Ganglion, nazywany również torbielą galaretowatą, to wybujały guzek otoczony torebką, wypełniony gęstym płynem. Jest to wynik uwypuklenia torebki stawowej lub pochewki ścięgna, która zaczyna nadmiernie wypełniać się płynem.

Na ogół gangliony pojawiają się w okolicach stawów rąk i nadgarstka, rzadziej na stopach czy stawie skokowym.

Wygląda na to, że główną przyczyną ich powstania jest przeciążenie konkretnego obszaru. Osoby wykonujące powtarzalne ruchy rąk i nadgarstków, takie jak kasjerzy czy informatycy, są bardziej narażone na pojawienie się ganglionów.

Większość ganglionów występuje pojedynczo i nie jest związana z innymi schorzeniami, chociaż zdarzają się przypadki, w których może być objawem innej urazy, na przykład więzadła w danym obszarze.

To powszechne zjawisko, które dotyczy głównie młodych, pracujących ludzi. Według szacunków, nawet u 70% osób między 20. a 50. rokiem życia pojawiają się gangliony. U kobiet te zmiany występują trzy razy częściej.

Ganglion to nieszkodliwa zmiana, ale zawsze warto skonsultować ją z lekarzem ortopedą, aby postawić dokładną diagnozę i wykluczyć nowotwór.

Diagnoza ganglionu przez ortopedę opiera się na wywiadzie i badaniu klinicznym, które koniecznie wymagają potwierdzenia w badaniach obrazowych. Najczęściej stosowanym i skutecznym badaniem jest USG. W niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie innych uszkodzeń, pomocne może być również badanie RTG i/lub MRI danej okolicy.

Jeśli istnieją wątpliwości diagnostyczne i badania obrazowe nie pozwalają na jednoznaczne ustalenie charakteru zmiany, konieczne może być jej chirurgiczne usunięcie i przesłanie do badania histopatologicznego.

Ganglion to łagodna zmiana, która często samoistnie znika w ciągu kilku miesięcy lub lat, jeśli nie sprawia pacjentowi żadnych dolegliwości. Leczenie jest zalecane jedynie w przypadku bólu lub względów estetycznych.

Początkowo lekarz może zalecić metody konserwatywne, takie jak odciążenie, unieruchomienie w ortezie, masaż lub leczenie przeciwzapalne. Nakłucie ganglionu pod kontrolą USG celem wstrzyknięcia leku przeciwzapalnego może być również skuteczną metodą, chociaż nie gwarantuje zapobieżenia nawrotowi.

Najskuteczniejsze i trwalsze efekty daje leczenie operacyjne. W przypadku bolesnych zmian operacja jest wskazana, a w zależności od lokalizacji ganglionu może być wykonana metodą otwartą lub artroskopową. Rekonwalescencja po operacji jest zazwyczaj krótka.

Jeśli istnieją wątpliwości co do charakteru zmiany, konieczne jest chirurgiczne jej usunięcie, ponieważ niektóre nowotwory mogą przypominać ganglion.

Rokowanie jest bardzo optymistyczne. Większość zmian jest łagodna i w naturalny sposób zanika. W sytuacji, gdy konieczne jest leczenie (np. poprzez nakłucie lub operacyjne usunięcie), efekty zazwyczaj są doskonałe.

Należy unikać przeciążeń okolicy rąk i nadgarstków podczas pracy, zwłaszcza powtarzalnymi ruchami. Ważne jest, aby robić regularne przerwy i odpoczywać. Nieprawidłowo dobrane aktywności fizyczne mogą również sprzyjać pojawianiu się ganglionów - dlatego należy dbać o właściwą technikę wykonywania ćwiczeń oraz odpoczynek między treningami.