Obecnie uważa się, że powstawanie zaburzeń osobowości wynika z oddziaływania szkodliwych czynników biologicznych, genetycznych i psychospołecznych. W przeszłości badacze skupiali się głównie na aspektach rodzinnych, takich jak trudności w różnych etapach rozwoju, brak poczucia bezpieczeństwa, wysoki poziom napięć i konfliktów w rodzinie. Jednak obecnie coraz większe znaczenie przywiązuje się do czynników genetycznych. Pierwsze objawy zaburzeń osobowości zazwyczaj pojawiają się w późnym dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym, chociaż diagnoza jest stawiana najczęściej w okresie dorosłości. Wynika to z nadziei na skuteczne radzenie sobie z problemami rozwojowymi z wcześniejszych lat życia i z przekonania, że młoda psychika rozwije umiejętność pozytywnego radzenia sobie z trudnościami.

Diagnoza jest zazwyczaj ustalana na podstawie dokładnego wywiadu psychiatrycznego przeprowadzanego z pacjentem oraz, jeśli to możliwe, z jego bliskimi. Dodatkowym elementem może być wykonanie testów psychologicznych. Konieczne jest również wykluczenie obecności innych zaburzeń psychicznych, jak również patologii lub uszkodzeń mózgu, które mogą być przyczyną niepożądanych zachowań.

Podstawowym sposobem leczenia większości zaburzeń osobowości jest długoterminowa terapia psychodynamiczna oparta na założeniach psychoanalitycznych. Coraz więcej wiarygodnych badań potwierdza skuteczność tego podejścia, choć pojawiają się również doniesienia o przydatności innych metod terapeutycznych, takich jak modyfikacje terapii poznawczo-behawioralnej. W każdym przypadku istotne jest nawiązanie relacji terapeutycznej opartej na zaufaniu i zaangażowaniu. Mimo że leczenie zaburzeń osobowości jest trudne, zauważa się trwały postęp, który przynosi coraz więcej nadziei i optymizmu.

W przypadku pacjentów z zaburzeniami osobowości często stosuje się również farmakoterapię, która pomaga opanować objawy i epizody pogorszenia samopoczucia. Postęp w dziedzinie diagnostyki i terapii zaburzeń osobowości jest kluczowy, ponieważ brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do zerwania więzi społecznych, pogorszenia funkcjonowania w różnych obszarach życia oraz zwiększenia ryzyka samobójstwa.