Kaletka podbarkowa jest niewielką przestrzenią otoczoną błoną i wypełnioną małą ilością płynu, która znajduje się w górnej części stawu ramiennego. Pełni funkcję amortyzatora, umożliwiając prawidłowe przesuwanie się struktur stawu podczas ruchu.

Zapalenie kaletki podbarkowej to sytuacja, w której dochodzi do jej podrażnienia, prowadzącego do pogrubienia błony kaletki oraz nadmiernego wydzielania się płynu do jej wnętrza. Kaletka staje się bolesna i nie spełnia swojej funkcji, a zamiast ułatwiać ruch w stawie, istotnie go ogranicza.

Zapalenie torebki stawowej barku jest częstym schorzeniem i główną przyczyną bólu w tym obszarze. Im starsza osoba, tym częściej występuje ten problem. Związane jest to bezpośrednio z częstszym występowaniem zmian zwyrodnieniowych w stawie, które prowadzą do zapalenia torebki.

Głównym symptomem zapalenia kaletki podbarkowej jest ból w okolicach barku. Ból może być różnego nasilenia, występować nagle lub stopniowo nasilać się w ciągu dni lub tygodni. Może rozlewać się w kierunku szyi lub łokcia. Ból często wzrasta w nocy, może przeszkadzać w śnie, utrudniać zasypianie.

Pojawiające się dolegliwości bólowe utrudniają ruch barku pacjenta, a w przypadku silnego zapalenia mogą całkowicie ograniczyć ruchliwość stawu.

Rzadko występuje obrzęk barku, uczucie trzaskania w stawie, drętwienie kończyny górnej.

W przypadku doznania bólu w barku, zwłaszcza po przeciążeniu, zaleca się odpoczynek, lekkie schłodzenie bolącego miejsca oraz stosowanie leków przeciwzapalnych, na przykład ibuprofenu.

Jeżeli dolegliwości są poważne, nie ustępują pomimo odpoczynku i istotnie ograniczają ruchomość barku, konieczna jest konsultacja z ortopedą.

Silny ból i ograniczenie ruchomości, które pojawiły się nagle – w ciągu ostatnich godzin, 1-2 dni – wymagają konsultacji na ostrym dyżurze. Jeśli dolegliwości rozwijają się stopniowo przez kilka tygodni, należy umówić się na planową konsultację w poradni ortopedycznej.

Rozpoznanie zapalenia kaletki podbarkowej zazwyczaj jest ustalane poprzez rozmowę z pacjentem i dokładne badanie kliniczne. W celu dokładnej oceny barku, w zależności od sytuacji, konieczne jest wykluczenie złamań w tej okolicy, szczególnie jeśli objawy pojawiły się nagle po niefortunnym ruchu, itp. Standardowo wykonuje się badanie RTG, które poza zmianami pourazowymi może ujawnić pewne zmiany przewlekłe, takie jak degeneracje, zwapnienia. Ocena samej kaletki jest możliwa poprzez wykonanie USG, które stanowi uzupełnienie do standardowego badania RTG w tej sytuacji.

W diagnostyce zapalenia kaletki podbarkowej, oprócz potwierdzenia obecności typowych zmian zapalnych, istotne jest ustalenie przyczyny dolegliwości. Rzadko obserwuje się zapalenie kaletki podbarkowej bez współistniejących innych patologii barku. Najczęściej występują degeneracje ścięgien stożka rotatorów, które prowadzą do zapalenia kaletki. W celu poszukiwania innych schorzeń, oprócz badania RTG i USG, w niektórych przypadkach zalecane może być przeprowadzenie rezonansu magnetycznego.

Natychmiastowe leczenie zapalenia kaletki podbarkowej polega na stosowaniu specjalnych lekarstw przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Na początku zaleca się przyjmowanie leków doustnych, a jeśli nie następuje poprawa po takiej terapii, ortopeda może zdecydować się na wstrzyknięcie leków bezpośrednio do kaletki w postaci zastrzyku. Takie zastrzyki często są wykonywane pod kontrolą ultrasonografii.

Chwilowe odciążenie barku poprzez noszenie temblaka na ramieniu, odpoczynek, zastosowanie zimnych okładów miejscowych również mogą zmniejszyć dolegliwości.

Opisane powyżej metody mają na celu złagodzenie dolegliwości, ale nie eliminują przyczyny zapalenia. W zależności od patologii prowadzącej do zapalenia kaletki, konieczne jest dalsze, specjalistyczne leczenie.

Najczęstszą przyczyną zapalenia kaletki podbarkowej są zmiany zwyrodnieniowe w stawie ramiennym, a co za tym idzie, utrwalony, nieprawidłowy wzorzec ruchu nazywany konfliktem podbarkowym (pacjent podświadomie wykonuje ruchy barkiem w nieprawidłowy sposób, co pogłębia niekorzystne zmiany - błędne koło). Niewielkie zmiany zwyrodnieniowe współistniejące z konfliktem podbarkowym wymagają intensywnej rehabilitacji.

W przypadku zaawansowanych zmian sam fizjoterapia może nie być skuteczna. W takich sytuacjach rozważane jest leczenie inwazyjne, mające na celu zredukowanie zmian zwyrodnieniowych w ścięgnach. Czasami stosuje się iniekcje czynników wzrostu pobranych z krwi pacjenta w obszarze uszkodzeń. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne, takie jak artroskopia barku z naprawą uszkodzonych ścięgien lub usunięcie zwapnień.

Jeśli przyczyną zapalenia są choroby reumatyczne, może być konieczne dostosowanie dotychczasowego leczenia przez reumatologa. Natomiast infekcje kaletki podbarkowej wymagają leczenia antybiotykami.

Rokowanie co do natychmiastowego zmniejszenia objawów jest wysokie – leczenie przeciwzapalne (ustne, przy potrzebie w postaci zastrzyku do kaletki) jest skuteczne i przynosi poprawę u większości osób.

Niemniej jednak, istnieje zagrożenie ponownymi stanami zapalnymi, zwłaszcza gdy w stawie ramiennym występują zmiany zwyrodnieniowe. Tylko skuteczne leczenie tych zmian może ochronić pacjenta przed kolejnymi atakami zapalenia.

Profilaktyka zapalenia kaletki podbarkowej polega na ogólnym zapobieganiu chorobie zwyrodnieniowej stawów. Trzeba unikać przeciążeń barków, regularnie uprawiać umiarkowaną aktywność fizyczną i dbać o ogólną kondycję. Osoby z chorobami reumatologicznymi powinny regularnie kontrolować swój stan zdrowia.

Czas, przez jaki trwa zapalenie kaletki podbarkowej u różnych pacjentów, może być zróżnicowany i zależy od wielu czynników. Zazwyczaj objawy utrzymują się od 3 do 4 tygodni aż do pół roku. Natychmiastowa diagnoza problemu i szybkie rozpoczęcie leczenia znacznie skraca czas trwania dolegliwości. Rekonwalescencja wydłuża się znacząco, gdy leczenie rozpoczyna się po długim okresie trwania objawów lub pacjent nie przestrzega zaleceń. Im dłużej trwa stan zapalny kaletki, tym trudniejsze jest jego opanowanie - w przypadkach, gdy stan jest przewlekły, często konieczne jest zastosowanie terapii inwazyjnej, takiej jak iniekcje glikokortykosteroidów, a w skrajnych przypadkach artroskopia stawu barkowego.

Jeśli zapalenie torebki stawowej barku nie ustępuje samoistnie, konieczna może być konsultacja lekarska. Szczególnie w przypadku trwającego bólu i ograniczonej ruchomości, warto skonsultować się z ortopedą po kilku dniach lub tygodniu od wystąpienia objawów.

Nie ma absolutnych przeciwwskazań do wykonywania ćwiczeń podczas zapalenia kaletki podbarkowej. Dodatkowo, specjalnie dobrany zestaw ćwiczeń dla stawu ramiennego przez fizjoterapeutę jest skuteczną formą wsparcia w leczeniu tej dolegliwości.
Jeśli zestaw ćwiczeń obejmujących bark w przypadku zapalenia powinien być skonsultowany z rehabilitantem, to aktywność angażująca inne części ciała (bez barku) może być wykonywana bez problemów - jeśli tylko pacjent czuje się na to gotowy.