Łuszczyca to przewlekła choroba skóry, która wywołuje specyficzne zmiany wynikające z nadmiernego rogowacenia naskórka.

W Europie i Stanach Zjednoczonych dotyczy około 2% populacji, a w Azji i Afryce występuje rzadziej. W Polsce częstość występowania sięga ok. 3%.

Przyczyna łuszczycy wciąż nie jest w pełni wyjaśniona, ale wpływ mają na nią czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe.

Wyróżnia się 2 typy łuszczycy zwykłej – typ I, związaną z genetyką i trudniejszą do leczenia oraz typ II, łuszczycę dorosłych, która częściej występuje u osób starszych.

Dziedziczenie łuszczycy jest wielogenowe, a ryzyko zachorowania u potomstwa zdrowych rodziców wynosi 1-2%, ale wzrasta w przypadku chorych rodziców.

Chorzy na łuszczycę mają większe ryzyko chorób metabolicznych i chorób układu krążenia związanych z uogólnionym stanem zapalnym. Ta choroba znacznie obniża jakość życia pacjentów, negatywnie wpływając na ich codzienne funkcjonowanie i relacje międzyludzkie, co zwiększa ryzyko depresji.

Specyficznymi objawami łuszczycy są charakterystyczne zmiany skórne wynikające z zaburzonego procesu regeneracji naskórka. W początkowej fazie choroby pojawia się wykwit pierwotny, który może mieć różne wielkości. Z kolei w pełni rozwinięte zmiany, zwane tarczkami, są większe i pokryte srebrzystymi łuskami. Po zdrapaniu łusek powierzchnia staje się błyszcząca, a widoczne są drobne krwawienia.

Łuszczyca może manifestować się również świądem, zwłaszcza gdy zmiany są zaostrzone.

Typowe miejsca występowania zmian to łokcie, kolana, skóra głowy i okolica lędźwiowo-krzyżowa. Jednak w niektórych przypadkach zmiany mogą objąć całą powierzchnię skóry.

W aktywnej postaci łuszczycy często występuje objaw Koebnera - nowe zmiany skórne pojawiają się wzdłuż linii zadrapania naskórka po upływie pewnego czasu.

Choroba dermatologiczna, która nazywa się łuszczycą, charakteryzuje się różnymi rodzajami zmian skórnych. Te różnią się wyglądem, lokalizacją, intensywnością zabarwienia i charakterem łuski.

Łuszczyca zwyczajna (plackowata) jest najczęstszym typem łuszczycy. Jej typowe objawy to wypukłe, okrągłe lub owalne zmiany skórne pokryte łuską. Zazwyczaj występują na nogach, ramionach, kolanach, łokciach, plecach, głowie, a rzadziej na twarzy, dłoniach, stopach czy brzuchu.

Łuszczyca krostkowa charakteryzuje się czerwoną, opuchniętą skórą pokrytą krostami z wydzieliną ropną. Może występować albo uogólniona (jedna z najcięższych postaci), albo miejscowa (na dłoniach i stopach).

Łuszczyca stawowa (ŁZS) objawia się przewlekłym zapaleniem stawów z łuszczycą lub bez zmian skórnych. Może dotyczyć jednego stawu lub wielu. Najczęstsza jest postać ŁZS z zajęciem dystalnych stawów międzypaliczkowych oraz zmianami łuszczycowymi na paznokciach.

Łuszczyca paznokci może występować wspólnie ze zmianami skórnymi lub jako jedyny objaw. Charakteryzuje się naparstkowaniem płytki paznokciowej oraz żółtawym przebarwieniem. W zaawansowanych przypadkach prowadzi do oddzielenia płytek paznokciowych, które stają się zgrubiałe, matowe, białawożółte, kruche i poprzecinane.

Łuszczyca kropelkowa ma postać niewielkich grudek na głowie, kończynach lub tułowiu. Często pojawia się po infekcjach, zwłaszcza gardła.

Łuszczyca wysiękowa występuje w fałdach skórnych, np. pod pachami, w pachwinach czy pod biustem. Zmiany są jaskrawoczerwone, lśniące i pokryte łuską.

Łuszczyca owłosionej skóry głowy charakteryzuje się czerwonymi plamami lub tarczkami pokrytymi srebrzystymi łuskami, które mogą występować także poza owłosioną skórą, na czoło, kark i uszy. Towarzyszy im swędzenie i mogą być mylone z innymi chorobami skóry.

Erytrodermia to stan zapalny skóry, który obejmuje niemal całe ciało. Erytrodermia łuszczycowa jest najbardziej zaawansowaną postacią łuszczycy. Czerwone zmiany skórne przypominające oparzenia towarzyszą przyspieszonemu rytmowi serca, bólowi, intensywnemu swędzeniu. Konieczna jest hospitalizacja chorych. Długotrwała, nawracająca erytrodermia może prowadzić do amyloidozy narządów wewnętrznych.

Należy skonsultować się z dermatologiem w przypadku pojawienia się niepokojących zmian.

Diagnoza łuszczycy opiera się na badaniu klinicznym, uwzględniając obecność charakterystycznych zmian łuszczycowych w typowych miejscach.

Jeśli objawy są nietypowe, lekarz może zdecydować się na przeprowadzenie badania dermatoskopowego (nieinwazyjnej metody diagnostycznej pozwalającej na dokładne oględziny zmian skórnych) lub na wykonanie biopsji w celu analizy histopatologicznej.

Najważniejszym aspektem terapii łuszczycy jest uwzględnienie przez specjalistę uwag pacjenta oraz jego potrzeb.

Luszczycy nie można całkowicie wyeliminować i pozbyć się na zawsze. Charakterystyczne są nawroty schorzenia. Leczenie pozwala złagodzić objawy – może prowadzić do ustąpienia zmian, wydłużenia remisji, zapobiegać powikłaniom prowadzącym do rozwoju ciężkich postaci choroby, przywracać sprawność życiową.

Terapia obejmuje stosowanie leków miejscowo, ogólnie lub w terapii skojarzonej, w zależności od nasilenia zmian, ich rozległości oraz częstotliwości nawrotów.

Do leczenia łuszczycy skóry zaleca się usunięcie łusek, a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka i stanu zapalnego. W tym celu stosuje się różne preparaty, takie jak preparaty keratolityczne zawierające kwas salicylowy lub mocznik, dziegi (pochodne węgla kamiennego), cygnolinę, glikokortykosteroidy oraz analogi witaminy D₃ (takalcytol i kalcypotriol). Każdy z tych preparatów ma swoje specyficzne działanie i zalecane jest stosowanie ich pod kontrolą lekarza.

Kluczowe jest odpowiednie dbanie o skórę za pomocą specjalistycznych kosmetyków. Wskazane jest używanie nawilżaczy, szamponów, płynów zawierających substancje smolistą, siarkę oraz preparatów złuszczających naskórek.

Podczas remisji łuszczycy ważne jest unikanie czynników, które mogą pogorszyć zmiany chorobowe, takie jak ogniska zapalne, infekcje, palenie tytoniu oraz niektóre leki doustne.

Aby zapobiec suchości skóry, zaleca się stosowanie odpowiednich emolientów.