Układ wydalniczy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. Nerki mają kształt fasoli i wielkość około 10–12 cm, znajdują się z tyłu tułowia, po obu stronach kręgosłupa, poniżej dolnej krawędzi żeber.

Ból w okolicy dolnej części pleców może mieć różne podłoże, a jedną z możliwych przyczyn są schorzenia nerek, takie jak kamica moczowa, zapalenie nerek, zakażenie układu moczowego z zajęciem nerek, torbiele nerek oraz nowotwory nerek.

Charakterystycznym bólem związanym z nerkami jest kolka nerkowa. Jest to intensywny ból po jednej stronie, który często promieniuje do pachwiny po tej samej stronie. Ból ten jest ostry, czasami krzyżowy - wzrasta i zmniejsza się. Kolka nerkowa jest symptonem kamicy nerkowej.

Ból spowodowany innymi chorobami nerek, takimi jak zakażenie, zapalenie nerek, czy zmiany w nerkach (np. torbielami, nowotworem), zwykle jest stały, tępy i nie zależy od pozycji ciała i ruchów. Ból bardzo rzadko występuje jako jedyny objaw choroby nerek.

Bóle pleców mogą być spowodowane problemami mięśniowo-stawowymi kręgosłupa i otaczających tkanek miękkich. Objawy te mogą się różnić w zależności od pozycji ciała i aktywności ruchowej. Typowe przyczyny to zmiany zwyrodnieniowe kręgów, choroby krążków międzykręgowych oraz złamania kręgów w wyniku osteoporozy.

Ból w okolicy lędźwiowej o podłożu nerkowym może mieć inne towarzyszące objawy związane z układem moczowym: zmiana barwy moczu, zmiana częstości oddawania moczu, dolegliwości przy oddawaniu moczu. Mogą pojawić się także inne symptomy, takie jak gorączka, osłabienie, obrzęki.

Początkowo lekarz przeprowadzi wywiad ze pacjentem, a następnie dokładnie go zbadają. Charakter bólu oraz towarzyszące mu objawy często wskazują na konkretne schorzenie. W celu potwierdzenia diagnozy zlecane są dodatkowe badania, takie jak badanie krwi i moczu oraz badania obrazowe nerek, najczęściej USG.

Leczenie bólu nerek zależy od jego przyczyny. Jeśli jest spowodowany zakażeniem układu moczowego, konieczne jest stosowanie antybiotyków. Kolka nerkowa ustępuje po usunięciu kamienia blokującego przepływ moczu z układu moczowego, co może nastąpić samoistnie lub wymagać interwencji chirurgicznej.