1) Łysienie androgenowe (androgenetic alopecia)

To najczęstsza forma łysienia zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. U osób z predyspozycją genetyczną mieszki włosowe są wrażliwe na działanie pochodnej testosteronu (DHT), co prowadzi do stopniowej miniaturyzacji włosów.

• U mężczyzn zwykle pojawia się cofanie linii włosów i przerzedzenie na czubku.
• U kobiet częściej obserwuje się równomierne przerzedzenie na szczycie głowy z zachowaną linią czoła (tzw. FPHL – Female Pattern Hair Loss). To typowe wypadanie włosów u kobiet o podłożu androgenowym.

Łysienie androgenowe postępuje powoli. Wczesna interwencja zwiększa szansę na zahamowanie procesu i zagęszczenie włosów.

2) Telogenowe wypadanie włosów (telogen effluvium)

To stan, w którym duża liczba włosów jednocześnie przechodzi do fazy telogenu, a następnie wypada po 2–3 miesiącach od czynnika wyzwalającego. Typowe wyzwalacze:

• silny stres, żałoba, przewlekłe napięcie,
• choroby infekcyjne i gorączkowe (np. po przebyciu COVID-19),
• operacje, urazy, znieczulenie,
• nagła utrata masy ciała, restrykcyjne diety, niedobór białka,
• odstawienie lub włączenie hormonów (np. antykoncepcji),
• poród (łysienie poporodowe),
• niedobory żelaza i innych mikroskładników.

W większości przypadków jest to proces odwracalny, ale wymaga rozpoznania i usunięcia przyczyny oraz wsparcia odrostu.

3) Choroby tarczycy

Niedoczynność i nadczynność tarczycy mogą powodować uogólnione przerzedzenie. Wypadaniu towarzyszą często inne objawy: zmęczenie, wahania masy ciała, suchość skóry, nietolerancja zimna (przy niedoczynności) lub kołatania serca i uczucie gorąca (przy nadczynności). Leczenie choroby podstawowej zwykle poprawia stan włosów.

4) Niedobory pokarmowe i dieta

Włosy są „tkanką luksusową” – organizm ogranicza ich wzrost, gdy brakuje składników odżywczych. Najczęstsze braki to:

• Żelazo i ferrytyna – niski poziom sprzyja telogenowemu wypadaniu.
• Witamina D – jej niedobór bywa skorelowany z przerzedzeniem.
• Witamina B12 i kwas foliowy – ważne dla podziałów komórkowych.
• Cynk – istotny dla keratynizacji.
• Białko – jego niedostateczna podaż hamuje wzrost włosów.
• Kwasy tłuszczowe omega-3 – wspierają barierę skóry i mieszek włosowy.

To właśnie w tym kontekście warto rozważyć witaminy na włosy, ale najlepiej po potwierdzeniu niedoborów i w porozumieniu z lekarzem. Suplementy nie zastąpią zbilansowanej diety i zdrowych nawyków.

5) Łysienie plackowate (alopecia areata)

Choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje mieszki włosowe. Objawia się gładkimi, okrągłymi ogniskami bez włosów. Może dotyczyć również brwi i rzęs. Przebieg bywa nawrotowy; leczenie obejmuje m.in. terapie miejscowe pod kontrolą dermatologa.

6) Choroby i stany skóry głowy

Zdrowa skóra głowy to fundament mocnych włosów. Przewlekłe stany zapalne mogą osłabiać mieszki:

• Łojotokowe zapalenie skóry – łupież, świąd, zaczerwienienie; pomocne są szampony z ketokonazolem, piroktonem olaminy, siarką, cynkiem.
• Łuszczyca – nawarstwiające się łuski i stan zapalny.
• Grzybica skóry głowy – częściej u dzieci; wymaga leczenia przeciwgrzybiczego.
• Zapalenia mieszków, trądzik odwrócony – mogą prowadzić do bliznowacenia i trwałej utraty włosów, jeśli nieleczone.

Regularna, delikatna pielęgnacja i konsultacja dermatologiczna pomagają przywrócić równowagę i utrzymać zdrową skórę głowy.

7) Stylizacja i nawyki pielęgnacyjne

Niektóre praktyki mogą sprzyjać osłabieniu włosów lub uszkodzeniu mieszków:

• Trwałe upięcia (ciasne kucyki, warkocze, doczepy) – ryzyko łysienia z pociągania (traction alopecia).
• Wysoka temperatura – częste prostowanie i kręcenie niszczy łodygę włosa.
• Agresywne zabiegi chemiczne – rozjaśnianie, trwała ondulacja, częste farbowanie.
• Tarcie – szorstkie ręczniki, ciasne czapki, spanie w mokrych włosach.

Zmiana na łagodniejsze metody stylizacji i rozluźnienie upięć przynosi szybką poprawę.

8) Leki i toksyny

Niektóre substancje mogą wywoływać telogenowe wypadanie lub wpływać na łodygę włosa. Należą do nich m.in. chemioterapia, retinoidy, niektóre antydepresanty, beta-blokery, leki przeciwkrzepliwe, nadmiar witaminy A. Zmiany leków zawsze konsultuj z lekarzem prowadzącym.

9) Zmiany hormonalne i etapy życia

Hormony silnie oddziałują na mieszki włosowe. Typowe sytuacje:

• Połóg – po ciąży przejściowo nasila się telogenowe wypadanie (zwykle między 2. a 6. miesiącem po porodzie).
• Menopauza – spadek estrogenów może ujawnić lub przyspieszyć łysienie androgenowe.
• Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy androgenizacji, trądzik, nieregularne cykle i przerzedzenie włosów na czubku głowy.

Wypadanie włosów u kobiet często wiąże się z tymi etapami i wymaga całościowego podejścia.

10) Stres, sen i styl życia

Przewlekły stres podnosi poziom kortyzolu, co może zaburzać cykl wzrostu włosów. Niedobór snu, palenie, nadmierna ekspozycja na UV oraz zanieczyszczenia środowiskowe również nie sprzyjają gęstości i jakości włosów.

Podstawa: zdrowa skóra głowy i dobre nawyki

• Myj skórę głowy regularnie, dobierając częstotliwość do przetłuszczania. Czysta, zdrowa skóra głowy sprzyja wzrostowi włosów.
• Stosuj delikatny masaż podczas mycia; nie drap skóry paznokciami.
• Unikaj ciasnych upięć, ogranicz wysokie temperatury i agresywne zabiegi.
• Włącz wcierki i szampony wspierające mikrokrążenie i równowagę skóry (np. kofeina, niacynamid, łagodne keratolityki, ketokonazol przy ŁZS).
• Chroń włosy przed słońcem (kapelusz, filtry do włosów) i tarciem (jedwabna poszewka).

Żywienie i witaminy na włosy

„Witaminy na włosy” mają sens, jeśli uzupełniają realne niedobory lub dietę o gorszej jakości. Najważniejsze kierunki:

• Żelazo i ferrytyna – suplementuj po potwierdzeniu niedoboru i wskazaniu lekarza.
• Witamina D – wyrównanie niedoboru może wspierać cykl wzrostu.
• Cynk, selen – uzupełniaj ostrożnie; nadmiar może szkodzić.
• Witaminy z grupy B (B12, kwas foliowy, biotyna) – biotyna pomaga głównie przy jej niedoborze; w przeciwnym razie efekt bywa ograniczony.
• Białko i kalorie – zapewnij odpowiednią podaż białka i energii; restrykcje kaloryczne często nasilają telogenowe wypadanie.
• Omega-3 – wspierają barierę skóry i działanie przeciwzapalne.

Unikaj „megadawek” bez wskazań. Najlepszą strategią jest zbilansowana dieta: warzywa, owoce, pełne ziarna, chude białka, zdrowe tłuszcze i odpowiednia ilość wody.

Terapie o udowodnionej skuteczności

• Minoksydyl miejscowy – lek pierwszego wyboru w łysieniu androgenowym u kobiet i mężczyzn; wspiera fazę anagenu. Wymaga systematyczności i cierpliwości (oceny efektów po 3–6 miesiącach). Początkowo możliwe jest przejściowe wzmożone wypadanie.
• Leki antyandrogenowe – u mężczyzn doustne inhibitory 5α-reduktazy (np. finasteryd) pod kontrolą lekarza; u kobiet (poza okresem planowania ciąży) czasem rozważa się spironolakton lub inne terapie hormonalne przy hiperandrogenizmie.
• Szampony z ketokonazolem – pomocniczo w łojotokowym zapaleniu i jako wsparcie w łysieniu androgenowym dzięki działaniu przeciwzapalnemu.
• Laser niskoenergetyczny (LLLT) – u części osób może wspierać gęstość włosów; wymaga regularności.
• Terapie iniekcyjne – mezoterapia, osocze bogatopłytkowe (PRP) – efekty są zmienne; warto konsultować z doświadczonym specjalistą i mieć realistyczne oczekiwania.
• Przeszczep włosów – opcja przy stabilnym łysieniu androgenowym, gdy inne metody nie przynoszą zadowalającego efektu.

Zawsze dobieraj leczenie do rozpoznania i przyczyny. Terapie źle dobrane (np. sama suplementacja przy łysieniu androgenowym) przyniosą ograniczone korzyści.

Higiena stresu i regeneracja

Redukcja stresu (mindfulness, ruch, natura), regularny sen, przerwy od ekranów i wsparcie psychologiczne mogą mieć realny wpływ na telogenowe wypadanie. To nie „dodatek”, lecz ważny filar zdrowia włosów.

Błędy, których warto unikać

• Zbyt szybka zmiana wielu produktów naraz – trudno ocenić, co działa.
• Rezygnacja z terapii po 4–6 tygodniach – to zwykle za krótko.
• Agresywna stylizacja w trakcie odrostu – nowe włosy (baby hair) są delikatne.
• Samodzielne „leczenie” bez diagnostyki – ryzyko przeoczenia choroby ogólnoustrojowej.