- Co to jest niedoczynność tarczycy i jakie są przyczyny niedoczynności tarczycy?
- Jak często występuje niedoczynność tarczycy?
- Objawy niedoczynności tarczycy
- Co zrobić w razie wystąpienia objawów sugerujących niedoczynność tarczycy?
- Rozpoznanie niedoczynności tarczycy
- Leczenie niedoczynności tarczycy
- Czy możliwe jest całkowite wyleczenie niedoczynności tarczycy?
- Jak uniknąć zachorowania na niedoczynność tarczycy?
Co to jest niedoczynność tarczycy i jakie są przyczyny niedoczynności tarczycy?
Jak często występuje niedoczynność tarczycy?
Niedobór hormonów tarczycy jest najczęstszym problemem związany z tarczycą; dotyka około 5% dorosłych kobiet i 1% mężczyzn. Choć niedoczynność tarczycy częściej występuje wraz z wiekiem (szczególnie powyżej 60 lat), może także dotyczyć osób młodych i dzieci. W przypadku choroby Hashimoto, niedoczynność tarczycy często występuje u członków tej samej rodziny.
Objawy niedoczynności tarczycy
Co zrobić w razie wystąpienia objawów sugerujących niedoczynność tarczycy?
W przypadku pojawienia się symptomów sugerujących niedoczynność gruczołu tarczowego należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który po przeprowadzeniu badania lekarskiego (po zebraniu wywiadu i przeprowadzeniu badań) podejmie decyzję o konieczności zbadania poziomu hormonu tyreotropowego (TSH). Regularne badania TSH powinny być również wykonywane u osób, u których występuje historia choroby Hashimoto. Bardzo istotne jest zdiagnozowanie niedoczynności tarczycy u kobiet planujących ciążę, ponieważ jest to stan bardzo niekorzystny zarówno dla kobiety, jak i dla dziecka. Z tego powodu wielu specjalistów zaleca przeprowadzenie badania poziomu TSH u każdej kobiety, która planuje ciążę.
Rozpoznanie niedoczynności tarczycy
Do potwierdzenia niedoczynności tarczycy potrzebne są badania hormonalne. Pierwsze badanie oceniające funkcjonowanie tarczycy może przeprowadzić lekarz rodzinny. Jeśli wynik okaże się nieprawidłowy (powyżej normy), konieczne będzie sprawdzenie poziomu tyroksyny (FT4). Przebieg pierwotnej niedoczynności tarczycy (spowodowanej chorobą tarczycy, a nie przysadki) można stwierdzić, jeśli podwyższone TSH towarzyszy obniżonemu FT4.
W przypadku rozpoznania niedoczynności tarczycy lekarz będzie próbował ustalić przyczynę. Przydatne może być wykonanie USG tarczycy; w przypadku choroby Hashimoto można zauważyć zmniejszenie wielkości tarczycy oraz obniżoną echogeniczność.
Oznaczenie stężeń przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, zwłaszcza anty-TPO lub anty-TG: zwiększone stężenie anty-TPO jest charakterystyczne dla choroby Hashimoto.
Leczenie niedoczynności tarczycy
Niedobór hormonów tarczycy można skutecznie leczyć poprzez regularne przyjmowanie odpowiednich substancji. Lewotyroksyna, produkowana syntetycznie, jest identyczna w działaniu jak hormon wydzielany przez tarczycę. Ważne jest, aby stosować ten sam preparat lewotyroksyny, ponieważ różne preparaty mogą mieć różne efekty. Regularne przyjmowanie hormonów tarczycy prowadzi do normalizacji poziomu TSH i przywrócenia zdrowej równowagi organizmu. Większość pacjentów może być leczona ambulatoryjnie, jednak osoby z ciężkim niedoborem tarczycy lub współistniejącymi poważnymi schorzeniami mogą wymagać hospitalizacji.
Lewotyroksynę zaleca się przyjmować regularnie, najlepiej rano na czczo, około 30-60 minut przed posiłkiem. Dawkę leku ustala lekarz, a następnie monitoruje wyniki badań TSH, modyfikując dawkę w razie potrzeby. Kontrole TSH są zazwyczaj przeprowadzane co kilka tygodni na początku leczenia, a po ustabilizowaniu stanu, co kilka miesięcy.
Ważne jest poinformowanie lekarza o przyjmowanych innych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą oddziaływać z lewotyroksyną, tak jak preparaty żelaza, które nie powinny być przyjmowane jednocześnie.
Jeśli chodzi o ciążę i niedoczynność tarczycy, Euthyrox można łączyć z preparatami żelaza, jednak zaleca się zachować odstęp pomiędzy nimi, aby uniknąć osłabienia działania lewotyroksyny. Według badań, najbezpieczniej jest podawać leki zawierające żelazo co najmniej dwie godziny po lewotyroksynie, a odstęp najlepiej wynosić sześć godzin.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie niedoczynności tarczycy?
Prawie wszyscy pacjenci z niedoczynnością tarczycy muszą być leczeni lewotyroksyną i regularnie kontrolować poziom TSH przez całe życie. Istnieją jednak sytuacje, takie jak zapalenie tarczycy po porodzie, ostre zapalenie tarczycy i niedoczynność tarczycy wywołana lekami, w których może dojść do samoistnego wyzdrowienia i ustąpienia objawów niedoczynności tarczycy.
Jak uniknąć zachorowania na niedoczynność tarczycy?
Autoimmunologiczne schorzenia tarczycy, takie jak choroba Gravesa-Basedowa czy choroba Hashimoto, mają podłoże genetyczne. Nie jesteśmy w stanie zmienić genetycznej predyspozycji osób dotkniętych tą przypadłością. Osoby, u których w rodzinie występują autoimmunologiczne schorzenia tarczycy, powinny informować o tym lekarzy, aby unikać leków, które mogą negatywnie wpłynąć na przebieg choroby. Ponadto zalecane jest regularne kontrolowanie poziomu TSH w celu szybkiego wykrycia rozwoju niedoczynności tarczycy i zapobieżenia poważnym objawom.