Choroba łuszczycowa jest niezakaźną chorobą skórną o charakterze przewlekłym, która cechuje się specyficznymi zmianami skórnymi spowodowanymi nadmiernym rogowaceniem naskórka.

Występuje u około 2% populacji w Europie i Stanach Zjednoczonych, a rzadziej w Azji i Afryce. W Polsce częstość występowania łuszczycy wynosi około 3%.

Mimo wielu badań, przyczyna łuszczycy nadal nie jest w pełni poznana. Wpływ na rozwój choroby mają czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe.

Wyróżnia się dwa typy łuszczycy: typ I, związany z predyspozycją genetyczną, rozpoczynający się zwykle przed 40. rokiem życia, i typ II, czyli łuszczyca dorosłych, która zazwyczaj pojawia się między 50. a 70. rokiem życia.

Dziedziczenie łuszczycy jest wielogenowe, a ryzyko zachorowania u dziecka zdrowych rodziców wynosi 1-2%, wzrastając do 10-20% przy jednym chorym rodzicu i nawet do 50-70% przy obydwu chorych rodzicach.

U osób chorujących na łuszczycę, istnieje większe ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych (takich jak cukrzyca, otyłość, nadciśnienie tętnicze) oraz chorób układu krążenia (takich jak miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu) ze względu na uogólniony stan zapalny. Choroba ta znacząco pogarsza jakość życia pacjentów, negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie oraz relacje międzyludzkie, co zwiększa ryzyko wystąpienia depresji.

Specyficznym symptomem łuszczycy są charakterystyczne zmiany skórne spowodowane zaburzeniem procesu regeneracji naskórka. Na początku choroby pojawia się wykwit pierwotny, czyli wyraźnie odgraniczona, czerwonobrunatna grudka o drobnopłatowej, złuszczającej się powierzchni, mogąca mieć różne rozmiary. Z kolei w pełni rozwinięte zmiany, nazywane tarczkami, są większe i pokryte srebrzystymi łuskami. Po zdrapaniu łuski przy wykwicie łuszczycowym ukazuje się błyszcząca powierzchnia oraz drobne krwawienia.

Łuszczycę może towarzyszyć świąd, szczególnie podczas zaostrzenia zmian skórnych.

Typowe miejsca występowania zmian to łokcie, kolana, owłosiona skóra głowy oraz okolica lędźwiowo-krzyżowa. W niektórych przypadkach zmiany obejmują całą powierzchnię skóry.

W przypadku aktywnej postaci łuszczycy obserwuje się objaw Koebnera, polegający na wystąpieniu zmian łuszczycowych wzdłuż linii zadrapania naskórka po 6-12 dniach.

Łuszczyca jest najczęściej występującą chorobą skórną. Jej różne rodzaje charakteryzują się różnym wyglądem, lokalizacją i intensywnością zmian skórnych.

Łuszczyca zwyczajna (plackowata) jest najczęstszą postacią tej choroby. Zmiany charakterystyczne dla tego rodzaju to wypukłe, okrągłe lub owalne plamy pokryte łuską, wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry. Najczęściej pojawiają się na nogach, ramionach, kolanach, łokciach, plecach, głowie, rzadziej na twarzy, dłoniach, stopach czy brzuchu.

Łuszczyca krostkowa charakteryzuje się zaczerwienioną, opuchniętą skórą pokrytą krostami z ropną wydzieliną. Może występować w postaci uogólnionej lub miejscowej (na dłoniach i stopach).

Łuszczyca stawowa objawia się przewlekłym zapaleniem stawów z wystąpieniem łuszczycy skóry lub bez niej. Może dotyczyć jednego lub wielu stawów. Najczęstszą postacią jest łuszczycowe zapalenie stawów obejmujące stawy międzypaliczkowe, często występują też zmiany w obrębie paznokci. Choroba zazwyczaj ma łagodny przebieg, jednak w rzadkich przypadkach może prowadzić do poważnych uszkodzeń stawów.

Łuszczyca paznokci może występować zarówno z innymi zmianami skórnymi, jak i jako jedyny objaw choroby. Objawia się m.in. wgłębieniami w płytkach paznokciowych oraz zmianami w ich wyglądzie. W zaawansowanych przypadkach może dochodzić do oddzielenia płytek paznokciowych.

Łuszczyca kropelkowa charakteryzuje się małymi grudkami na różnych częściach ciała, np. głowie, kończynach czy tułowiu. Często pojawia się po infekcjach, głównie gardła.

Łuszczyca wysiękowa występuje w fałdach skóry, takich jak pachy, pachwiny czy pod biustem. Zmiany są czerwone, błyszczące i pokryte łuską.

Łuszczyca owłosionej skóry głowy objawia się czerwonymi plamami lub tarczkami pokrytymi srebrzystymi łuskami, które mogą występować także poza owłosioną skórą głowy, np. na czole, karku czy uszach. Towarzyszy im świąd. Zmiany te mogą być mylone z innymi schorzeniami skóry, np. łojotokowym zapaleniem skóry czy grzybicą.

Erytrodermia to stan zapalny skóry, który obejmuje prawie całą powierzchnię ciała. Erytrodermia łuszczycowa jest najcięższą postacią łuszczycy. Żywoczerwonym zmianom przypominającym poparzenia towarzyszy przyspieszone bicie serca, ból, intensywny świąd. Chorzy powinni być hospitalizowani. Przewlekła, nawracająca erytrodermia może prowadzić do amyloidozy narządów wewnętrznych.

Jeśli zauważysz niepokojące zmiany na skórze, konieczne jest skonsultowanie się z dermatologiem.

Łuszczycę można zdiagnozować na podstawie charakterystycznych objawów i zmian skórnych, zwykle występujących w typowych miejscach.

Jeśli objawy nie są typowe, lekarz może zdecydować się na przeprowadzenie badania dermatoskopowego lub pobranie fragmentu skóry do analizy histopatologicznej

Jednym z kluczowych elementów terapii łuszczycy jest uwzględnienie pacjenta przez lekarza oraz jego indywidualne potrzeby.

Należy pamiętać, że łuszczycy nie da się całkowicie wyleczyć i często występują nawroty choroby. Leczenie ma na celu złagodzenie objawów, osiągnięcie ustąpienia zmian, przedłużenie remisji oraz zapobieżenie powikłaniom prowadzącym do zaawansowanej postaci choroby.

Metody leczenia obejmują stosowanie leków miejscowych, ogólnych lub terapię skojarzoną, dostosowaną do nasilenia zmian, rozległości oraz częstotliwości nawrotów.

Podstawową metodą leczenia miejscowego jest usunięcie łusek oraz zahamowanie nadmiernego wzrostu naskórka i stanu zapalnego. Do tego celu wykorzystuje się różne preparaty, takie jak keratolityki zawierające kwas salicylowy lub mocznik, dziegciu pochodzenia węglowego, cygnolinę, glikokortykosteroidy oraz analogi witaminy D₃ (kalcypotriol, takalcytol). Warto pamiętać, że stosowanie niektórych preparatów może wiązać się z ryzykiem działań niepożądanych, dlatego zaleca się korzystanie z nich pod ścisłą kontrolą lekarza.

Leczenie ogólne łuszczycy jest rozważane w przypadku, gdy zmiany zajmują ponad 10% skóry, a leczenie miejscowe nie przynosi rezultatów.

Fototerapia, fotochemioterapia, metotreksat, cyklosporyna A, retinoidy oraz leki biologiczne to metody i leki stosowane w leczeniu ogólnym łuszczycy.

Ważne jest właściwe dbanie o skórę za pomocą specjalistycznych preparatów dermokosmetycznych. Wskazane jest stosowanie emolientów, szamponów, płynów zawierających substancje jak dziegieć czy siarka, a także produktów o działaniu keratolitycznym, które pomagają usunąć zrogowaciały naskórek.

W okresie remisji zmian chorobowych należy unikać czynników, które mogą prowadzić do nasilenia zmian, takich jak ogniska zapalne, infekcje, palenie tytoniu oraz wybrane leki, na przykład glikokortykosteroidy podawane doustnie.

Aby zapobiec suchości skóry, zaleca się stosowanie odpowiednich emolientów.

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą, na którą choruje około 2% populacji. W jej rozwoju ważne są czynniki genetyczne i immunologiczne. Nie jest ona zakaźna. Wśród czynników wyzwalających łuszczycę wymienić można infekcje, niektóre leki, stres, palenie tytoniu oraz alkohol. Rozpoznanie łuszczycy opiera się głównie na objawach klinicznych, nie istnieją badania krwi specyficzne dla tej choroby. Pacjentów z łuszczycą o nasileniu łagodnym do średniego można leczyć preparatami o działaniu miejscowym, natomiast u niektórych konieczne może być leczenie ogólne.