Badanie mikrobiologiczne moczu polega na identyfikacji mikroorganizmów, głównie bakterii, obecnych w próbce.

Badanie podejście z zainfekowanych dróg moczowych - celem potwierdzenia obecności patogenu w układzie moczowym, który może być przyczyną infekcji. W niektórych przypadkach po zakończeniu leczenia zakażenia dróg moczowych - w celu potwierdzenia jego efektywności.

Nie ma żadnych argumentów przeciwko temu.

Aby uniknąć zanieczyszczenia próbki moczu bakteriami z skóry i błon śluzowych w okolicy ujścia cewki moczowej, konieczne jest staranne umycie jej (wodą z mydłem lub specjalnym płynem do higieny intymnej). W przypadku kobiet należy rozchylić zewnętrzne wargi sromowe i przemywać okolicę ujścia cewki moczowej od przodu do tyłu, a u mężczyzn odciągnąć napletek.

Próbka moczu powinna zostać pobrana do specjalnego, jałowego (sterylnego) pojemnika, który można nabyć w aptece lub otrzymać w laboratorium analitycznym. Nie wolno otwierać pojemnika wcześniej, należy to zrobić tuż przed pobraniem próbki. Następnie należy niezwłocznie dostarczyć próbkę do laboratorium mikrobiologicznego.

Jeśli nie jest to możliwe, należy przechowywać próbkę w lodówce, utrzymując temperaturę około 4°C, jednak nie dłużej niż kilka godzin. Długotrwałe przechowywanie próbki w temperaturze pokojowej sprzyja wzrostowi bakterii i może wpłynąć na wynik badania.

Próbka powinna być pobrana z tzw. środkowego strumienia moczu, aby mieć pewność, że ewentualnie wyhodowane drobnoustroje pochodzą z pęcherza moczowego, a nie z cewki moczowej (co może się zdarzyć przy pobraniu pierwszej partii moczu).

Wynik testu zwykle zostaje wydany po upływie 3 dni. Decyduje o tym obecność oraz ilość bakterii hodowanych z 1 mililitra moczu.

Wynik pozytywny wskazuje na obecność tzw. bakteriomoczu znamiennego, czyli ilość bakterii, która sugeruje zakażenie układu moczowego.

Wynik zawsze jest pozytywny, jeśli hodowano ≥10⁵ (czyli 100 000) żywych bakterii jednego rodzaju) w 1 ml moczu. Liczbę bakterii często określa się w CFU (jednostkach tworzących kolonie), na przykład ≥10⁵ CFU/ml.

W przypadku bakteriomoczu znamiennego zazwyczaj określa się wrażliwość hodowanych bakterii na antybiotyki i elementem pozytywnego wyniku posiewu moczu jest antybiogram, czyli lista antybiotyków z informacją, czy hodowane bakterie są wrażliwe czy odporne.

Lekarz, który zlecił badanie, powinien zawsze ocenić wynik posiewu moczu i zdecydować, czy konieczne jest leczenie lekami przeciwdrobnoustrojowymi. Pozytywny wynik mikrobiologicznego badania moczu nie zawsze oznacza konieczności leczenia antybiotykami, ponieważ może to być wynik kolonizacji dróg moczowych przez bakterie lub błędnego pobrania próbki moczu. Dlatego to lekarz zawsze podejmuje decyzję o ewentualnym leczeniu.