Skąd pochodzi ból w klatce piersiowej?
Klatka piersiowa to obszar ciała, który mieści wiele istotnych organów – głównie serce, płuca i aortę (największą tętnicę w ciele, która dostarcza krew do wszystkich organów). Dlatego ból w klatce piersiowej jest zawsze powodem do zmartwienia, gdyż osoba doświadczająca go obawia się, że może to być na przykład atak serca. Jednak ból w klatce piersiowej może być również nieszkodliwy i wywołany przez mięśnie zewnętrzne lub towarzyszyć zwykłej zgadze. Co więc dzieje się w organizmie, gdy odczuwamy ból w klatce piersiowej?
Jakie są przyczyny bólu w klatce piersiowej?
Jak już wspomniano, klatka piersiowa zawiera wiele istotnych dla życia organów. Kostne rusztowanie, składające się z mostka, żeber i kręgosłupa, pełni funkcję ochronną. Razem z mięśniami, nerwami i naczyniami tworzą one zewnętrzną strukturę klatki piersiowej. Oprócz serca, płuc i aorty, klatka piersiowa zawiera również inne elementy, takie jak tchawica, oskrzela, przełyk, naczynia krwionośne, węzły chłonne oraz opłucną i osierdzie. Większość tych struktur może być źródłem bólu, który może być również spowodowany przez narządy znajdujące się poza klatką piersiową, takie jak pęcherzyk żółciowy czy trzustka.
Dlaczego bóle w klatce piersiowej są tak nietypowe? Unerwienie wewnętrznych organów różni się znacząco od unerwienia skóry. Czucie bólu na powierzchni skóry jest precyzyjne i zależne od stopnia uszkodzenia skóry – to tzw. ból somatyczny. W przypadku narządów wewnętrznych zakończenia nerwowe są bardziej złożone i nie dają dokładnej lokalizacji bólu, lecz ogólny zarys – to tzw. ból trzewny. Dlatego intensywność i miejsce bólu w chorobach narządów klatki piersiowej mogą być mylące. Na przykład ból w zawałe serca może promieniować do szyi i/lub lewej ręki, a ból związany z zapaleniem trzustki (po lewej stronie brzucha) często jest odczuwany w prawym barku.
Co robić w razie bólu w klatce piersiowej?
Skoro rozpoznanie, skąd pochodzą kłopoty w okolicach klatki piersiowej nie jest takie oczywiste, tym bardziej trudne jest w tym krótkim artykule odpowiedzenie na pytanie, kiedy jest to problematyczne, a kiedy nie. Dlatego jeśli istnieje cień wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem i jak najszybciej rozwiązać wszelkie niejasności. Niemniej jednak istnieją pewne cechy bólu w klatce piersiowej, które wskazują na pilną potrzebę natychmiastowego kontaktu z lekarzem:
1. ból piersiowy związany z wysiłkiem – gdy ból w klatce piersiowej nagle się pojawia i jest łagodzony, przypominający ucisk lub pieczenie, lokalizuje się za mostkiem i występuje podczas wysiłku fizycznego, a ustępuje po jego przerwaniu, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest to ból związany z niedokrwieniem serca (dławica piersiowa). Dolegliwości takie mogą wskazywać na niedokrwienie serca.
2. rozdzierający i nagły ból w klatce piersiowej (nie do zniesienia) – zawsze powinien skłonić do wezwania pogotowia!
3. jakikolwiek ból w klatce piersiowej z towarzyszącą poważną dusznością i/lub gorączką;
4. jakikolwiek ból w klatce piersiowej, który towarzyszy omdleniu/utracie przytomności, bólom brzucha, bólom głowy lub fusowatym wymiotom (wymiotom treścią przypominającą fusy z kawy) lub smolistym (czarnym) stolcem.
To tylko kilka przykładów poważnych przyczyn bólu w okolicy klatki piersiowej, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Ból ten może wynikać z różnych schorzeń, takich jak zawał serca, zatorowość płucna, tętniak rozwarstwiający aorty, zawał płuca, naciek opłucnej, odma itd. Inne bóle w okolicach klatki piersiowej, na przykład te po posiłku, mogą mieć mniej niepokojące podłoże. Tym niemniej, warto weryfikować niejasne dolegliwości jak najszybciej, szczególnie u pacjentów z istniejącymi schorzeniami serca, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą. Dolegliwości bólowe w okolicy klatki piersiowej mogą wynikać z różnych przyczyn, niekoniecznie zagrażających życiu. Istnieje wiele struktur w tym regionie, które mogą być źródłem bólu, na przykład mięśnie, kości, zakończenia nerwowe, przełyk, żołądek, płuca, gruczoł piersiowy, pęcherzyk żółciowy. W przypadku nagłego bólu zaleca się skonsultowanie z lekarzem celem ustalenia dokładnej przyczyny dolegliwości.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Ponieważ jak już wcześniej wspomniano, ból w klatce piersiowej może świadczyć o poważnej chorobie, dlatego pierwszym krokiem lekarza będzie wykluczenie tych chorób. Zbieranie informacji dotyczących samego bólu oraz historii choroby pacjenta jest kluczowe dla trafnej diagnozy i oceny stanu pacjenta – dlatego warto przygotować się na wizytę zawierającą wszystkie przyjmowane leki oraz dokumentację medyczną!
Lekarz przeprowadza również badanie lekarskie, które obejmuje parametry życiowe – głównie ciśnienie tętnicze, tętno, liczbę oddechów oraz osłuchiwanie klatki piersiowej. W razie podejrzenia konkretnej przyczyny, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak EKG, rentgen klatki piersiowej czy badania laboratoryjne. Czasami już na podstawie badania lekarskiego diagnoza będzie oczywista (np. w przypadku półpasca) i dodatkowe testy nie będą konieczne. W innych sytuacjach - np. przy podejrzeniu choroby serca, lekarz po wykonaniu EKG może zdecydować o konieczności dalszych badań, które są dostępne wyłącznie w szpitalu. Jeśli podejrzewa się, że przyczyną bólu jest przełyk lub żołądek (np. refluksowe zapalenie przełyku, choroba wrzodowa), możliwe będzie wykonanie gastroskopii, a w przypadku podejrzeń o problemy z kręgosłupem piersiowym, lekarz może zlecić zdjęcie rentgenowskie tego obszaru.