
Zaburzenia naczyniowe
Bardzo rzadko: nadciśnienie tętnicze.
Zaburzenia żołądka i jelit
Bardzo często: zaburzenia przewodu pokarmowego, np.: nudności, wymioty, zgaga, ból żołądka, wzdęcia, zaparcie lub biegunka oraz niewielkie krwawienia z przewodu pokarmowego, które mogą powodować niedokrwistość w odosobnionych przypadkach.
Często: owrzodzenie przewodu pokarmowego wraz z krwawieniem i perforacją w niektórych przypadkach.
Niezbyt często: krwawe wymioty krwi, smolisty stolec, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Bardzo rzadko: zwężenie jelita.
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych
Niezbyt często: zaburzenia czynności wątroby.
Bardzo rzadko: uszkodzenie wątroby, w szczególności w czasie długotrwałego leczenia.
Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej
Niezbyt często: nadwrażliwość na światło.
Bardzo rzadko: zasadniczo odwracalne reakcje fotoalergiczne lub fototoksyczne w postaci rumienia, świądu, pęcherzykowacenia lub zmian liszajowatych po kilku miesiącach stosowania bez powikłań.
W takich przypadkach należy przerwać stosowanie produktu Ketoprofen-SF. Bardzo rzadko: łysienie (najczęściej odwracalne), pęcherzowe reakcje skórne, w tym zespół Stevensa-Johnsona oraz toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka (zespół Lyella).
Zaburzenia nerek i dróg moczowych
Często: obrzęk obwodowy, w szczególności u pacjentów z nadciśnieniem.
Niezbyt często: zaburzenie czynności nerek, ostra niewydolność nerek, zespół nerczycowy lub śródmiąższowe zapalenie nerek.
10
Bardzo rzadko: uszkodzenie nerek (martwica brodawek), w szczególności podczas długotrwałego leczenia, również zwiększone stężenie kwasu moczowego.
Należy regularnie kontrolować czynność nerek.
4.9 Przedawkowanie
Objawy przedawkowania
Jako objawy przedawkowania mogą wystąpić zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego z bólem głowy, zawrotami głowy, otępieniem i utratą przytomności jak również ból brzucha, nudności i wymioty. Ponadto mogą wystąpić niedociśnienie tętnicze, depresja oddechowa i sinica.
Leczenie przedawkowania
Brak specyficznej odtrutki.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: pochodne kwasu propionowego
kod ATC: M01A E03
Ketoprofen jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, który okazał się być skuteczny w tradycyjnych modelach stanu zapalnego u zwierząt, poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn. U ludzi, ketoprofen zmniejsza ból, obrzęk i gorączkę, wywołane stanem zapalnym. Ponadto, ketoprofen hamuje indukowaną kolagenem agregację płytek.
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Ketoprofen po podaniu doustnym ulega szybkiemu wchłanianiu po przejściu do jelita cienkiego. Maksymalne stężenie w osoczu następuje po 1 – 2 godzin od podania doustnego i doodbytniczego oraz po 20 – 30 minutach od podania domięśniowego. Dostępność ogólnoustrojowa wynosi 90 % po podaniu doustnym oraz 70 % po podaniu domięśniowym i doodbytniczym. Po metabolizmie w wątrobie (hydroksylacja, sprzęganie), farmakologicznie nieaktywne metabolity są wydalane głównie przez nerki (92 – 98 %), a pozostałość z żółcią. U zdrowych osobników okres półtrwania wynosi 1,5 – 2,5 godziny, ale może zarówno wynosić 8 godzin. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, wydalanie może być wydłużone proporcjonalnie do stopnia zaburzeń. Stopień wiązania z białkami osocza wynosi 99 %.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
W badaniach na zwierzętach, toksyczność podprzewlekła i przewlekła objawiały się głównie jako rany i owrzodzenia przewodu pokarmowego oraz jako uszkodzenia nerek.
W serii standardowych testów in vitro i in vivo dotyczących mutagenności, nie wykazano działania mutagennego. Badania długotrwałe na szczurach i myszach nie wykazały potencjalnego działania kancerogennego ketoprofenu.
W dawce ≥ 6 mg/kg mc./dobę, ketoprofen może prowadzić do zaburzeń dotyczących zagnieżdżenia, płodności oraz porodu u samic szczura. Potencjał embriotoksyczny ketoprofenu został zbadany na kilku gatunkach zwierząt. Brak dowodu na jakiekolwiek teratogenne działanie ketoprofenu.
11
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Zawartość kapsułki:
Laktoza jednowodna
Magnezu stearynian
Krzemionka koloidalna bezwodna
Otoczka kapsułki:
Żelatyna
Tytanu dwutlenek (E171)
Żelaza tlenek, czarny (E172)
Erytrozyna (E127)
Indygokarmina (E132)
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
3 lata
6.4 Specjalne środki ostrożności przy przechowywaniu
Nie przechowywać w teperaturze powyżej 25˚C.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Produkt Ketoprofen-SF dostępny jest w blistrach z folii PVC/PVDC/Aluminium w opakowaniach po 20, 24, 50 lub 100 kapsułek.
Nie wszystkie rodzaje opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Szczególne środki ostrożności dotyczące usuwania
Wszelkie resztki niewykorzystanego produktu lub jego odpady należy usunąć w sposób zgodny z lokalnymi przepisami.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
SUN-FARM Sp. z o.o.
Człekówka 75,
05-340 Kołbiel
8. NUMER(-Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr: 17004
12
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU / DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
2010-06-22
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
2011-10-14
13
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Ketoprofen-SF, 100 mg, kapsułki, twarde
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Jedna kapsułka zawiera 100 mg ketoprofenu.
Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Jedna kapsułka zawiera 40,8 mg laktozy.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Kapsułka, twarda.
Kapsułka (rozmiar 3) z nieprzezroczystym niebieskofioletowym wieczkiem i żółtym korpusem wypełnionym białawoszarym proszkiem.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Objawowe leczenie bólu i zapalenia w przypadku:
- ostrego zapalenia stawów,
- przewlekłego zapalenia stawów, zwłaszcza reumatoidalnego zapalenia stawów, - zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa) i innych reumatoidalnych stanów zapalnych kręgosłupa,
- zaostrzenia choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa (zapalenie kości i stawów). 4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Maksymalna dawka dobowa wynosi 200 mg. Przed rozpoczęciem leczenia z zastosowaniem dawki dobowej 200 mg należy dokładnie rozważyć stosunek korzyści do ryzyka. Większe dawki nie są zalecane (patrz również punkt 4.4).
U dorosłych zalecana jest dawka dobowa 50 mg do 200 mg ketoprofenu, w 1 do 2 dawek pojedynczych w zależności od ciężkości przebiegu choroby.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku
Ze względu na możliwe działania niepożądane (patrz punkt 4.4) pacjenci w podeszłym wieku wymagają szczególnej obserwacji.
Pacjenci w podeszłym wieku z zaburzeniami czynności nerek
1
Zaleca się zmniejszenie dawki początkowej i podtrzymanie najmniejszej skutecznej dawki. Indywidualne dostosowanie dawki należy rozważyć tylko po zapewnieniu stanu dobrej tolerancji produktu (patrz punkt 5.2).
Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby
Pacjentów takich należy uważnie monitorować oraz stosować u nich najmniejsze skuteczne dawki.
Dzieci i młodzież
Ketoprofen-SF nie jest zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży, z uwagi na brak odpowiednich danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tej grupie wiekowej.
Sposób i czas podawania
Ketoprofen-SF należy połykać w całości (nie rozgryzać), popijając dużą ilością płynu, w czasie lub po posiłku.
Okres podawania określa lekarz prowadzący.
Przyjmowanie produktu leczniczego w najmniejszej skutecznej dawce przez najkrótszy okres konieczny do łagodzenia objawów zmniejsza ryzyko działań niepożądanych (patrz punkt 4.4).
4.3 Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1;
- reakcje nadwrażliwości w wywiadzie, takie jak skurcz oskrzeli, napady astmy oskrzelowej, zapalenie błony śluzowej nosa, pokrzywka lub inne reakcje alergiczne w następstwie stosowania ketoprofenu, kwasu acetylosalicylowego lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). U takich pacjentów zgłaszano ostre, rzadko powodujące zgon, reakcje anafilaktyczne (patrz punkt 4.8);
- znane reakcje fotoalergiczne lub fototoksyczne podczas stosowania ketoprofenu lub fibratów; - niewyjaśnione zaburzenia układu krwiotwórczego;
- czynna choroba wrzodowa żołądka lub jakiekolwiek przypadki krwawień z przewodu pokarmowego, owrzodzenia lub perforacja przewodu pokarmowego w wywiadzie; - skaza krwotoczna;
- krwawienie z naczyń mózgowych lub inne czynne krwawienie;
- ciężka niewydolność serca;
- ciężka niewydolność wątroby lub nerek;
- trzeci trymestr ciąży (patrz punkt 4.6).
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Przyjmowanie produktu leczniczego w najmniejszej skutecznej dawce przez najkrótszy okres konieczny do łagodzenia objawów zmniejsza ryzyko działań niepożądanych (patrz punkt 4.2 oraz „Wpływ na przewód pokarmowy” i „Wpływ na układ krążenia i naczynia mózgowe” poniżej).
Wpływ na przewód pokarmowy
Należy unikać jednoczesnego stosowania produktu leczniczego Ketoprofen-SF wraz z innymi lekami z grupy NLPZ, w tym z selektywnymi inhibitorami cyklooksygenazy-2.
Pacjenci w podeszłym wieku:
Podczas stosowania leków z grupy NLPZ ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza krwawień z przewodu pokarmowego lub perforacji przewodu pokarmowego, które mogą zakończyć się zgonem, jest większe w przypadku osób w podeszłym wieku (patrz też punkt 4.2).
2
Krwawienia z przewodu pokarmowego, owrzodzenia i perforacje przewodu pokarmowego: Krwawienia z przewodu pokarmowego i powstawanie owrzodzeń lub perforacji, które mogą zakończyć się zgonem, raportowano dla wszystkich NLPZ w każdym okresie leczenia, również bez objawów zwiastunowych lub ciężkich zdarzeń dotyczących przewodu pokarmowego w wywiadzie Dane epidemiologiczne wskazują, że stosowanie ketoprofenu może być związane ze zwiększonym, w porównaniu do innych NLPZ, działaniem toksycznym na przewód pokarmowy, zwłaszcza w przypadku stosowania większych dawek (patrz też punkty 4.2 i 4.3).
Ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego, owrzodzenia lub perforacji jest większe w przypadku stosowania większych dawek NLPZ u pacjentów z chorobą wrzodową w wywiadzie, w szczególności w przypadkach powikłanych krwawieniem lub perforacją (patrz punkt 4.3), oraz u osób w podeszłym wieku. U tych pacjentów należy zatem rozpoczynać leczenie od najmniejszej dostępnej dawki. Należy rozważyć u tych pacjentów, jak również w grupie pacjentów wymagających jednoczesnego leczenia małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego oraz innymi produktami leczniczymi zwiększającymi ryzyko działań niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego (patrz poniżej i punkt 4.5), stosowanie skojarzonego leczenia lekami osłaniającymi (np. mizoprostolem lub inhibitorami pompy protonowej).
Pacjenci z objawami toksycznego wpływu na układ pokarmowy w wywiadzie, zwłaszcza w podeszłym wieku, powinni zgłaszać wszelkie nietypowe objawy w obrębie jamy brzusznej (zwłaszcza krwawienia z przewodu pokarmowego), szczególnie na początku leczenia. Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów stosujących jednocześnie leki, które mogą zwiększać ryzyko powstawania owrzodzeń lub krwawienia, takie jak doustne kortykosteroidy, leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny lub leki hamujące agregację płytek krwi, takie jak kwas acetylosalicylowy (patrz punkt 4.5).
Należy przerwać leczenie w przypadku wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego lub owrzodzenia przewodu pokarmowego u pacjentów stosujących produkt Ketoprofen-SF.
Leki z grupy NLPZ należy stosować z ostrożnością w przypadku pacjentów z chorobami przewodu pokarmowego w wywiadzie (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna), ponieważ leki te mogą zaostrzyć przebieg tych chorób (patrz punkt 4.8).
Wpływ na układ krążenia i naczynia mózgowe
Pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i (lub) łagodną do umiarkowanej zastoinową niewydolnością serca w wywiadzie należy odpowiednio monitorować i udzielać właściwych zaleceń, ponieważ w związku z leczeniem NLPZ zgłaszane były zatrzymanie płynów i obrzęki.
Z badań klinicznych i danych epidemiologicznych wynika, że przyjmowanie niektórych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (szczególnie długotrwale i w dużych dawkach) jest związane ze zwiększeniem ryzyka zaburzeń zakrzepowych w obrębie tętnic (np. zawał serca lub udar). Dane
te są niewystarczające, aby wykluczyć takie ryzyko w przypadku przyjmowania ketoprofenu.
Pacjenci z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, zastoinową niewydolnością serca, rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca, chorobą tętnic obwodowych i (lub) chorobą naczyń mózgu powinni być leczeni ketoprofenem bardzo rozważnie. Podobną rozwagę należy zachować przed rozpoczęciem długotrwałego leczenia pacjentów z czynnikami ryzyka chorób układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, cukrzyca, palenie tytoniu).
Zalecana jest ostrożność u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i (lub) łagodną do umiarkowanej zastoinową niewydolnością serca w wywiadzie, ponieważ zgłaszane były zatrzymanie płynów oraz obrzęki w związku z leczeniem NLPZ.
Reakcje skórne
3
W czasie leczenia NLPZ odnotowano bardzo rzadkie przypadki wystąpienia ciężkich reakcji skórnych, niektóre ze skutkiem śmiertelnym, w tym złuszczające zapalenie skóry, zespół Stevensa Johnsona i toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka (patrz punkt 4.8). Prawdopodobnie największe ryzyko tych działań niepożądanych u pacjentów występuje na początku leczenia, ponieważ w większości przypadków reakcje te występowały w pierwszym miesiącu leczenia. W przypadku pierwszych objawów wysypki skórnej, zmian w obrębie błon śluzowych i jakichkolwiek innych objawów reakcji nadwrażliwości należy przerwać stosowanie produktu Ketoprofen-SF.
Reakcje fotoalergiczne spowodowane stosowaniem NLPZ są dobrze znanymi działaniami niepożądanymi leków tej grupy i są najczęściej przypisywane promieniowaniu UV. Ketoprofen powoduje zwiększone ryzyko fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Reakcja fotoalergiczna występuje na skutek nadwrażliwości na poziomie komórkowym obejmującej reakcje immunologiczne. Dlatego też występuje jedynie u pacjentów wcześniej uczulonych i wymaga okresu utajenia nadwrażliwości. Ustąpienie objawów skórnych po odstawieniu produktu może trwać kilka miesięcy. Mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości krzyżowej z innymi związkami kwasu arylopropionowego, fenofibratami lub związkami benzoilu lub benzofenonu zabezpieczonych oksybenzonem. Nie można wykluczyć, że powszechne oraz powtarzające się stosowanie tych związków może prowadzić do nadwrażliwości. W przypadku wystąpienia reakcji fotoalergicznej u pacjentów stosujących produkt Ketoprofen-SF należy przerwać jego stosowanie.
Pozostałe informacje
Ketoprofen-SF należy stosować tylko po dokładnym rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka: - w przypadkach nabytej porfirii.
Szczególnie w następujących przypadkach wymagany jest dokładny nadzór lekarza: - występujące uprzednio uszkodzenie nerek,
- zaburzenia czynności wątroby,
- bezpośrednio po poważnym zabiegu chirurgicznym,
- u pacjentów z katarem siennym, polipami nosa oraz przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, z uwagi na zwiększone ryzyko zapoczątkowania reakcji alergicznej. Może się to objawiać w postaci ataków astmy (tzw. astma aspirynowa), wystąpienia obrzęku
naczynioworuchowego lub pokrzywki,
- u pacjentów wykazujących reakcję alergiczną na inne substancje, ponieważ istnieje również ryzyko reakcji nadwrażliwości w czasie stosowania produktu Ketoprofen-SF,
- intensywne leczenie lekami moczopędnymi,
- leczenie lekami z grupy NLPZ lub innymi lekami przeciwbólowymi,
- zaburzenia krzepnięcia krwi, leczenie lekami przeciwzakrzepowymi.
Ostre reakcje nadwrażliwości (np. wstrząs anafilaktyczny) obserwowano w bardzo rzadkich przypadkach. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów poważnych reakcji nadwrażliwości po zastosowaniu Ketoprofen-SF należy przerwać stosowanie produktu. W zależności od objawów, jakakolwiek interwencja medyczna musi być przeprowadzona przez specjalistę.
U pacjentów z astmą w połączeniu z przewlekłym zapaleniem błony śluzowej nosa, przewlekłym zapaleniem zatok i (lub) polipowatością nosa występuje większe niż u pozostałej części populacji ryzyko uczulenia na kwas acetylosalicylowy i (lub) leki z grupy NLPZ. Przyjmowanie tego leku może powodować napady astmy lub skurcz oskrzeli, szczególnie u osób uczulonych na kwas acetylosalicylowy lub leki z grupy NLPZ (patrz punkt 4.3).
W przypadku wystąpienia zaburzeń takich jak niewyraźne widzenie należy przerwać stosowanie produktu.
Podobnie jak w przypadku stosowania innych NLPZ podczas choroby zakaźnej, przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe właściwości ketoprofenu mogą maskować występujące zazwyczaj objawy postępowania infekcji, takie jak gorączka.
4
U pacjentów, szczególnie w podeszłym wieku, z niewydolnością serca, marskością wątroby i nerczycą, stosujących leki moczopędne oraz z przewlekłym zaburzeniem czynności nerek, należy uważnie monitorować czynność nerek na początku leczenia. U tych pacjentów stosowanie ketoprofenu może wywołać zmniejszenie przepływu krwi przez nerki na skutek hamowania prostaglandyn i przez to prowadzić do uszkodzenia nerek.
Produkt Ketoprofen-SF może tymczasowo hamować agregację płytek. Pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia krwi powinni być poddani ścisłej obserwacji.
U pacjentów z nieprawidłowymi wynikami badań czynności wątroby lub chorobami wątroby w wywiadzie należy okresowo badać aktywność aminotransferaz, szczególnie podczas długotrwałego leczenia.
Zgłaszano rzadkie przypadki żółtaczki i zapalenia wątroby związane ze stosowaniem ketoprofenu.
Podczas dłuższego stosowania ketoprofenu wymagane jest regularne badanie aktywności enzymów wątrobowych, czynności nerek oraz morfologii krwi z rozmazem.
Podczas dłuższego stosowania leków analgetycznych może wystąpić ból głowy, którego nie należy leczyć poprzez zwiększenie dawki produktu leczniczego.
Zasadniczo nałogowe przyjmowanie leków analgetycznych, w szczególności, gdy jednocześnie podaje się kilka substancji przeciwbólowych, może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerek, w tym niewydolności nerek (nefropatia polekowa).
W czasie stosowania leków z grupy NLPZ działania niepożądane, zwłaszcza te dotyczące przewodu pokarmowego i ośrodkowego układu nerwowego, nasilają się, gdy jednocześnie jest spożywany alkohol.
Stosowanie leków z grupy NLPZ może zaburzać płodność u kobiet, dlatego też ten produkt nie jest zalecany u kobiet planujących ciążę. U kobiet, które mają trudności z zajściem w ciążę lub które są poddawane badaniom w związku z niepłodnością, należy rozważyć zakończenie stosowania leków z grupy NLPZ (patrz punkt 4.6).
Laktoza
Ten produkt leczniczy zawiera laktozę. Produktu Ketoprofen-SF nie należy stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji Nie zaleca się stosowania z następującymi produktami:
Inne NLPZ (w tym selektywne inhibitory cyklooksygenazy-2) oraz salicylany w dużych dawkach Jednoczesne stosowanie kilku leków z grupy NLPZ, w wyniku działania synergistycznego, może zwiększać ryzyko owrzodzenia przewodu pokarmowego i krwawień z przewodu pokarmowego.
Z tego względu należy unikać jednoczesnego stosowania ketoprofenu wraz z innymi NLPZ (patrz punkt 4.4).
Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfaryna, acenokumarol) i leki hamujące agregację płytek krwi (tyklopidyna, klopidogrel)
Zwiększone ryzyko krwawienia. Leki z grupy NLPZ mogą wzmagać działanie leków przeciwzakrzepowych, takich jak warfaryna (patrz punkt 4.4). Jeżeli jednoczesne stosowanie jest konieczne, należy dokładnie monitorować stan zdrowia pacjenta.
Lit
5
Istnieje ryzyko wzrostu stężenia litu w osoczu, a niekiedy prowadzące do toksycznego stężenia litu z powodu obniżonego stopnia wydalania litu przez nerki. Należy w związku z tym uważnie monitorować stężenie litu w surowicy krwi i dostosować jego dawkowanie w czasie leczenia NLPZ oraz po jego zakończeniu.
Metotreksat w dawkach większych niż 15 mg/tydzień:
W szczególności podczas podawania wysokich dawek (> 15 mg/tydzień) występuje zwiększone ryzyko toksycznego działania metotreksatu na krew i układ krwiotwórczy. Jest to prawdopodobnie związane z uwolnieniem metotreksatu z postaci związanej z białkami oraz jego zmniejszonego klirensu nerkowego.
Należy zachować ostrożność, podczas stosowania z następującymi produktami:
Leki moczopędne, inhibitory ACE i antagoniści angiotensyny II
Pacjenci, w szczególności pacjenci odwodnieni, przyjmujący leki moczopędne są narażeni na zwiększone ryzyko wystąpienia niewydolności nerek w następstwie zmniejszenia przepływu krwi przez nerki spowodowanego zahamowaniem prostaglandyn. Przed rozpoczęciem jednoczesnego stosowania tacy pacjenci powinni zostać nawodnieni, a następnie należy monitorować czynność nerek po rozpoczęciu leczenia (patrz punkt 4.4). U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (np. odwodnionych lub w podeszłym wieku) jednoczesne stosowanie inhibitorów ACE lub antagonistów angiotensyny II z produktami hamującymi cyklooksygenazę może prowadzić do dalszego pogorszenia czynności nerek, w tym ostrej niewydolności nerek, które jest zazwyczaj odwracalne. Należy zachować ostrożność podczas stosowania takiego połączenia, w szczególności u osób w podeszłym wieku. Należy pouczyć pacjenta o konieczności przyjmowania odpowiedniej ilości płynów oraz należy rozważyć regularną kontrolę czynności nerek po rozpoczęciu leczenia skojarzonego. Jednoczesne stosowanie produktu Ketoprofen-SF i diuretyków oszczędzających potas może prowadzić do hiperkaliemii. Należy kontrolować stężenie potasu we krwi.
Metotreksat w dawkach mniejszych niż 15 mg/tydzień:
W pierwszym tygodniu jednoczesnego stosowania należy cotygodniowo wykonywać pełną morfologię krwi. Badanie należy wykonywać częściej w przypadku jakiegokolwiek zaburzenia czynności nerek i u pacjentów w podeszłym wieku.
Podawanie produktu Ketoprofen-SF w ciągu 24 godzin przed lub po podaniu metotreksatu może prowadzić do zwiększenia stężenia metotreksatu i wzrostu jego toksycznego działania.
Glikokortykosteroidy
Występuje zwiększone ryzyko owrzodzenia przewodu pokarmowego lub krwawień z przewodu pokarmowego (patrz punkt 4.4).
Diuretyki pętlowe
Jednoczesne stosowanie diuretyków pętlowych może zwiększać częstość występowania zaburzeń czynności nerek.
Pentoksyfilina
Występuje zwiększone ryzyko krwawienia. Konieczne jest częstsze monitorowanie kliniczne stanu pacjenta i kontrolowanie czasu krwawienia.
Należy wziąć pod uwagę interakcje z następującymi produktami:
Leki hipotensyjne (leki beta-adrenolityczne, inhibitory konwertazy angiotensyny, diuretyki) Ryzyko zmniejszenia działania hipotensyjnego (hamowanie prostaglandyn rozszerzających naczynia).
Antybiotyki – pochodne chinolonu
Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia drgawek u pacjentów stosujących NLPZ i chinoliny.
6
Fenytoina
Jednoczesne stosowanie produktu Ketoprofen-SF wraz z lekami zawierającymi fenytoinę może zwiększać ich stężenie fenytoiny w surowicy krwi. Zaleca się monitorowanie stężenia fenytoiny w surowicy.
Digoksyna
Leki z grupy NLPZ mogą zaostrzyć niewydolność serca oraz zwiększać stężenie digoksyny w surowicy krwi. Zaleca się monitorowanie stężenia digoksyny w surowicy.
Inne leki przeciwzakrzepowe, heparyna w dawkach profilaktycznych
Zwiększone ryzyko krwawienia.
Inne leki powodujące hiperkaliemię
Ryzyko hiperkaliemii.
Cyklosporyna, takrolimus
Ryzyko wystąpienia addycyjnego działania nefrotoksycznego, w szczególności u osób w podeszłym wieku.
Trombolityki
Zwiększone ryzyko krwawienia.
Probenecid i sulfinpirazon
Produkty lecznicze zawierające probenecid i sulfinpirazon mogą opóźniać wydalanie ketoprofenu.
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (ang. SSRI)
Występuje zwiększone ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego (patrz punkt 4.4).
Leki zobojętniające sok żołądkowy
Leki zobojętniające sok żołądkowy mogą prowadzić do zmniejszenia wchłaniania produktu Ketoprofen-SF.
Doustne leki przeciwcukrzycowe
Do chwili obecnej badania kliniczne nie wykazały interakcji pomiędzy ketoprofenem a doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Niemniej jednak zaleca się profilaktycznie kontrolę stężenia cukru w czasie skojarzonego leczenia.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża
Hamowanie syntezy prostaglandyn może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży i (lub) rozwój zarodka i płodu. Dane z badań epidemiologicznych wskazują na zwiększone ryzyko poronienia, jak również wad serca i wytrzewienia po użyciu inhibitorów syntezy prostaglandyn we wczesnej ciąży. Całkowite ryzyko wystąpienia sercowo-naczyniowych wad rozwojowych zwiększa się z poniżej 1% do około 1,5%. Ryzyko zwiększa się wraz z dawką i czasem trwania leczenia. U zwierząt wykazano, że podanie inhibitora syntezy prostaglandyn prowadzi do zwiększonej utraty zarodka przed i po jego zagnieżdżeniu oraz zwiększonej śmiertelności zarodków i -płodów. Ponadto zwiększona ilość wad rozwojowych, w tym wady sercowo-naczyniowe, była raportowana u zwierząt, którym podawano inhibitor syntezy prostaglandyn podczas fazy organogenezy.
W czasie pierwszego i drugiego trymestru ciąży ketoprofen należy podawać jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności. Jeżeli ketoprofen podawany jest kobiecie, która zamierza zajść w ciążę, oraz gdy jest podawany w pierwszym lub drugim trymestrze ciąży, dawka powinna być możliwie najmniejsza, a czas leczenia możliwie najkrótszy.
7
W czasie trzeciego trymestru ciąży wszystkie inhibitory prostaglandyn mogą: - narazić płód na:
∙ działanie toksyczne na układ krążenia i płuca (przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego i nadciśnienie płucne),
∙ zaburzenia czynności nerek, mogące prowadzić do niewydolności nerek z małowodziem.
- narazić matkę i dziecko pod koniec trwania ciąży na:
∙ możliwość przedłużenia czasu krwawienia, hamujący wpływ na agregację płytek, który może wystąpić nawet po bardzo małych dawkach,
∙ hamowanie skurczów macicy mogące powodować opóźnienie lub przedłużenie porodu. W związku z powyższym, ketoprofen jest przeciwwskazany w trzecim trymestrze ciąży.
Karmienie piersią
Brak danych dotyczących przenikania ketoprofenu do mleka ludzkiego. Nie zaleca się stosowania ketoprofenu w okresie karmienia piersią.
Płodność
Podobnie jak w przypadku innych produktów leczniczych, o których wiadomo, że hamują cyklooksygenazy/ syntezę prostaglandyn, stosowanie ketoprofenu może zaburzać płodność u kobiet, dlatego też nie jest on zalecany u kobiet planujących ciążę. U kobiet, które mają trudności z zajściem w ciążę lub które są poddawane badaniom w związku z niepłodnością, należy rozważyć zakończenie stosowania ketoprofenu.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Należy poinformować pacjentów o możliwości wystąpienia senności, zawrotów głowy lub drgawek i odradzić im prowadzenie pojazdów oraz obsługiwanie maszyn w przypadku pojawienia się takich objawów.
Ponieważ w czasie stosowania dużych dawek produktu Ketoprofen-SF mogą wystąpić działania niepożądane dotyczące ośrodkowego układu nerwowego (np. zmęczenie, zawroty głowy), zdolność reakcji może być zmieniona w pojedynczych przypadkach oraz zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn może być ograniczona. W szczególności odnosi się to do interakcji z alkoholem.
4.8 Działania niepożądane
W odniesieniu do wymienionych działań niepożądanych produktu leczniczego należy pamiętać, iż są one głównie zależne od dawki oraz występuje różnica międzyosobnicza w ich występowaniu.
Najczęstszymi obserwowanymi działaniami niepożądanymi są działania dotyczące przewodu pokarmowego. Owrzodzenie żołądka, perforacja lub krwawienie z przewodu pokarmowego, również ze skutkiem śmiertelnym, mogą wystąpić, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku (patrz punkt 4.4). Po podaniu produktu leczniczego odnotowano nudności, wymioty, biegunki, wzdęcia, zaparcia, niestrawność, ból brzucha, smołowate stolce, krwawe wymioty, wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, pogorszenie przebiegu zapalenia jelita grubego i choroby Crohna (patrz punkt 4.4). Rzadziej obserwowano zapalenie błony śluzowej żołądka.
Ryzyko wystąpienia krwawienia z przewodu pokarmowego w szczególności zależy od dawki i czasu trwania leczenia.
W związku z leczeniem NLPZ zgłaszano występowanie obrzęków, nadciśnienia, niewydolności serca.
Z badań klinicznych i danych epidemiologicznych wynika, że przyjmowanie niektórych NLPZ (szczególnie długotrwale w dużych dawkach) jest związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka zaburzeń zakrzepowych w obrębie tętnic (np. zawał serca lub udar), patrz punkt 4.4.
8
Zgłaszano następujące działania niepożądane związane ze stosowaniem ketoprofenu u dorosłych:
Częstość
Klasy
fikacja
układów i
narządów
Bardzo często
(≥ 1/10)
Często
(≥ 1/100
do < 1/10)
Niezbyt często
(>1/1 000 do
<1/100)
Rzadko
(>1/10 000
do <1/1 000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana (częstość nie może być określona na
podstawie
dostępnych danych)
Zakażenia i
zarażenia
pasożytnicze 1
Opisywano
przypadki
pogorszenia stanów zapalnych
pochodzenia
infekcyjnego (np. rozwój
martwiczego
zapalenia powięzi) podczas
układowego
przyjmowania
leków z grupy
NLPZ. Ma to
prawdopodobnie związek z
mechanizmem
działania NLPZ.
Zaburzenia
krwi i układu chłonnego2
Niedokrwistość
pokrwotoczna
Niedokrwistość
hemolityczna,
zaburzenia układu krwiotwórczego
(niedokrwistość
aplastyczna,
leukopenia,
Niewydolność szpiku kostnego
9
trombocytopenia, pancytopenia,
agranulocytoza). Pierwszymi
oznakami mogą
być: gorączka, ból gardła,
powierzchowne
zmiany chorobowe w jamie ustnej,
objawy
grypopodobne,
znaczne zmęczenie, krwawienie z nosa oraz krwawienie w obrębie skóry.
Zaburzenia
układu
immunologi-
cznego
Reakcje
nadwrażliwości w postaci wysypki skórnej i świądu
Ostre ogólne
reakcje
nadwrażliwości. Objawiają się one jako: obrzęk
twarzy, obrzęk
języka, wewnętrzny obrzęk krtani wraz ze zwężeniem dróg oddechowych,
duszność, kołatanie serca,
niedociśnienie
tętnicze, a nawet zagrażający życiu wstrząs
anafilaktyczny.3
Zaburzenia
psychiczne
Bezsenność,
pobudzenie,
Zmiany nastroju
10
drażliwość
Zaburzenia
układu
nerwowego
Ból głowy,
zawroty głowy
lub zmęczenie
Senność
Parestezja
Drgawki, zaburzenia smaku
Zaburzenia
oka
Zaburzenia
widzenia (patrz punkt 4.4)
Zaburzenia
ucha i
błędnika
Szumy uszne
Zaburzenia
serca
Niewydolność
serca, zawał
mięśnia sercowego
Zaburzenia
naczyniowe
Nadciśnienie
tętnicze
Rozszerzenie
naczyń
Zaburzenia
układu
oddechowego, klatki
piersiowej i
śródpiersia
Astma
Skurcz oskrzeli
(szczególnie u
pacjentów z
nadwrażliwością na kwas
acetylosalicylowy i inne leki z grupy
NLPZ), zapalenie błony śluzowej nosa
Zaburzenia
żołądka i jelit
Zaburzenia
przewodu
pokarmowego, np.: nudności,
wymioty, zgaga, ból żołądka,
wzdęcia, zaparcie lub biegunka oraz niewielkie
krwawienia z
przewodu
Niestrawność, ból brzucha,
owrzodzenie
przewodu
pokarmowego
wraz z
krwawieniem i
perforacją w
niektórych
przypadkach
Krwawe
wymioty,
smolisty stolec, zapalenie błony śluzowej jamy
ustnej, zapalenie żołądka
Zgłaszano
zapalenie trzustki, błoniaste zwężenie jelita
Zaostrzenie
zapalenia jelita
grubego i choroby Crohna
11
pokarmowego, które w
pojedynczych
przypadkach
mogą
powodować
niedokrwistość
Zaburzenia
wątroby i dróg żółciowych
Zaburzenia
czynności
wątroby
Zapalenie wątroby, zwiększenie
aktywności
aminotransferaz, zwiększenie
stężenia bilirubiny w surowicy z
powodu zaburzeń wątroby
Uszkodzenie
wątroby, w
szczególności w
czasie
długotrwałego
leczenia
Zaburzenia
skóry i tkanki podskórnej
Nadwrażliwość na światło,
wysypka, świąd
Zasadniczo
odwracalne reakcje fotoalergiczne lub fototoksyczne w postaci rumienia, świądu,
pęcherzykowacenia lub zmian
liszajowatych po kilku miesiącach stosowania bez
powikłań. 5
Łysienie
(najczęściej
odwracalne),
pęcherzowe reakcje skórne, w tym
zespół Stevensa-
Johnsona oraz
Pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy
12
toksyczne
martwicze
oddzielanie się
naskórka (zespół Lyella).
Zaburzenia
nerek i dróg
moczowych4
Obrzęk
obwodowy, w
szczególności u pacjentów z
nadciśnieniem
Zaburzenie
czynności nerek, ostra
niewydolność
nerek, zespół
nerczycowy lub śródmiąższowe zapalenie nerek
Uszkodzenie nerek (martwica
brodawek), w
szczególności
podczas
długotrwałego
leczenia, również zwiększone
stężenie kwasu
moczowego
Nieprawidłowe
wyniki badań
czynności nerek
Zaburzenia
ogólne i stany w miejscu
podania
Obrzęk
Badania
diagnostyczne
Zwiększenie masy ciała
1Należy zalecić pacjentom, aby natychmiast skontaktowali się z lekarzem w przypadku pojawienia się pierwszych objawów infekcji lub pogorszenia stanu zapalnego, w czasie leczenia produktem Ketoprofen-SF. Należy sprawdzić, czy istnieje wskazanie do leczenia przeciwbakteryjnego antybiotykiem. 2W czasie długotrwałego leczenia należy regularnie kontrolować morfologię krwi z rozmazem.
3Należy natychmiast zasięgnąć pomocy medycznej w przypadku wystąpienia początków powyższych objawów, które mogą wystąpić już po pierwszym podaniu produktu.
4Należy regularnie kontrolować czynność nerek.
5W takich przypadkach należy przerwać stosowanie produktu Ketoprofen-SF.
13
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
Al. Jerozolimskie 181C
02-222 Warszawa
Tel.: + 48 22 49 21 301
Faks: + 48 22 49 21 309
e-mail: ndl@urpl.gov.pl
4.9 Przedawkowanie
Objawy
Zgłaszano przypadki przedawkowania ketoprofenu w dawkach do 2,5 g. W większości przypadków odnotowane objawy były łagodne i ograniczały się do letargu, senności, nudności, wymiotów i bólu w nadbrzuszu. Ponadto mogą wystąpić ból głowy, zawroty głowy, otępienie, utrata przytomności, ból brzucha, niedociśnienie tętnicze, depresja oddechowa i sinica.
Sposób postępowania
Brak specyficznej odtrutki w przypadku przedawkowania ketoprofenu.
W przypadkach podejrzenia ciężkiego przedawkowania płukanie żołądka jest zalecane tylko w ciągu 60 minut od przyjęcia leku. Należy rozpocząć leczenie objawowe i podtrzymujące, w tym nawodnienie, monitorowanie wydalania z moczem oraz wyrównanie kwasicy, jeśli wystąpi. Jeżeli wystąpi niewydolność nerek, w celu usunięcia leku z krążenia przydatna może być hemodializa.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: Niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne, pochodne kwasu propionowego, kod ATC: M01A E03
Ketoprofen jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (NLPZ), który okazał się być skuteczny w tradycyjnych modelach stanu zapalnego u zwierząt, poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn. U ludzi ketoprofen zmniejsza ból, obrzęk i gorączkę, wywołane stanem zapalnym. Ponadto ketoprofen hamuje indukowaną kolagenem agregację płytek.
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Ketoprofen po podaniu doustnym ulega szybkiemu wchłanianiu po przejściu do jelita cienkiego. Maksymalne stężenie w osoczu następuje po 1 – 2 godzin od podania doustnego i doodbytniczego oraz po 20 – 30 minutach od podania domięśniowego. Dostępność ogólnoustrojowa wynosi ponad 90% po podaniu doustnym oraz ponad 70% po podaniu domięśniowym i doodbytniczym. Po metabolizmie w wątrobie (hydroksylacja, sprzęganie), farmakologicznie nieaktywne metabolity są wydalane głównie przez nerki (92 – 98%), a pozostałość z żółcią. U zdrowych osobników okres półtrwania wynosi 1,5 – 2,5 h, ale może również wynosić 8 godzin. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, wydalanie może być wydłużone proporcjonalnie do stopnia zaburzeń. Stopień wiązania z białkami osocza wynosi około 99%.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
14
W badaniach na zwierzętach, toksyczność subchroniczna i przewlekła objawiały się głównie jako rany i owrzodzenia przewodu pokarmowego oraz jako uszkodzenia nerek.
W serii standardowych testów in vitro i in vivo dotyczących mutagenności nie wykazano działania mutagennego. Badania długotrwałe na szczurach i myszach nie wykazały potencjalnego działania kancerogennego ketoprofenu.
W dawce ≥ 6 mg/kg mc./dobę ketoprofen może prowadzić do zaburzeń dotyczących zagnieżdżenia, płodności oraz porodu u samic szczura. Potencjał embriotoksyczny ketoprofenu został zbadany na kilku gatunkach zwierząt. Brak dowodu na jakiekolwiek teratogenne działanie ketoprofenu.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Zawartość kapsułki:
Laktoza jednowodna
Magnezu stearynian
Krzemionka koloidalna bezwodna
Otoczka kapsułki:
Żelatyna
Tytanu dwutlenek (E 171)
Żelaza tlenek, czarny (E 172)
Erytrozyna (E 127)
Indygokarmin (E 132)
Żelaza tlenek żółty (E 172)
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
3 lata
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Nie przechowywać w temperaturze powyżej 30˚C.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Produkt Ketoprofen-SF dostępny jest w blistrach z folii PVC/PVDC/Aluminium w opakowaniach po 20, 30, 50 lub 100 kapsułek.
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania
Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
15
SUN-FARM Sp. z o.o.
ul. Dolna 21
05-092 Łomianki
8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr: 17005
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 22 czerwca 2010 Data ostatniego przedłużenia pozwolenia:
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
05.2015
16