Zamów on-line!

Recepta on-line 24h/7 w 5 minut

Szukaj leku
FAQ

Gazometria

Rozpocznij konsultację
Wybierz lek przechodząc do wyszukiwarki inny lek
Cena konsultacji: 59,00 zł

Najnowsze wpisy

Recepta Online 24/7 | E-recepta | MamyRecepte.pl

Uchyłki

29.08.2024
Recepta Online 24/7 | E-recepta | MamyRecepte.pl

Pimafucort Krem

29.08.2024
Recepta Online 24/7 | E-recepta | MamyRecepte.pl

Levosol

29.08.2024
Gazometria
29.08.2024
Przeczytasz w 1 min

Gazometria – na czym polega?

Badanie gazometryczne polega na ocenie pH, PO2, CO2, wodorowęglanów, nadmiaru zasad, stężenia CO2 oraz wysycenia hemoglobiny tlenem. Próbka krwi pobierana jest z tętnicy, choć czasem używa się krwi włośniczkowej arterializowanej z opuszki palca. Należy jednak pamiętać, że może to zaburzyć wyniki, zwłaszcza prężności dwutlenku węgla, dlatego zaleca się pobieranie krwi tętniczej. Wyniki badania są dostępne po kilku minutach, a pacjent nie musi specjalnie się do niego przygotowywać.

Rozpocznij konsultację
Wybierz lek przechodząc do wyszukiwarki inny lek
Cena konsultacji: 59,00 zł

Kiedy wykonuje się gazometrię

Wskazaniem do wykonania badania gazometrycznego jest podejrzenie niewydolności oddechowej lub zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej. Niewydolność oddechowa to stan, w którym zaburzenia czynności układu oddechowego upośledzają wymianę gazową w płucach i prowadzą do hipoksemii lub hiperkapnii. Gazometrię wykonuje się na izbie przyjęć, SOR lub w trakcie hospitalizacji u pacjentów z różnymi schorzeniami. Jest pomocne w ocenie stanu klinicznego pacjenta i podejmowaniu decyzji terapeutycznych. W warunkach ambulatoryjnych gazometrię wykonuje się np. przy kwalifikacji do przewlekłej tlenoterapii domowej u pacjentów z POChP.

Sposób przeprowadzenia gazometrii

Krew najczęściej pobierana jest z tętnicy promieniowej, która jest jedną z dwóch tętnic dostarczających krew do dłoni. Przed pobraniem krwi lekarz powinien ocenić krążenie krwi w dłoni. Obszar skóry w miejscu nakłucia (nadgarstek po stronie kciuka) jest dezynfekowany. Osoba wykonująca badanie nakłuwa tętnicę cienką igłą za pomocą strzykawki. Procedura bywa trudna i czasem wymaga więcej niż jednej próby. Jest to nieprzyjemne i potencjalnie bolesne. Ważne jest, aby podczas badania trzymać rękę nieruchomo. Aby zapobiec powstaniu siniaka w miejscu nakłucia, po pobraniu krwi należy mocno uciskać opatrunek przez kilka minut.Wynik gazometrii jest dostępny po kilku minutach i może obejmować takie parametry jak odczyn krwi (pH), stężenie tlenu i dwutlenku węgla, zawartość wodorowęglanów (HCO3) oraz nadmiar zasad (BE).

Gazometria u noworodka

Gazometryczne badanie możliwe jest także u niemowląt. Wykonywane jest jedynie w sytuacjach medycznych. Decyzję o przeprowadzeniu gazometrii podejmuje lekarz neonatolog odpowiedzialny za opiekę nad noworodkiem.

Normy i przyczyny nieprawidłowych wyników gazometrii

Prawidłowe wyniki gazometrii krwi:

  • pH – 7,35–7,45,
  • ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla (PaCO2) – 32–45 mm Hg
  • ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi żylnej (PaCO2) – 45–47 mm Hg
  • stężenie wodorowęglanów w osoczu (HCO3) – 21–27 mmol/l
  • nadmiar zasad we krwi (BE) –2,3 do +2,3 mEq/l
  • ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej (PaO2) 75–100 mm Hg
  • ciśnienie parcjalne tlenu we krwi żylnej (PaO2) 35–40 mm Hg
  • wysycenie tlenem hemoglobiny we krwi tętniczej (SaO2) 95–98%.

W ocenie sprawności oddechowej kluczowa jest ocena prężności gazów oddechowych. Spadek ciśnienia parcjalnego tlenu (PaO2) poniżej 60 mm Hg wskazuje na niewydolność oddechową i z reguły jest sygnałem do tlenoterapii. Jeśli badanie jest wykonywane u pacjenta w stanie stabilnym, poza okresem zaostrzeń, PaO2 poniżej 55 mm Hg wymaga tlenoterapii przewlekłej, a u osób z PaO2 55–60 mm Hg tlenoterapia przewlekła jest zalecana przy obecności nadciśnienia w tętnicy płucnej, poliglobulii lub niewydolności prawej komory serca.

Kolejnym istotnym parametrem jest ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla. Jego obniżenie wskazuje na nadmierne oddychanie – u chorych na POChP zazwyczaj towarzyszy temu spadek ciśnienia parcjalnego tlenu.

Nadmierne oddychanie jest mechanizmem adaptacyjnym – płuca pacjenta w warunkach spoczynkowych nie zapewniają odpowiedniego stężenia tlenu we krwi, dlatego konieczne jest intensyfikacja oddychania w celu utrzymania właściwej ilości tlenu, co prowadzi do obniżenia stężenia dwutlenku węgla. Bardziej groźne jest zwiększenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla, które świadczy o całkowitej niewydolności oddechowej. Ten stan obserwuje się podczas zaostrzeń POChP i u niektórych pacjentów z bardzo ciężkim POChP.

Wysoki poziom dwutlenku węgla jest niebezpieczny dla życia i może prowadzić do śpiączki hiperkapnicznej, czyli utraty przytomności z powodu dużej ilości dwutlenku węgla. Wymaga to interwencji intubacyjnej i wspomagania wentylacji. Wzrost stężenia dwutlenku węgla u pacjentów z zaostrzeniem POChP wymaga ostrożności w podawaniu tlenu, gdyż nadmierne tlenu jest dla nich niebezpieczne, mogące hamować napęd oddechowy. W przypadku braku postępów zalecana jest wentylacja mechaniczna (najczęściej nieinwazyjna). Trwałe zwiększenie stężenia dwutlenku węgla we krwi stwierdza się u najbardziej chorych; należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu tlenoterapii domowej (należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza odnośnie przepływu tlenu).

Równowaga kwasowo-zasadowa organizmu

W zdrowym organizmie pH krwi wynosi od 7,35 do 7,45, co odpowiada stanowi równowagi kwasowo-zasadowej. Gdy pH jest wyższe, oznacza to obecność zasadowości krwi, czyli zasadowicę, natomiast gdy pH jest niższe, występuje kwasica. W przypadku niewielkich nieprawidłowości organizm aktywuje mechanizmy kompensacyjne w celu przywrócenia równowagi kwasowo-zasadowej. Najważniejszymi organami zaangażowanymi w ten proces są płuca (które wpływają na usuwanie dwutlenku węgla) oraz nerki (które regulują wydalanie lub zatrzymywanie wodorowęglanów). Silne zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej może prowadzić do obumarcia komórek.

Podział zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej uwzględnia pierwotną przyczynę:

  1. Zaburzenia oddechowe, spowodowane zmianą stężenia dwutlenku węgla pCO2:
    • Kwasica oddechowa - wzrost pCO2 i H+, spadek pH krwi
    • Zasadowica oddechowa - spadek pCO2 i H+, wzrost pH krwi.
  2. Zaburzenia nieoddechowe, wynikające z zmiany stężenia wodorowęglanów [HCO3-]:
    • Kwasica nieoddechowa - wzrost H+, spadek pH krwi i HCO3-
    • Zasadowica nieoddechowa - spadek H+, wzrost HCO3- i pH krwi.
  3. Zaburzenia mieszane, będące wynikiem zmian zarówno pCO2, jak i HCO3- - oddechowo-nieoddechowe.

Stężenie H+ (czyli pH) we krwi nie ulega zmianie w przypadku wyrównanej zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, mimo zmian pCO2 i HCO3-. Zaburzenia nieoddechowe mogą ulec kompensacji oddechowej, podobnie odwrotnie.

Równoczesne występowanie różnych typów zaburzeń ma istotne znaczenie dla podejmowania decyzji terapeutycznych. Znalezienie pCO2 w granicach oczekiwanych sugeruje skompensowaną kwasice lub zasadowicę nieoddechową, podczas gdy wartości spoza zakresu wskazują na zaburzenia mieszane. Warto również zauważyć, że w przypadku kwasicy nieoddechowej pCO2 powyżej oczekiwanej wartości wskazuje na obecność kwasicy oddechowej, a wartość niższa - na zasadowicę oddechową. Podobnie, w zasadowicy nieoddechowej, odpowiednio wysoka wartość pCO2 sugeruje kwasicę oddechową, a niska - zasadowicę oddechową.

Rozpocznij konsultację
Wybierz lek przechodząc do wyszukiwarki inny lek
Cena konsultacji: 59,00 zł